Bài 33: Cơ cấu, vai trò, đặc điểm và các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển, phân bố dịch vụ

I. Cơ cấu, vai trò và đặc điểm ngành dịch vụ

1. Cơ cấu

- Cơ cấu ngành dịch vụ được thể hiện ở tỉ trọng giá trị sản xuất của từng ngành (nhóm ngành) trong toàn bộ hệ thống các ngành dịch vụ.

- Phân loại: Dịch vụ kinh doanh; dịch vụ tiêu dùng; dịch vụ công.

2. Vai trò

Sự phát triển ngành dịch vụ có vai trò quan trọng trong hoạt động sản xuất và đời sống xã hội:

- Thúc đẩy sự phát triển và phân bố của các ngành kinh tế khác.

- Đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế.

- Khai thác có hiệu quả các nguồn lực tự nhiên và kinh tế - xã hội để phát triển đất nước.

- Thúc đẩy liên kết giữa các ngành kinh tế, vùng lãnh thổ và hội nhập kinh tế quốc tế.

- Tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người lao động.

- Nâng cao đời sống văn hóa, văn minh cho người dân.

3. Đặc điểm

- Sản phẩm của ngành dịch vụ thường không phải là vật chất cụ thể.

- Có sự liên kết chặt chẽ với các ngành kinh tế khác và là mắt xích quan trọng trong chuỗi sản xuất.

- Có cơ cấu ngành đa dạng, có sự thay đổi nhanh về quy mô, loại hình dịch vụ.

- Thành tựu khoa học - công nghệ đang được ứng dụng mạnh mẽ trong ngành dịch vụ.

II. Các nhân tố ảnh hướng đến sự phát triển và phân bố ngành dịch vụ

- Vị trí địa lí ảnh hưởng đến sự lựa chọn địa điểm phân bố, sự liên kết phát triển, sự hội nhập quốc tế,... của ngành dịch vụ.

- Điều kiện kinh tế - xã hội

+ Trình độ phát triển kinh tế mang tính quyết định tình hình phát triển và phân bố.

+ Dân số đông ảnh hưởng đến quy mô phát triển ngành dịch vụ.

+ Cơ cấu dân số và lịch sử - văn hóa tạo nên sự đa dạng về sản phẩm dịch vụ.

+ Phân bố dân cư, sự phát triển cơ sở hạ tầng ảnh hưởng đến mạng lưới phân bố.

+ Xu hướng tiêu dùng, tiến bộ khoa học - công nghệ, chính sách phát triển và hội nhập ảnh hưởng đến xu hướng phát triển ngành.

- Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên là tiền đề vật chất cho sự phát triển và phân bố ngành dịch vụ.