Bài 18: Quy luật địa đới và quy luật phi địa đới

1. Quy luật địa đới

a. Khái niệm

- Là sự thay đổi có quy luật của các thành phần tự nhiên và cảnh quan địa lý theo vĩ độ

- Nguyên nhân: Do sự thay đổi góc nhập xạ

b. Một số biểu hiện của quy luật

- Sự phân bố của các vòng đai nhiệt trên Trái Đất: Vòng đai nóng, vòng đai ôn hòa, vòng đai lạnh

- Các vành đai khí áp: Các đai áp cao, áp thấp phân bố xen kẽ đối xứng nhau qua áp thấp xích đạo

- Các loại gió: Hình thành các đới gió chính trên Trái Đất (Mậu dịch, tây ôn đới, đông cực)

- Các đới khí hậu: phân hóa theo vĩ độ, hình thành 7 đới khí hậu từ xích đạo về cực

- Các đới đất và các đới thực vật

c. Ý nghĩa của quy luật:

- Có tầm quan trọng với sản xuất và đời sống, cần nghiên cứu các biện pháp để thích ứng với điều kiện tự nhiên ở các đới thiên nhiên khác nhau.

2. Quy luật phi địa đới

a. Khái niệm

- Là quy luật phân bố không phụ thuộc vào tính chất phân bố theo địa đới của các thành phần địa lý và cảnh quan.

- Nguyên nhân: Do sự phân chia bề mặt Trái Đất thành lục địa và đại dương và độ cao địa hình.

b. Biểu hiện

- Sự phân hóa địa ô và hình thành các vành đai theo độ cao.

- Quy luật địa ô:

+ Là sự phân hóa theo kinh độ của các thành phần tự nhiên tùy theo mức độ xa gần đại dương tới trung tâm lục địa.

+ Do ảnh hưởng của biển và ảnh hưởng của địa hình chạy theo hướng kinh tuyến.

+ Biểu hiện: Thay đổi kiểu thảm thực vật theo kinh độ

- Quy luật đai cao:

+ Là thay đổi có quy luật của các thành phần tự nhiên và cảnh quan theo độ cao.

+ Do sự giảm nhiệt độ và lượng mưa theo độ cao.

+ Phân bố các vành đai đất, thực vật theo độ cao.

c. Ý nghĩa

- Tác động đến thành phần nhiệt ẩm, quyết định tới thành phần khoáng chất của đất, nước, chất hữu cơ…

- Làm cho các đối tượng thiên nhiên đa dạng, phong phú, tạo lợi thế cho phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt trong nông nghiệp