Virut là một dạng sống nhưng không được xem là một cơ thể vi sinh vật. Bởi vì, thứ nhất, virut không có cấu tạo tế bào (gồm màng sinh chất, tế bào chất và nhân. Nó cấu tạo rất đơn giản, gồm lõi là axit nucleic (phân tử ADN hay ARN), ở một số virut có thêm vỏ ngoài cấu tạo lipôprtein do màng sinh chất của tế bào chủ biến đổi thành. Thứ hai, virut không thể sống độc lập do không có hệ enzim giúp thực hiện các phản ứng hóa sinh, nó phải nhờ vào hệ enzim của tế bào chủ mà nó xâm nhập.
Virus có kích thước nhỏ hơn tế bào đến 100 lần và không có các bộ phận cần thiết cho hoạt động của tế bào: không có ribosom, “nhà máy” sản xuất protein; không có ti thể, sản xuất năng lượng.
Cấu trúc của virus rất đơn giản: không có nhân, không có màng đặc thù. Nó chỉ có được cấu tạo bởi vài gen bao bọc bằng một vỏ protein gọi là capsid. Chính capsid tạo dáng tinh thể cho virus dưới nhiều dạng: hình trụ, hình cầu…
Virus không được coi là những sinh vật điển hình vì chúng không có khả năng tự sinh sản và trao đổi chất. Điều này cũng gây tranh cãi khi một số "vật ký sinh" và "nội cộng sinh" cũng không có khả năng sống độc lập. Dù rằng virus cũng có một số enzyme và phân tử đặc trưng của các sinh vật sống, nhưng chúng không có khả năng sống bên ngoài tế bào vật chủ. Virus phải sử dụng bộ máy trao đổi chất và bộ máy di truyền của sinh vật chủ. Nguồn gốc của virus hiện nay vẫn chưa được khẳng định. Một số nhà khoa học cho rằng, virus có nguồn gốc từ chính các vật chủ của nó.
