a. Mở bài
- Giới thiệu cảnh đêm thanh vắng ngồi học bài, nghe tiếng kim đồng hồ điểm bớc đi của thời gian
b. Thân bài
*** Yêu cầu:
- Tả cảnh đêm khuya thanh vắng : thời gian, không gian, cảnh vật, hoạt động của con ngời
- Cảnh chiếc đồng hồ hối hả điểm từng bớc đi của thời gian ( tưởng tượng, lồng tả cảnh với kể chuyện và biểu cảm )
- Lời khuyên chí tình chí lí của chiếc đồng hồ: thời gian là vàng ngọc, không đợi chờ ai, biết tiết kiệm thời gian, vơn lên trong hiện tại và tơng lai, làm việc, học tập cần cù, chăm chỉ
c. Kết luận
- Cảm nghĩ, suy nghĩ, liên tởng của học sinh
“Vua Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái rất đẹp tên là Mị Nương...”
Tôi cầm quyển sách, đứng nghiêm và đọc rõ ràng. Tôi tưởng như mình đang đứng trước lớp trong giờ giảng văn ngày mai. Mới tám giờ tối cả nhà còn thức cả. Bé Minh, đứa em lên bốn của tôi, chốc chốc lại nhảy lên la lớn:
- Anh Phương đọc hay quá!...
Chiếc đồng hồ trên nóc tủ kêu lên những tiếng tích tắc nho nhỏ “Tốt....Tốt... Tốt...”
- Không hiểu sao, tôi lại nghe tiếng đồng hồ nói vậy. “Tốt... Tốt” nghe giống tiếng thầy giáo mỗi lần khen chúng tôi. Tôi mỉm cười và đọc say sưa. Mười giờ.
Cả nhà đi ngủ, chỉ còn một mình tôi với ngọn đèn dầu leo lét. Gió từ cánh đồng sau nhà thổi tới: ngọn đèn nghiêng qua, nghiêng lại, có lúc như chỉ còn là một sợi chỉ xanh lét. Tôi vội vàng chạy ra đóng cửa. Ôi mệt quá!. Một làn gió mùa thổi tới. Tôi hít căng lồng ngực. Một khoáng không gian nho nhỏ trong cơ thể tôi chứa đầy hương thơm ngòn ngọt, man mát của sen hồ và mùi nồng nồng, ngai ngái của đất bùn... Tất cả quyện lấy nhau, tạo thành hương vị riêng của đồng nội. Trời đầy sao và không gian tràn ngập hơi nước. Tôi khép cửa lại mà lòng lưu luyến.
Tôi lại ngồi bàn và cố quên đi mấy tiếng ếch đang ộp oạp ở bên ngoài vọng tới. Những tiếng đồng hồ trên tủ thì tôi nghe mồn một:
“Thòi gian - vàng bạc... Thời gian - vàng bạc”.
Tôi bực mình:
- Thời gian là vàng bạc thì anh hãy để tôi yên. Tôi còn làm bài chứ.
Chợt tôi nghe một giọng nói ồm ồm cất lên:
- Ta nghe cháu đọc hay quá. Ta cũng muôn kể chuyện của ta.
- Ai nói? - Tôi nhìn quanh, không thấy một bóng người. Cái giọng ấy lại vang lên.
- Ta là cái đồng hồ đây. Cháu đừng sợ, đừng sợ.
- Cháu ạ
- Bác lại lên tiếng - Thời gian có quá khứ, hiện tại và tương lai.
Ta già, nên ta biết nhiều chuyện quá khứ. Cháu đã nghe ai kể chuyện: Sơn Tinh - Thủy Tinh phần hai chưa?
Thì ra truyện Sơn Tinh - Thủy tinh tôi đọc lúc này gợi cho bác đồng hồ nhớ tới câu chuyện khác. Nhưng làm gì có truyện Sơn Tinh - Thủy Tinh phần hai. Lạ quá! Thôi hãy nghe bác đồng hồ nói gì.
Mười năm... Hai mươi năm... Một trăm năm... đụng độ nẩy lửa giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh tưởng theo thời gian mà dẫn đến bị quên đi. Người ta tưởng mối hiềm khích xưa đã lùi vào dĩ vãng. Nhưng càng ngày nó càng dữ dội. Đã bao lần vua Thủy Tề xuất quân mà thua vẫn hoàn thua. Nhà vua ức lắm. Lần này, ngài lại ra quân. Đứng trước ba quân, nhà vua hét lớn:
- Hỡi ba quân! Chúng ta phải sinh tử một phen cuối cùng với Sơn Tinh!. Ta và chúa Tản Viên không thể đội trời chung!
