Nhiên liệu hóa thạch là gì? Việc khai thác và sử dụng nhiên liệu hóa thạch đã đem đến cho con người những lợi ích gì và việc này đã ảnh hưởng đến môi trường như thế nào?
Bài 35. Khai thác nhiên liệu hóa thạch. Nguồn carbon. Chu trình carbon và sự ấm lên toàn cầu
Mở đầu (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 153)
Thảo luận (1)
Câu hỏi mục I (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 154)
1. Em hãy cho biết: củi gỗ có phải nhiên liệu hóa thạch không? Vì sao?
2. Em hãy tìm hiểu và cho biết ở nước ta, nhiên liệu hóa thạch tập trung nhiều tại các khu vực nào.
3. Các nhiên liệu hóa thạch có nguồn gốc hình thành là tự nhiên hay nhân tạo? Các nguồn nhiên liệu hóa thạch có phải vô tận không?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải1. Củi gỗ không phải nhiên liệu hóa thạch vì nó không được tạo thành từ quá trình phân hủy các vi sinh vật bị chôn vùi cách đây hàng trăm triệu năm.
2. Ở nước ta, dầu mỏ và khí thiên nhiên tập trung chủ yếu ở thềm lục địa phía Nam như: mỏ dầu Bạch Hổ, Đại Hùng, Rồng, Rạng Đông, Lan Tây. Mỏ khí thiên nhiên được khai thác ở Tiền Hải, tỉnh Thái Bình. Mỏ than ở Quảng Ninh.
3. Các nhiên liệu hoá thạch có nguồn gốc hình thành là tự nhiên. Các nguồn nhiên liệu hóa thạch chỉ có một trữ lượng nhất định do thời gian để tạo ra nhiên liệu hóa thạch rất lâu (hàng trăm triệu năm).
(Trả lời bởi datcoder)
Câu hỏi mục II.1 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 154)
1. Dựa vào số liệu ở Bảng 35.1, hãy vẽ đồ thị sản lượng khai thác dầu mỏ của thế giới theo thời gian (năm). Từ đó rút ra nhận xét về tốc độ gia tăng khai thác dầu thô mỗi năm.2. Em hãy tìm hiểu thông tin trên sách, báo, internet,… thảo luận với các bạn trong lớp và viết báo cáo về thực trạng khai thác nhiên liệu hóa thạch ở Việt Nam: địa điểm khai thác, sản lượng và các lợi ích của việc sử dụng nguồn tài nguyên này.
Đọc tiếp
1. Dựa vào số liệu ở Bảng 35.1, hãy vẽ đồ thị sản lượng khai thác dầu mỏ của thế giới theo thời gian (năm). Từ đó rút ra nhận xét về tốc độ gia tăng khai thác dầu thô mỗi năm.
2. Em hãy tìm hiểu thông tin trên sách, báo, internet,… thảo luận với các bạn trong lớp và viết báo cáo về thực trạng khai thác nhiên liệu hóa thạch ở Việt Nam: địa điểm khai thác, sản lượng và các lợi ích của việc sử dụng nguồn tài nguyên này.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải1.
Đồ thị:
Nhận xét:
Từ năm 1988 đến năm 2016, sản lượng khai thác dầu thô trên thế giới tăng dần từ 23,7 đến 35,4 tỉ thùng.
2.
Báo cáo về thực trạng khai thác nhiên liệu hóa thạch ở Việt Nam
Nhiên liệu hóa thạch bao gồm than đá, dầu mỏ và khí tự nhiên. Đây là nguồn năng lượng quan trọng và phổ biến tại Việt Nam, đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp năng lượng và phát triển kinh tế xã hội.
1. Địa điểm khai thác
- Dầu mỏ: các khu vực khai thác dầu mỏ chủ yếu ở vùng biển phía nam và tây nam Việt Nam, trong cùng lưu vực sông Cửu Long và vịnh Bắc Bộ. Các mỏ dầu lớn bao gồm mỏ Rạch Bà, mỏ Phước Vĩnh ở Vũng Tàu và mỏ Cửu Long ở Đồng Tháp.
- Khí tự nhiên: các khu vực khai thác khí tự nhiên chủ yếu tập trung ở vùng biển ngoài khơi phía nam và tây nam Việt Nam, cũng như trong vùng đồng bằng sông Cửu Long.
- Than đá: các khu vực khai thác than đá chính ở Việt Nam bao gồm tỉnh Quảng Ninh, Cao Bằng, Lạng Sơn và Thanh Hóa. Mỏ than lớn nhất và phát triển nhất là mỏ than Uông Bí và mỏ Cẩm Phả ở Quảng Ninh.
2. Sản lượng
- Dầu mỏ và khí tự nhiên: khoảng 15 triệu tấn dầu mỗi năm và khoảng 10 tỷ mét khối khí tự nhiên mỗi năm.
- Than đá: ước tính 45 – 50 triệu tấn mỗi năm, Quảng Ninh là tỉnh sản xuất than đá hàng đầu, đóng góp khoảng 90% sản lượng than đá cả nước.
