Đọc hiểu văn bản: Đức tính giản dị của Bác Hồ

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Phạm Văn Đồng (1906-2000), quê ở tỉnh Quảng Ngãi.

- Ông là nhà cách mạng nổi tiếng, tham gia cách mạng từ năm 1925, giữ nhiều cương vị quan trọng trong bộ máy lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.

- Ông là nhà văn lớn có nhiều công tình, bài viết nói về văn hóa, văn nghệ, về Chủ tịch Hồ Chí Minh và các danh nhân văn hóa của các dân tộc.

2. Tác phẩm

a. Xuất xứ

Bài Đức tính giản dị của Bác Hồ (tên bài do người biên soạn sách đặt) trích từ bài Chủ tịch Hồ Chí Minh, tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại - diễn văn trong lễ kỉ niệm 80 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (1970).

b. Thể loại

Văn bản nghị luận.

c. Bố cục

2 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến "trong sáng, thanh bạch, tuyệt đẹp."

- Phần 2: Còn lại.

II. Khám phá văn bản

1. Vấn đề bàn luận: đức tính giản dị của Bác Hồ

- “Điều rất quan trọng cần phải làm nổi bật là sự nhất quán giữa đời hoạt động chính trị lay trời chuyển đất và đời sống bình thường vô cùng giản dị và khiêm tốn của Hồ Chủ tịch.”

- "Bác Hồ vẫn giữ nguyên phẩm chất cao quý của một người chiến sĩ cách mạng, tất cả vì nước, vì dân, vì sự nghiệp lớn, trong sạch, thanh bạch, tuyệt đẹp."

=> Cách đặt vấn đề trực tiếp, đưa ra vấn đề bàn luận: đức tính giản dị của Bác Hồ. 

2. Những biểu hiện về đức tính giản dị của Bác

- Giản dị trong lối sống, tác phong sinh hoạt:

• Bữa cơm của Bác: Bữa ăn chỉ có vài ba món rất giản đơn, lúc ăn, Bác không để rơi vãi một hột cơm, ăn xong, cái bát bao giờ cũng sạch, thức ăn còn lại thì được sắp xếp tươm tất. 

​=> Ăn uống đạm bạc, ngoài ra Bác còn thể hiện sự quý trọng kết quả sản xuất của con người, kính trọng người phục vụ.

• Nơi ở: Cái nhà sàn của Bác vẻn vẹn chỉ có vài ba phòng,... cái nhà nhỏ đó luôn luôn lộng gió và ánh sáng, phảng phất hương thơm của hoa vườn...

​=> Nơi ở của Bác đơn sơ, thanh bạch, tao nhã.

- Cách làm việc và quan hệ với mọi người: 

• Bác suốt đời làm việc, suốt ngày làm việc, từ việc rất lớn ... đến việc rất nhỏ... Trong đời sống của mình, việc gì Bác tự làm được thì không cần người giúp,...
• ... Người sống sôi nổi, phong phú đời sống và cuộc đấu tranh gian khổ và ác liệt của quần chúng nhân dân

- Trong lời nói và bài viết:

• Cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được.
• Những câu nói của Bác: "Không có gì quý hơn độc lập tự do!"; "Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một, sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lí ấy không bao giờ thay đổi". 

=> Những triết lí giản dị, sâu sắc, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thuộc.

III. Tổng kết

1. Nội dung

Văn bản ca ngợi đức tính giản dị của Bác Hồ: giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong lời nói và bài viết. Qua văn bản, tác giả thể hiện niềm tự hào về người con vĩ đại của dân tộc với đời sống tinh thần phong phú, tư tưởng, tình cảm cao đẹp.

2. Nghệ thuật

- Luận điểm cụ thể, rõ ràng.

- Dẫn chứng phong phú, xác đáng, giàu tính thuyết phục.

- Bình luận sâu sắc, chan chứa tình cảm.

- Ngôn từ giản dị, sâu sắc.