- Muôn tâu bệ hạ! Chúng ta không nên nóng vội. - Một tiếng trầm trầm nhưng rắn chắc vang lên.
Thủy Tể quắc mắt, vung gươm. Tiếng gươm xé gió làm cả mặt nước sủi bọt, sóng đánh ầm ầm:
- Ai? Có phải quan văn Cá Chuối đó không? – Ngài quát.
- Tâu bệ hạ! Ta ra đi lần này phần thua là nắm chắc. Chi bằng ta hãy dùng kế hiểm.
Mặt Thủy Tinh dịu lại, phán:
- Vậy kế chi, nói thử ta xem:
Quan văn Cá Chuối rạp mình, ghé tai vua nói nhỏ hồi lâu. Mặt Thủy Tinh sáng lên. ra lệnh bãi chầu, mặc cho tướng sĩ ngạc nhiên không hiểu.
Lại nói về Sơn Tinh.
Một năm... Hai năm... Ba năm... vẫn không thấy Thủy Tinh động tĩnh gì. Sơn Tinh tự nhủ: “Có lẽ vì sợ chết khiếp rồi, chẳng còn dám bén mảng đến đây nữa”.
Rồi vua nghĩ đến những trận thắng huy hoàng thuở trước. Ngày này qua ngày khác, nhà vua chỉ nằm bên chén rượu, bàn cờ mà mơ mơ màng màng. Đây là trận thắng đầu tiên, ta đem Mị Nương về. A ha! Người cứ nổi sóng, nổi gió nữa đi! Ta đã hóa phép cho đỉnh núi cao chạm mây. Suốt đời mi không thể dâng nổi ngọn sóng lên tới đây được. Sơn Tinh chỉ sông với quá khứ vàng son, quên mất việc luyện binh, luyện phép. Thân thể cường tráng của ngài bỗng chốc trở nên lọm khọm. Bệnh tật đã đến với ngài. Triều đình sợ phép ngài không dám nói một lời. Duy chỉ có quan tể tướng tên gọi “Voi độc ngà” là không sợ, tâu lên:
- Tâu đại vương, Thủy Tề không đánh, chắc có độc kế của y. Đại vương không lo liệu việc quân, chỉ nghĩ đến quá khứ vàng son, đến khi Thủy Tể kéo đến, lúc đó liệu quá khứ huy hoàng có thể giết nổi quân thù không?
Chỉ nghe có thế. Sơn Tinh đã quát lên:
- Tên quan kia, mi định dạy khôn ta ư? Ta trọng mi có chút tài vậy mà...
Quan tể tướng biết mình không lay chuyên nổi Sơn Tinh, cáo lui ra về với rừng sâu, ngày đêm chiêu mộ quân sĩ, luyện tập cung tên.
Thấm thoát đã gần mười năm trôi qua. Trong mười năm ấy Sơn Tinh ngồi yên quên luyện tập, quên đất nước: cùng thời gian đó Thủy tinh đã làm bao nhiêu việc: thành lập thêm những đội quân cảm tử vô cùng tinh nhuệ, học thêm được nhiều phép hô phong hoán vũ v.v... và nhất là đã mua chuộc được họ hàng nhà mối, làm nội ứng.
Ngày ra quân đã điểm. Thủy Tề cưỡi trên con sóng bạc đầu, dẫn đầu đội quân điệp điệp, trùng trùng đến chân núi Tản. Thủy Tề thét lớn:
- Hỡi tên chúa núi Tản Viên! Đã đến ngày ta hỏi tội mi đây!
Sơn Tinh bước ra, từ trên cao nhìn xuống, cố hét, nhưng đâu còn cái âm vang dội đất trời thuở xưa nữa:
- Ta báo cho người hay, néu muôn vẹn toàn, hãy lui quân. Ngươi còn nhớ những trận giao chiến ngày trước chứ!
Đến lúc vận nước ngàn cân treo sợi tóc mà Sơn Tinh vẫn còn sống với quá khứ và không biết gì đến hiện tại.
Không để cho Sơn Tinh dứt lời. Thủy Tinh hô lớn:
- Ba quân! Đánh!
