Đọc: Đồng dao mùa xuân (Nguyễn Khoa Điềm)

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Nguyễn Khoa Điềm, sinh năm 1943.

- Quê: Thừa Thiên - Huế.

- Thơ ông giàu chất suy tư, xúc cảm dồn nén, mang màu sắc chính luận.

2. Tác phẩm

a. Xuất xứ

- Viết năm 1994.

-Trích Thơ Nguyễn Khoa Điềm, Tuyển tập 40 năm do tác giả chọn.

b. Thể loại: 

c. Phương thức biểu đạt: 

II. Khám phá văn bản

1. Xuất thân và hình ảnh người lính nơi chiến trận

- Chi tiết khắc họa người lính: 

• Chưa một lần yêu. 
• Mê thả diều.
• Ba lô con cóc.
• Làn da sốt rét. 
• Cái cười hiền lành. 
• Mắt trong như suối biếc. 
• Vai đầy núi non.

- Hình ảnh người lính hiện lên với các đặc điểm:

• Hồn nhiên, trong sáng: chưa từng yêu, còn mê thả diều.
• Hiền lành, nhân hậu: cái cười hiền lành.
• Anh hùng, sống lý tưởng: hình ảnh “mắt trong”, “vai đầy núi non” thể hiện lòng quyết tâm, phẩm chất anh hùng và lí tưởng sống vì đất nước, vì quê hương của người lính.

* NHẬN XÉT NGHỆ THUẬT: 

• Cách chia khổ của bài thơ đặc biệt ở chỗ: Hai khổ thơ đầu có khổ 2 câu, có khổ 3 câu. Từ khổ thứ 3 trở đi mỗi khổ thơ 4 câu.

=> Cách chia phù hợp với nội dung và ý nghĩa bài thơ.

• Cách ngắt nhịp, gieo vần:

- Số tiếng: mỗi dòng có 4 tiếng.

- Cách gieo vần: vần cách (yêu - diều).

- Nhịp thơ: nhịp 2/2; 1/3 tùy theo từng câu

=> Nhịp  2/2 khiến bài thơ mang giọng điệu đồng dao. nhịp 1/3 nhấn mạnh sự không về của anh. Thế tương phản có - không nói lên sự mất mát, gợi cám xúc tiếc thương, bùi ngùi.

2. Tình cảm của đồng đội và nhân dân dành cho người lính

- Tình cảm đồng đội: Đó là những tình cảm cao đẹp của người lính cụ Hồ trong chiến đấu.

- Tình cảm của nhân dân: Chính tình cảm yêu mến, trân trọng của nhân dân đã khắc họa lên chân dung người lính đẹp đẽ và thơ mộng như vậy.

* Ý nghĩa nhan đề:

Nhan đề có ý nghĩa gợi lên khúc hát quen thuộc về sức sống diệu kì của con người, của vạn vật trước sự biến chuyển của thời gian.

III. Tổng kết

1. Nội dung

Bài thơ viết về người lính, dưới góc nhìn chiêm nghiệm của một con người thời bình. Đó là những người lính hồn nhiên, tinh nghịch, chưa một lần yêu, còn mê thả diền nhưng chính họ đã hi sinh tuổi xuân, máu xương của mình cho đất nước.

2. Nghệ thuật

- Thể thơ 4 chữ.

- Cách chia khổ đặc biệt.

- Sử dụng cách nói giảm nói tránh, ẩn dụ.