Bài 51. Bảo vệ môi trường

Hướng dẫn giải

Biện pháp	Vai trò
Khai thác hợp lí các nguồn tài nguyên thiên nhiên.	Đảm bảo đáp ứng nhu cầu sử dụng tài nguyên thiên nhiên của xã hội hiện tại và duy trì lâu dài các nguồn tài nguyên cho thế hệ mai sau.
Sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo (gió, mặt trời,…) thay thế cho than đá, các loại khí đốt.	Đáp ứng nhu cầu về năng lượng nhưng không làm tổn hại đến các nguồn tài nguyên không tái sinh và không gây ô nhiễm môi trường.
Trồng cây.	Khôi phục tài nguyên rừng; tạo môi trường sống cho các loài sinh vật; điều hòa khí hậu; hạn chế thiên tai;…
Thực hiện kế hoạch hóa gia đình.	Hạn chế tình trạng gia tăng dân số nhanh giúp giảm thiểu áp lực tới các tài nguyên thiên nhiên; giảm ô nhiễm môi trường;…
Xử lí các chất thải công nghiệp và hạn chế xả thải ra môi trường.	Hạn chế ô nhiễm môi trường, tránh gây ảnh hưởng đến đời sống của các loài sinh vật.
Thành lập các vườn quốc gia, khu bảo tồn.	Bảo vệ môi trường tự nhiên và đa dạng sinh học.
Ứng dụng công nghệ sinh học nhân nhanh các giống thực vật, động vật quý hiếm.	Bảo vệ và duy trì đa dạng sinh học; bảo tồn các nguồn gene quý.
Ban hành các chính sách, bộ luật về bảo vệ môi trường tự nhiên, đa dạng sinh học.	Nâng cao ý thức của người dân về bảo vệ môi trường và bảo vệ đa dạng sinh học.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Tác động của con người	Hậu quả
Khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên.	Phá hủy nhiều diện tích rừng trên Trái Đất; suy thoái hệ sinh thái tự nhiên; ô nhiễm môi trường;…
Chặt cây, đốt rừng.	Làm thay đổi kết cấu đất; giảm sự đa dạng sinh học; tài nguyên rừng, đất, nước bị suy thoái;…
San lấp hồ nước, xây đập ngăn sông.	Làm thay đổi dòng chảy của nước dẫn đến thay đổi môi trường tự nhiên (sạt lở, ngập lụt, hạn hán) ảnh hưởng đến đời sống của các loài sinh vật.
Sự gia tăng dân số.	Làm cạn kiệt nguồn tài nguyên và ô nhiễm môi trường sống.
Sự phát triển của các nhà máy, xí nghiệp.	Lấy đi nhiều vùng đất rừng tự nhiên và đất trồng trọt; gia tăng các loại khí thải gây ô nhiễm môi trường;…
Phát triển nhiều khu dân cư, đô thị.	Lấy đi nhiều vùng đất rừng tự nhiên và đất trồng trọt; gây cạn kiệt tài nguyên; gia tăng lượng khí và chất thải dẫn đến ô nhiễm môi trường;…
Chiến tranh.	Gây phá hủy môi trường sống của nhiều loài sinh vật; cháy rừng; ô nhiễm môi trường do các hóa chất;…
Lạm dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học.	Gây ô nhiễm đất, nước, không khí; ảnh hưởng đến sự sống của các loài sinh vật gây mất cân bằng sinh thái;…

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Môi trường bị ô nhiễm là một trong những nguyên nhân gây bùng phát và lây lan dịch bệnh vì:

- Môi trường ô nhiễm tạo điều kiện sống lí tưởng cho các tác nhân gây bệnh phát sinh, phát triển và lây lan trên diện rộng.

- Ngoài ra, con người và động vật tiếp xúc với môi trường ô nhiễm gây ảnh hưởng tới sức khỏe, suy giảm hệ miễn dịch, dẫn tới sức đề kháng kém hơn, dễ bị nhiễm bệnh hơn.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Các biện pháp người dân ở địa phương em đã làm để bảo vệ và cải tạo môi trường tự nhiên:

- Phân loại; xử lí hoặc tái chế rác thải sinh hoạt, trồng trọt và hoạt động công nghiệp.

- Hạn chế sử dụng thuốc hóa học bảo vệ thực vật; thay thế bằng thuốc có nguồn gốc sinh học.

- Đi bộ hoặc sử dụng xe đạp thay thế cho xe máy, ô tô khi có thể.

- Tổ chức, tham gia các hoạt động trồng cây xanh; tăng cường công tác tuyên truyền và giáo dục về bảo vệ rừng.