Và thế là đất trời chuyển động. Nước dâng cao, còn núi vẫn đứng nguyên không động cựa. Sơn Tinh giở phép thần thông nhưng không còn linh nghiệm. Ngài định nhấc ngọn núi phía tây, ngọn núi phía tây không nhúc nhích. Ngài lại định kê hòn núi phía đông, nó vẫn đứng trơ trơ. Ngài hô quân sĩ, chỉ nghe lác đác vài ba tiếng dạ vâng lập cập của bọn cảnh vệ. Ngài hối hận, cuống cuồng, nhưng đã muộn rồi. Ngài nhắm mắt chờ chết.
Nhưng bỗng Ngài nghe tiếng động ầm ầm. Ngài mở mắt và thấy một cảnh tượng lạ lùng. Dưới nước màu đỏ ngầu, những tên tướng, những đám tàn binh của Thủy Tề đang dẫm xác lên nhau chạy trốn. Đất đá trên núi vẫn ầm ầm lao xuống, Sơn Tinh không tin ở mắt mình nữa. Ngài dụi mắt. Đúng! Kia là Tể tướng “Voi độc ngà” đang đứng trước đoàn quân hùng dũng. Voi tiến lại bên Ngài và quỳ lạy. Dưới nước. Thủy Tinh dốc sức đẩy con sông cuối cùng để phá đi dãy núi. Nhưng Thủy Tinh đã thất bại vì họ hàng nhà mối đã bị quan Tể tướng phát hiện và trừng trị khi chúng thực hiện âm mưu bán nước.
Trời lại lặng, nước lại trong xanh, một màu xanh hiền hòa như chưa hề có trận kịch chiến vừa mới xảy ra.
Sơn Tinh hối hận, nước mắt tuôn rơi, miệng nói:
- Ôi ! Ta chi sống với quá khứ mà không biết nghĩ đến hiện tại và tương lai. Nếu chẳng may Thủy Tinh thực hiện được ý đồ thì ta ân hận suốt đời.
Bác đồng hồ kể chuyện xong và khuyên tôi:
- Bác biết cháu học tốt những năm vừa qua. Nhưng cháu ơi, đừng có ôm ấp lấy quá khứ vàng son của mình mà chủ quan kiêu ngạo. Cháu phải nhớ luôn luôn vươn lên trong hiện tại và trong tương lai. Vươn lên không ngừng cháu ạ: bởi vì thời gian là vô tận, ai đoán được tương lai sẽ dừng lại ở lúc nào?
Xong câu chuyện, bác đồng hồ lại trở về công việc thầm lặng của mình. “Tích tắc... tích tắc”.
Tôi nghe âm thanh ấy như nghe lời bác nhắn với người đời sau:
“Làm việc, làm nữa, làm mãi! Học, học nữa, học mãi”
Một đêm thanh vắng, em ngồi học bài. Kim đồng hồ hối hả điểm từng bước đi của thời gian. Em hãy tả lại cảnh đó và tưởng tượng qua tiếng tích tắc, tích tắc, chiếc đồng hồ muốn nói với em điều gì?
“Vua Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái rất đẹp tên là Mị Nương...”Tôi cầm quyển sách, đứng nghiêm và đọc rõ ràng. Tôi tưởng như mình đang đứng trước lớp trong giờ giảng văn ngày mai. Mới tám giờ tối cả nhà còn thức cả. Bé Minh, đứa em lên bốn của tôi, chốc chốc lại nhảy lên la lớn:
- Anh Phương đọc hay quá!...
Chiếc đồng hồ trên nóc tủ kêu lên những tiếng tích tắc nho nhỏ “Tốt....Tốt... Tốt...”
- Không hiểu sao, tôi lại nghe tiếng đồng hồ nói vậy. “Tốt... Tốt” nghe giống tiếng thầy giáo mỗi lần khen chúng tôi. Tôi mỉm cười và đọc say sưa. Mười giờ.
Cả nhà đi ngủ, chỉ còn một mình tôi với ngọn đèn dầu leo lét. Gió từ cánh đồng sau nhà thổi tới: ngọn đèn nghiêng qua, nghiêng lại, có lúc như chỉ còn là một sợi chỉ xanh lét. Tôi vội vàng chạy ra đóng cửa. Ôi mệt quá!. Một làn gió mùa thổi tới. Tôi hít căng lồng ngực. Một khoáng không gian nho nhỏ trong cơ thể tôi chứa đầy hương thơm ngòn ngọt, man mát của sen hồ và mùi nồng nồng, ngai ngái của đất bùn... Tất cả quyện lấy nhau, tạo thành hương vị riêng của đồng nội. Trời đầy sao và không gian tràn ngập hơi nước. Tôi khép cửa lại mà lòng lưu luyến.