3. Lợi ích của việc sử dụng nguồn tài nguyên này
Nhiên liệu hóa thạch đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp năng lượng cho kinh tế và sản xuất, đáp ứng nhu cầu về năng lượng ngày càng tăng của đất nước. Ngoài ra, việc khai thác và sử dụng nhiên liệu hóa thạch tạo ra cơ hội việc làm, thu hút đầu tư và phát triển kinh tế công nghiệp. Một phần nhiên liệu hóa thạch được xuất khẩu, thương mại phát triển và là nguồn xuất khẩu quan trọng của nước ta.
Tóm lại, việc khai thác và sử dụng nhiên liệu hóa thạch đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng và phát triển kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, cần phải quản lý và sử dung nguồn tài nguyên này một cách hợp lý để bảo vệ môi trường và đáp ứng nhu cầu cho tương lai.
(Trả lời bởi datcoder)
Câu hỏi mục II.2 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 155)
1. Viết phương trình hóa học của phản ứng đốt cháy ethylic alcohol, methane (CH4), than (C).2. Đốt cháy gỗ, than đá, dầu hỏa với cùng khối lượng, nhiên liệu nào giải phóng ra nhiều nhiệt nhất? Cho biết năng suất tỏa nhiệt (nhiệt lượng giải phóng khi đốt cháy 1 gam chất) của các nhiên liệu đó như sau:- Gỗ: khoảng 15 – 20 kJ/g- Than đá: khoảng 20 – 30 kJ/g- Dầu hỏa: khoảng 42 – 45 kJ/g
Đọc tiếp
1. Viết phương trình hóa học của phản ứng đốt cháy ethylic alcohol, methane (CH4), than (C).
2. Đốt cháy gỗ, than đá, dầu hỏa với cùng khối lượng, nhiên liệu nào giải phóng ra nhiều nhiệt nhất? Cho biết năng suất tỏa nhiệt (nhiệt lượng giải phóng khi đốt cháy 1 gam chất) của các nhiên liệu đó như sau:
- Gỗ: khoảng 15 – 20 kJ/g
- Than đá: khoảng 20 – 30 kJ/g
- Dầu hỏa: khoảng 42 – 45 kJ/g
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải1. Phương trình hoá học:
C2H5OH + 3O2 \(\underrightarrow{t^o}\) 2CO2 + 3H2O
CH4 + 2O2 \(\underrightarrow{t^o}\) CO2 + 2H2O
C + O2\(\underrightarrow{t^o}\) CO2
2. Đốt cháy gỗ, than đá, dầu hoả với cùng khối lượng thì dầu hỏa giải phóng ra nhiều nhiệt nhất.
(Trả lời bởi datcoder)
Hoạt động mục II.3 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 155)
Em hãy phân tích ý nghĩa của các việc làm theo gợi ý dưới đây và thuyết phục mọi người trong cộng đồng cùng thực hiện:1. Đề xuất với gia đình một giải pháp để thay thế một phần năng lượng hóa thạch đang sử dụng2. Sử dụng các thiết bị tiết kiệm năng lượng; sử dụng lại đồ dùng hay phân loại để có thể tái chế đồ dùng bỏ đi3. Sử dụng phương tiện giao thông công cộng và xe điện4. Sử dụng nhiên liệu thân thiện với môi trường như sinh khối, xăng E5, biodiesel,…
Đọc tiếp
Em hãy phân tích ý nghĩa của các việc làm theo gợi ý dưới đây và thuyết phục mọi người trong cộng đồng cùng thực hiện:
1. Đề xuất với gia đình một giải pháp để thay thế một phần năng lượng hóa thạch đang sử dụng
2. Sử dụng các thiết bị tiết kiệm năng lượng; sử dụng lại đồ dùng hay phân loại để có thể tái chế đồ dùng bỏ đi
3. Sử dụng phương tiện giao thông công cộng và xe điện
4. Sử dụng nhiên liệu thân thiện với môi trường như sinh khối, xăng E5, biodiesel,…
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải1. Giải pháp để thay thế một phần năng lượng hóa thạch đang sử dụng: sử dụng phương tiện giao thông công cộng thay vì phương tiện cá nhân
2. Việc tiết kiệm năng lượng là cần thiết vì các nhiên liệu hóa thạch là hữu hạn
3. Sử dụng phương tiện công cộng và xe điện để tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu khí thải
4. Sử dụng nhiên liệu thân thiện với môi trường như sinh khối, xăng E5, biodiesel,… để giảm thiểu khí thải.
(Trả lời bởi datcoder)
Câu hỏi mục II.3 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 155)
Gia đình em và địa phương nơi em sinh sống đã có hoạt động gì để hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiĐể hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch thì gia đình em và địa phương nơi em sinh sống đã có những hành động, hoạt động sau:
- Hạn chế đi phương tiện cá nhân, thay vào đó sử dụng phương tiện công cộng.
- Sử dụng nguồn năng lượng sạch bằng cách lắp năng lượng mặt trời.
- Tuyên truyền cho người dân sử dụng tiết kiệm nhiên liệu hóa thạch.