- Thực hiện kế hoạch hóa gia đình.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Nguyên nhân	Tác nhân chủ yếu	Hậu quả	Biện pháp hạn chế
Do chất thải sinh hoạt và công nghiệp	Các loại khí thải: carbon oxide (CO), carbon dioxide (CO2), sunfur dioxide (SO2), nitrogen dioxide (NO2),… và bụi.	Gây ô nhiễm môi trường không khí; tăng nguy cơ gây hiệu ứng nhà kính;… gây ảnh hưởng đến đời sống của con người và nhiều loài sinh vật.	- Kiểm soát khí thải từ các nhà máy. - Hạn chế sử dụng phương tiện giao thông cá nhân. - Phòng chống cháy rừng. - Tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo.
	Các loại nước thải.	Gây ô nhiễm môi trường nước, đất, không khí gây ảnh hưởng đến đời sống của con người và nhiều loài sinh vật.	- Xử lí nước thải trước khi thải ra môi trường. - Hạn chế sử dụng hóa chất gây ô nhiễm nước trong sản xuất.
	Các loại chất thải rắn: nhựa, cao su, nilon,…	Hủy hoại môi trường sống của các loài sinh vật.	- Sử dụng tiết kiệm, tận dụng hoặc tái sử dụng để hạn chế thải vật liệu rắn. - Thu gom, phân loại và xử lí rác thải rắn đúng cách,…
Do hóa chất bảo vệ thực vật	Thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc diệt nấm.	Tác động bất lợi tới hệ sinh thái, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người và các loài sinh vật.	- Thay thế thuốc bảo vệ thực vật hóa học bằng thuốc có nguồn gốc sinh học. - Sử dụng các loài thiên địch.
Do chất phóng xạ	Các chất phóng xạ từ các công trường, nhà máy, các vụ thử vũ khí hạt nhân,…	Gây mất cân bằng sinh học; ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của con người và các loài sinh vật.	- Kiểm soát chặt chẽ hoạt động của các nhà máy điện nguyên tử. - Xử lí chất thải nhiễm phóng xạ trước khi thải ra môi trường.
Do hoạt động của môi trường tự nhiên	Núi lửa, lũ lụt, hạn hán,…	Gây ô nhiễm môi trường, phá hủy và làm suy giảm đa dạng sinh học.	Thực hiện các biện pháp để khắc phục và ứng phó với biến đổi khí hậu như trồng rừng, sử dụng tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên,…
	Sự phát triển của nhiều vi sinh vật gây bệnh.	Gây bệnh cho con người và các sinh vật.	- Để rác đúng nơi quy định. - Xử lí rác thải đúng cách. - Vệ sinh nơi ở,…

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

- Một số loài động vật được bảo hộ:Sếu đầu đỏ, voọc mũi hếch, chà vá chân nâu.

- Bảo vệ động vật hoang dã đang là vấn đề cấp thiết hiện nay vì:

+ Số lượng lớn các loài động vật trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đang ngày càng giảm dần, thậm chí nhiều loài động vật hoang dã đã bị tuyệt chủng hoặc đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.

+ Nếu một loài động vật trong hệ sinh thái bị biến mất sẽ làm giảm đa dạng nguồn gene, giảm đa dạng sinh học, gây mất cân bằng sinh thái.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Hậu quả của biến đổi khí hậu là làm nhiệt độ tăng, giảm thất thường; Trái Đất nóng lên khiến băng hai cực tan ra, nước biển dâng gây ngập lụt, xâm nhập mặn; lượng mưa thay đổi;… Tất cả những hậu quả này đều đe dọa trực tiếp hoặc gián tiếp đến sự sống của con người và các loài sinh vật.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Các biện pháp em có thể thực hiện để thích ứng với biến đổi khí hậu:

- Chủ động tìm hiểu từ các nguồn thông tin đáng tin cậy về biến đổi khí hậu.

- Bảo vệ môi trường: không xả rác bừa bãi, trồng và bảo vệ rừng,…

- Sử dụng năng lượng tái tạo thay thế cho năng lượng hóa thạch.

- Rèn luyện sức khỏe cho bản thân.

- Tuyên truyền cho mọi người về biến đổi khí hậu và các biện pháp thích ứng với biến đổi khí hậu, tiết kiệm năng lượng và sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Để góp phần bảo vệ động vật hoang dã, là học sinh em cần:

- Tìm hiểu về động vật hoang dã, các loài đang bị đe dọa và có nguy cơ tuyệt chủng.

- Không mua bán và sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật hoang dã; tố giác các hành vi mua bán và sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật hoang dã.

- Thực hiện các hành động bảo vệ môi trường sống của động vật hoang dã: thu gom rác thải, trồng cây,…

- Tham gia các hoạt động bảo vệ động vật hoang dã do trường và địa phương phát động.

- Tuyên truyền cho mọi người nâng cao ý thức về bảo vệ các loài động vật hoang dã.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)

Hướng dẫn giải

Tất cả các ví dụ trên đều là ô nhiễm môi trường. Do các ví dụ trên đều là hiện tượng môi trường tự nhiên bị biến đổi tính chất vật lí, hóa học, sinh học không phù hợp với quy chuẩn kĩ thuật môi trường, tiêu chuẩn môi trường gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người, sinh vật và tự nhiên.

(Trả lời bởi Nguyễn Quốc Đạt)