Bài 7: Hô hấp ở động vật

Câu hỏi mở đầu (SGK Cánh diều - Trang 45)

Hướng dẫn giải

- Vì virus SARS-CoV-2 có thể lây truyền từ người này sang người khác thông qua đường hô hấp, do đó, từ một người có thể lây lan cho nhiều người trong phạm vi tiếp xúc trong cùng một thời điểm.

- Bệnh có thể dẫn đến tử vong vì virus SARS-CoV-2 có thể gây tổn thương phổi nghiêm trọng khiến cản trở oxygen vào máu và bộ phận khác của cơ thể, dẫn đến hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS), nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến tử vong. Ngoài ra, virus SARS-CoV-2 còn gây các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng như tổn thương tim mạch, tổn thương thận, sốc nhiễm trùng.

(Trả lời bởi ひまわり(In my personal...)
Thảo luận (1)

Câu hỏi (SGK Cánh diều - Trang 45)

Hướng dẫn giải

- Vai trò của hô hấp: Quá trình hô hấp đảm bảo cho động vật lấy được $O_2$ từ môi trường cung cấp cho hô hấp tế bào tạo năng lượng cho các hoạt động sống, đồng thời, giúp đào thải $CO_2$ sinh ra từ quá trình chuyển hóa ra ngoài để đảm bảo cân bằng môi trường trong cơ thể.

- Mối quan hệ giữa quá trình trao đổi khí với môi trường và quá trình hô hấp tế bào: Thông qua trao đổi khí với môi trường, $O_2$ được vận chuyển đến tế bào tham gia vào quá trình hô hấp tế bào, $CO_2$ sinh ra từ hô hấp tế bào được vận chuyển đến bề mặt trao đổi khí, rồi thải ra môi trường \(\rightarrow\) Quá trình trao đổi khí với môi trường và quá trình hô hấp tế bào có mối quan hệ chặt chẽ, nếu một trong hai quá trình ngừng lại thì quá trình kia không thể diễn ra.

(Trả lời bởi ひまわり(In my personal...)
Thảo luận (1)

Câu hỏi (SGK Cánh diều - Trang 46)

Hướng dẫn giải

Đặc điểm

Giun đất

Ruồi

Cá

Người

Bề mặt

trao đổi khí

Bề mặt

cơ thể (da)

Hệ thống

ống khí

Mang

Phổi

Hoạt động trao đổi khí

O2 từ môi trường khuếch tán qua da vào máu rồi đến mọi tế bào của cơ thể. Ngược lại, CO2 từ các tế bào khuếch tán vào máu rồi qua da để khuếch tán ra ngoài môi trường.

Không khí giàu O2 trong không khí khuếch tán qua các lỗ thở vào ống khí rồi đến mọi tế bào của cơ thể. Ngược lại, CO2 từ các tế bào khuếch tán vào các ống khí và di chuyển ra ngoài qua các lỗ thở.

Nhờ dòng nước chảy liên tục giữa các phiến mỏng của mang, O2 hòa tan trong nước được khuếch tán vào máu ở mang rồi đưa đến các tế bào; ngược lại, CO2 từ các tế bào khuếch tán vào máu đến mạch máu ở mang rồi khuếch tán vào nước ra ngoài.

Khi hít vào, không khí giàu O2 đi qua đường dẫn khí vào các phế nang của phổi, O2 được khuếch tán qua màng phế nang vào máu trở thành máu giàu O2 đi đến cung cấp cho các tế bào. Ngược lại, CO2 từ các tế bào khuếch tán vào máu, máu giàu CO2 đến phổi, CO2 khuếch tán qua màng các phế nang vào phổi và được đẩy ra ngoài môi trường qua đường dẫn khí thông qua động tác thở ra.

(Trả lời bởi ひまわり(In my personal...)
Thảo luận (1)

Luyện tập (SGK Cánh diều - Trang 48)

Hướng dẫn giải

- Qua bề mặt cơ thể: ếch, thủy tức.

- Qua ống khí: ve sầu.

- Qua mang: cá mập.

- Qua phổi: gà, cá heo, ếch, mèo, cá sấu.

(Trả lời bởi ひまわり(In my personal...)
Thảo luận (1)

Câu hỏi (SGK Cánh diều - Trang 48)

Hướng dẫn giải

Đối tượng

Bộ phận

Người bình thường

Người mắc bệnh hô hấp

Phế nang

- Có kích thước nhỏ.

- Không có hiện tượng viêm và xơ hóa dẫn đến tình trạng ứ đọng không khí.

- Thường có kích thước lớn do thành phế nang bị phá hủy.

- Một số phế nang bị viêm, bị phá hủy và xơ hóa dẫn đến tình trạng ứ đọng không khí.

Phế quản

- Đường dẫn khí bình thường, không có hiện tượng bị thu hẹp.

- Đường dẫn khí có hiện tượng bị thu hẹp và tăng tiết chất nhày.