- Ưu tiên sử dụng xăng pha ethanol, sinh khối, biodiesel, …
(Trả lời bởi datcoder)
Hoạt động mục III.2 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 156)
Quan sát hình 35.2 và cho biết vai trò của carbon dioxide trong tự nhiên.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiVai trò của CO2 trong tự nhiên: sử dụng trong quá trình quang hợp của thực vật, sự hô hấp của động vật, tạo nhiên liệu hóa thạch, muối carbonate.
(Trả lời bởi datcoder)
Câu hỏi mục III.2 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 157)
1. Nêu các dạng tồn tại của carbon trong tự nhiên ở dạng đơn chất, hợp chất vô cơ, hợp chất hữu cơ.
2. Hãy liệt kê một số nguồn phát thải khí carbon dioxide vào khí quyển. Để giảm thiểu phát thải carbon dioxide vào khí quyển chúng ta cần phải làm gì?
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải1.
Ở dạng đơn chất: C (than, kim cương)
Ở dạng hợp chất vô cơ: CO, CO2, H2CO3, muối cacbonate…
Ở dạng hợp chất hữu cơ: Tất cả hợp chất hữu cơ (hydrocarbon, protein, …)
2.
Một số nguồn phát thải khí carbon dioxide vào khí quyển:
- Quá trình hô hấp của sinh vật.
- Quá trình đốt cháy nhiên liệu hóa thạch, cháy rừng.
- Khí thải sinh hoạt hoạt, công nghiệp, …
Để giảm thiểu phát thải carbon dioxide vào khí quyển chúng ta cần phải:
- Giảm việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch
- Tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo
- Áp dụng công nghệ tiên tiến trong xử lí rác thải
- Tăng cường trồng cây xanh, phủ xanh đồi trọc, cải tạo đất hoang, …
(Trả lời bởi datcoder)
Hoạt động mục III.2 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 157)
Trình bày bằng bài viết hoặc nói về chu trình của carbon trong tự nhiên.
Thảo luận (1)Hướng dẫn giảiChu trình carbon trong tự nhiên là một quá trình phức tạp, liên quan đến sự chuyển động và trao đổi carbon giữa khí quyển, đại dương, đất đai và các hệ sinh thái. Trong chu trình này, CO2 đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng carbon trong hệ sinh thái và khí quyển của Trái Đất, thông qua các quá trình sau:
- Quá trình phát thải carbon ở dạng khí CO2: CO2 được chuyển vào khí quyển thông qua nhiều quá trình khác nhau như quá trình hô hấp của sinh vật, quá trình đốt cháy nhiên liệu hoá thạch, cháy rừng,...
- Quá trình hấp thụ carbon ở dạng khí CO2: CO2 được cây xanh sử dụng trong quá trình quang hợp để tạo ra các hợp chất hữu cơ. Các chất này sẽ được chuyển hoá thành hợp chất hữu cơ trong động vật khi động vật sử dụng thực vật làm nguồn dinh dưỡng. Khi thực vật, động vật bị vùi lấp, các hợp chất của carbon trong chúng phân huỷ thành muối carbonate, nhiên liệu hoá thạch,... Ngoài ra, CO2 còn được hoà tan vào nước biển, sông, hồ,...
(Trả lời bởi datcoder)
Hoạt động mục III.3 (SGK Kết nối tri thức với cuộc sống - Trang 158)
Trình bày về:1. Bằng chứng của sự biến đổi khí hậu do việc gia tăng hiệu ứng nhà kính2. Nêu một số biện pháp giảm lượng khí thải carbon dioxide ở phạm vi trong nước và phạm vi toàn cầu3. Trên cơ sở một số hệ quả của sự ấm lên toàn cầu, hãy dự đoán về các tác động tiêu cực trước mắt và lâu dài nếu không có các biện pháp giảm thiểu sự phát thải khí nhà kính
Đọc tiếp
Trình bày về:
1. Bằng chứng của sự biến đổi khí hậu do việc gia tăng hiệu ứng nhà kính
2. Nêu một số biện pháp giảm lượng khí thải carbon dioxide ở phạm vi trong nước và phạm vi toàn cầu
3. Trên cơ sở một số hệ quả của sự ấm lên toàn cầu, hãy dự đoán về các tác động tiêu cực trước mắt và lâu dài nếu không có các biện pháp giảm thiểu sự phát thải khí nhà kính
Thảo luận (1)Hướng dẫn giải1. Bằng chứng của sự biến đổi khí hậu do việc gia tăng hiệu ứng nhà kính: băng tan ở 2 cực, mực nước biển tăng lên, nóng lên toàn cầu
2. Trồng nhiều cây xanh, sử dụng nhiên liệu xanh như khí hydrogen, hơi nước
3. Tác động tiêu cực: hiện tượng eninol diễn biến phức tạp, hạn hán, cháy rừng xảy ra ở nhiều nơi. Nếu không có biện pháp giảm thiểu thì một số vùng lãnh thổ sẽ bị xóa xổ vì mực nước biển tăng dần.
(Trả lời bởi datcoder)