Tôi lại ngồi bàn và cố quên đi mấy tiếng ếch đang ộp oạp ở bên ngoài vọng tới. Những tiếng đồng hồ trên tủ thì tôi nghe mồn một:
“Thòi gian - vàng bạc... Thời gian - vàng bạc”.
Tôi bực mình:
- Thời gian là vàng bạc thì anh hãy để tôi yên. Tôi còn làm bài chứ.
Chợt tôi nghe một giọng nói ồm ồm cất lên:
- Ta nghe cháu đọc hay quá. Ta cũng muôn kể chuyện của ta.
- Ai nói? - Tôi nhìn quanh, không thấy một bóng người. Cái giọng ấy lại vang lên.
- Ta là cái đồng hồ đây. Cháu đừng sợ, đừng sợ.
- Cháu ạ
- Bác lại lên tiếng - Thời gian có quá khứ, hiện tại và tương lai.
Ta già, nên ta biết nhiều chuyện quá khứ. Cháu đã nghe ai kể chuyện: Sơn Tinh - Thủy Tinh phần hai chưa?
Thì ra truyện Sơn Tinh - Thủy tinh tôi đọc lúc này gợi cho bác đồng hồ nhớ tới câu chuyện khác. Nhưng làm gì có truyện Sơn Tinh - Thủy Tinh phần hai. Lạ quá! Thôi hãy nghe bác đồng hồ nói gì.
Mười năm... Hai mươi năm... Một trăm năm... đụng độ nẩy lửa giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh tưởng theo thời gian mà dẫn đến bị quên đi. Người ta tưởng mối hiềm khích xưa đã lùi vào dĩ vãng. Nhưng càng ngày nó càng dữ dội. Đã bao lần vua Thủy Tề xuất quân mà thua vẫn hoàn thua. Nhà vua ức lắm. Lần này, ngài lại ra quân. Đứng trước ba quân, nhà vua hét lớn:
- Hỡi ba quân! Chúng ta phải sinh tử một phen cuối cùng với Sơn Tinh!. Ta và chúa Tản Viên không thể đội trời chung!
- Muôn tâu bệ hạ! Chúng ta không nên nóng vội. - Một tiếng trầm trầm nhưng rắn chắc vang lên.
Thủy Tể quắc mắt, vung gươm. Tiếng gươm xé gió làm cả mặt nước sủi bọt, sóng đánh ầm ầm:
- Ai? Có phải quan văn Cá Chuối đó không? – Ngài quát.
- Tâu bệ hạ! Ta ra đi lần này phần thua là nắm chắc. Chi bằng ta hãy dùng kế hiểm.
Mặt Thủy Tinh dịu lại, phán:
- Vậy kế chi, nói thử ta xem:
Quan văn Cá Chuối rạp mình, ghé tai vua nói nhỏ hồi lâu. Mặt Thủy Tinh sáng lên. ra lệnh bãi chầu, mặc cho tướng sĩ ngạc nhiên không hiểu.
Lại nói về Sơn Tinh.
Một năm... Hai năm... Ba năm... vẫn không thấy Thủy Tinh động tĩnh gì. Sơn Tinh tự nhủ: “Có lẽ vì sợ chết khiếp rồi, chẳng còn dám bén mảng đến đây nữa”.
Rồi vua nghĩ đến những trận thắng huy hoàng thuở trước. Ngày này qua ngày khác, nhà vua chỉ nằm bên chén rượu, bàn cờ mà mơ mơ màng màng. Đây là trận thắng đầu tiên, ta đem Mị Nương về. A ha! Người cứ nổi sóng, nổi gió nữa đi! Ta đã hóa phép cho đỉnh núi cao chạm mây. Suốt đời mi không thể dâng nổi ngọn sóng lên tới đây được. Sơn Tinh chỉ sông với quá khứ vàng son, quên mất việc luyện binh, luyện phép. Thân thể cường tráng của ngài bỗng chốc trở nên lọm khọm. Bệnh tật đã đến với ngài. Triều đình sợ phép ngài không dám nói một lời. Duy chỉ có quan tể tướng tên gọi “Voi độc ngà” là không sợ, tâu lên:
- Tâu đại vương, Thủy Tề không đánh, chắc có độc kế của y. Đại vương không lo liệu việc quân, chỉ nghĩ đến quá khứ vàng son, đến khi Thủy Tể kéo đến, lúc đó liệu quá khứ huy hoàng có thể giết nổi quân thù không?
