Bài 20. Vai trò, đặc điểm, các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản

I. Vai trò của nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản

- Sản xuất ra lương thực, thực phẩm cho con người, thức ăn cho chăn nuôi, nguyên liệu cho nhiều ngành công nghiệp.

- Tạo mặt hàng xuất khẩu và đảm bảo an ninh lương thực cho mỗi quốc gia.

- Tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân.

- Giữ cân bằng sinh thái và bảo vệ môi trường.

II. Đặc điểm của nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản

- Đất trồng, mặt nước là tư liệu sản xuất chủ yếu.

- Đối tượng sản xuất là những cơ thể sống.

- Phụ thuộc nhiều vào tự nhiên, có tính thời vụ và phân bố tương đối rộng rãi.

- Có mối liên kết chặt chẽ tạo thành chuỗi giá trị nông sản.

III. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản

a. Nhân tố: vị trí địa lí

- Quy định sự có mặt của các hoạt động nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản

- Trao đổi nông sản, thu hút vốn đầu tư, khoa học - công nghệ

b. Nhân tố: điều kiện tự nhiên

- Địa hình, đất trồng: ảnh hưởng đến quy mô, phương hướng sản xuất; cơ cấu cây trồng, mức độ thâm canh, năng suất và sự phân bố cây trồng…

- Khí hậu và nguồn nước:

+ Cơ cấu, năng suất cây trồng, vật nuôi; mùa vụ, khả năng xen canh, tăng vụ; sự phân bổ nông nghiệp

+  Mặt nước nuôi trồng thuỷ sản, phù sa, nước tưới,...

- Sinh vật: Cung cấp giống cây trồng, vật nuôi, cơ sở thức ăn, môi trường sản xuất,…

c. Nhân tố: kinh tế - xã hội

- Dân cư, lao động:

+ Lực lượng sản xuất trực tiếp.

+ Nguồn tiêu thụ sản phẩm.

- Khoa học - công nghệ:

+ Tạo ra nhiều giống mới; tăng năng suất, chất lượng nông sản.

+ Sử dụng hiệu quả tài nguyên đất, nước,...

- Cơ sở hạ tầng, vật chất kĩ thuật:

+ Thúc đẩy nông nghiệp sản xuất hàng hoá.

+ Tăng cường liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản.

- Chính sách phát triển nông nghiệp, vốn đầu tư và thị trường:

+ Phương hướng sản xuất, cơ cấu ngành, quy mô sản xuất.

+ Xác định các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp.

+ Thúc đẩy nông nghiệp sản xuất hàng hoá.