(Trả lời bởi ひまわり(In my personal...)
Thảo luận (1)

Vận dụng (SGK Cánh diều - Trang 49)

Hướng dẫn giải

- Vì ếch là động vật lưỡng cư, hô hấp qua da và phổi nhưng chủ yếu là qua da, do đó, da ếch cần được ẩm để không khí có thể khuếch tán dễ dàng.

- Nếu môi trường không đủ ẩm, da ếch sẽ bị khô làm hạn chế quá trình trao đổi khí của ếch dẫn đến tình trạng ếch bị chết.

(Trả lời bởi ひまわり(In my personal...)
Thảo luận (1)

Vận dụng (SGK Cánh diều - Trang 49)

Hướng dẫn giải

- Khi nuôi tôm, cá trong ao hồ sẽ dễ xảy ra tình trạng thiếu \(O_2\) cung cấp cho hô hấp của tôm, cá do nồng độ oxygen tan trong nước thấp trong khi mật độ tôm, cá nhiều và diện tích ao hồ có hạn. \(\Rightarrow\) Nuôi tôm, cá cần sử dụng máy sục \(O_2\) để hòa tan \(O_2\) vào dòng nước, giúp tôm, cá hô hấp tốt, nhờ đó, sinh trưởng khỏe mạnh.

(Trả lời bởi ひまわり(In my personal...)
Thảo luận (1)

Vận dụng (SGK Cánh diều - Trang 49)

Hướng dẫn giải

Bệnh thường gặp

Nguyên nhân

Triệu chứng

Cách phòng tránh

Viêm đường hô hấp cấp do virus

Do nhiều loại virus gây nên như virus SARS-CoV-2, virus MERS-CoV, Rhinovirus, Adenovirus,…

Một số triệu chứng phổ biến: tắc nghẽn ở các xoang mũi hoặc ở phổi, chảy nước mũi, ho, đau cổ họng, đau nhức toàn thân, mệt mỏi, sốt cao trên 39 oC và ớn lạnh, chóng mặt, khó thở.

Hạn chế tiếp xúc với người bệnh viêm đường hô hấp cấp; rửa tay thường xuyên với nước rửa tay khô hoặc xà phòng; súc miệng bằng nước muối hoặc nước súc miệng; tránh đưa tay lên mắt mũi miệng; báo ngay cho cơ quan y tế nếu có triệu chứng;…

Viêm mũi

Viêm mũi cấp tính thường là do nhiễm virus, vi khuẩn hoặc dị ứng,… Viêm mũi mạn tính thường đi kèm với các bệnh lí viêm xoang – họng mạn tính.

Một số triệu chứng phổ biến: nghẹt mũi; sổ mũi; ngứa mũi, họng, mắt và tai; chảy dịch mũi sau; hắt hơi; ho; đau đầu; đau mặt; giảm khứu giác;…

Đối với viêm mũi dị ứng, tìm cách hạn chế tối đa việc tiếp xúc với các chất gây dị ứng và dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Đối với viêm mũi không dị ứng, cần tránh xa tác nhân gây bệnh, không lạm dụng thuốc thông mũi, vệ sinh mũi đúng cách,…

Viêm họng cấp

Có thể do các loại virus hoặc các chủng vi khuẩn gây ra nhưng virus là nguyên nhân thường xuyên hơn.

Các triệu chứng chung thường bao gồm họng sưng, đỏ, ngứa, rát, đau, có thể ho, khàn giọng, sốt, khó nuốt, mệt mỏi. 

Đeo khẩu trang khi ra khỏi nhà; tránh tụ tập nơi đông người; tránh tiếp xúc với người bệnh; giữ ấm cơ thể tránh uống nước đá, hút thuốc, uống rượu gây kích ứng niêm mạc họng; xúc miệng bằng nước muối.

(Trả lời bởi ひまわり(In my personal...)
Thảo luận (1)

Vận dụng (SGK Cánh diều - Trang 49)

Hướng dẫn giải
 Thời gian  Hoạt động tập luyện 
 Buổi sáng \(\left(5h30-7h\right)\)  Tập các bài thể dục buổi sáng, chạy quanh sân nhà. 
 Buổi chiều \(\left(4h30-6h\right)\) Đạp xe đạp \(20(km)\), chơi đá bóng.
(Trả lời bởi ひまわり(In my personal...)
Thảo luận (1)

Vận dụng (SGK Cánh diều - Trang 49)

Hướng dẫn giải

- Trong khói thuốc lá có đến 7000 hóa chất độc hại, trong đó, có gần 70 chất gây ung thư. Khi hút thuốc, các chất độc tích tụ, phá hủy dần các tế bào trong cơ thể, gây nên những bệnh nguy hiểm không chỉ cho bản thân mà cả những người xung quanh. Bởi vậy, việc cấm hút thuốc lá nơi công cộng và cấm trẻ em dưới 16 tuổi hút thuốc lá là việc làm cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

(Trả lời bởi ひまわり(In my personal...)
Thảo luận (1)