Chỉ nghe có thế. Sơn Tinh đã quát lên:
- Tên quan kia, mi định dạy khôn ta ư? Ta trọng mi có chút tài vậy mà...
Quan tể tướng biết mình không lay chuyên nổi Sơn Tinh, cáo lui ra về với rừng sâu, ngày đêm chiêu mộ quân sĩ, luyện tập cung tên.
Thấm thoát đã gần mười năm trôi qua. Trong mười năm ấy Sơn Tinh ngồi yên quên luyện tập, quên đất nước: cùng thời gian đó Thủy tinh đã làm bao nhiêu việc: thành lập thêm những đội quân cảm tử vô cùng tinh nhuệ, học thêm được nhiều phép hô phong hoán vũ v.v... và nhất là đã mua chuộc được họ hàng nhà mối, làm nội ứng.
Ngày ra quân đã điểm. Thủy Tề cưỡi trên con sóng bạc đầu, dẫn đầu đội quân điệp điệp, trùng trùng đến chân núi Tản. Thủy Tề thét lớn:
- Hỡi tên chúa núi Tản Viên! Đã đến ngày ta hỏi tội mi đây!
Sơn Tinh bước ra, từ trên cao nhìn xuống, cố hét, nhưng đâu còn cái âm vang dội đất trời thuở xưa nữa:
- Ta báo cho người hay, néu muôn vẹn toàn, hãy lui quân. Ngươi còn nhớ những trận giao chiến ngày trước chứ!
Đến lúc vận nước ngàn cân treo sợi tóc mà Sơn Tinh vẫn còn sống với quá khứ và không biết gì đến hiện tại.
Không để cho Sơn Tinh dứt lời. Thủy Tinh hô lớn:
- Ba quân! Đánh!
Và thế là đất trời chuyển động. Nước dâng cao, còn núi vẫn đứng nguyên không động cựa. Sơn Tinh giở phép thần thông nhưng không còn linh nghiệm. Ngài định nhấc ngọn núi phía tây, ngọn núi phía tây không nhúc nhích. Ngài lại định kê hòn núi phía đông, nó vẫn đứng trơ trơ. Ngài hô quân sĩ, chỉ nghe lác đác vài ba tiếng dạ vâng lập cập của bọn cảnh vệ. Ngài hối hận, cuống cuồng, nhưng đã muộn rồi. Ngài nhắm mắt chờ chết.
Nhưng bỗng Ngài nghe tiếng động ầm ầm. Ngài mở mắt và thấy một cảnh tượng lạ lùng. Dưới nước màu đỏ ngầu, những tên tướng, những đám tàn binh của Thủy Tề đang dẫm xác lên nhau chạy trốn. Đất đá trên núi vẫn ầm ầm lao xuống, Sơn Tinh không tin ở mắt mình nữa. Ngài dụi mắt. Đúng! Kia là Tể tướng “Voi độc ngà” đang đứng trước đoàn quân hùng dũng. Voi tiến lại bên Ngài và quỳ lạy. Dưới nước. Thủy Tinh dốc sức đẩy con sông cuối cùng để phá đi dãy núi. Nhưng Thủy Tinh đã thất bại vì họ hàng nhà mối đã bị quan Tể tướng phát hiện và trừng trị khi chúng thực hiện âm mưu bán nước.
Trời lại lặng, nước lại trong xanh, một màu xanh hiền hòa như chưa hề có trận kịch chiến vừa mới xảy ra.
Sơn Tinh hối hận, nước mắt tuôn rơi, miệng nói:
- Ôi ! Ta chi sống với quá khứ mà không biết nghĩ đến hiện tại và tương lai. Nếu chẳng may Thủy Tinh thực hiện được ý đồ thì ta ân hận suốt đời.
Bác đồng hồ kể chuyện xong và khuyên tôi:
- Bác biết cháu học tốt những năm vừa qua. Nhưng cháu ơi, đừng có ôm ấp lấy quá khứ vàng son của mình mà chủ quan kiêu ngạo. Cháu phải nhớ luôn luôn vươn lên trong hiện tại và trong tương lai. Vươn lên không ngừng cháu ạ: bởi vì thời gian là vô tận, ai đoán được tương lai sẽ dừng lại ở lúc nào?
Xong câu chuyện, bác đồng hồ lại trở về công việc thầm lặng của mình. “Tích tắc... tích tắc”.
Tôi nghe âm thanh ấy như nghe lời bác nhắn với người đời sau:
“Làm việc, làm nữa, làm mãi! Học, học nữa, học mãi”
