tìm và phân tích các hoán dụ trong các ví dụ sau :
a) chồng ta áo rách ta thương
chồng ngươi áo gấm sông hương mặc người
b) sen tàn cúc lại nở hoa
sầu dài ngày ngắn đông đã sang xuân
c) một viên gạch hồng
bác chống lại cả một mùa băng giá...
d) đất trời trở mình sang mùa, đã thấy cái lạnh của gió
e) ông T vẫn ngồi đó. ông đang nhớ về cái đêm tối tăm nhất của đời ông
g) thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông
cau thôn Đoài nhớ trầu không thôn nào
h) trước cách mạng tháng Tám , nông dân của ta đều là những chị Dậu , Lão Hạc , anh Pha cả
k) nhà có mỗi bốn miệng ăn . vậy mà vợ chồng nó lúc nào cũng ngược xuôi vất vả
l) người ta ba bốn chục tuổi đầu đã có nhà cao cửa rộng . đằng này , đã ngoài bốn chục mà nó vẫn cứ nhởn nhơ phè phỡn như không. sáng sáng . nó ngủ dậy , phi xe ra ngoài phố , ăn bát phở mà có khi đến tận mười giờ . ăn xong lại rong ruổi đi các phố . người ta bảo nó là một tay chơi. tôi chẳng biết , chỉ biết cờ bạc , rượu chè ... nó đều thông thạo cả . khổ thân nhất là bà già nhà nó . lá vàng sắp rụng đến nơi mà vẫn phải khong lưng quẩy gánh ngày ngày kiếm vài ba chục để nuôi kẻ đầu xanh .
a)“ áo rách” là hoán dụ lấy quần áo (áo rách) để thay cho con người (người nghèo khổ). “áo gấm” cũng là hoán dụ lấy quần áo (áo gấm) để thay cho con người( người giàu sang, quyền quí).
b) “ Sen” là hoán dụ lấy loài hoa đặc trưng ( hoa sen) để chỉ mùa (mùa hạ). Cúc” là hoán dụ lấy loài hoa đặc trưng ( hoa cúc) để chỉ mùa (mùa thu).
c. “Viên gạch hồng” là hoán dụ lấy đồ vật (viên gạch hồng) để biểu trưng cho nghị lực thép, ý chí thép của con người. (Bác Hồ vĩ đại). – “ Băng giá” là hoán dụ lấy hiện tượng tiêu biểu (cái lạnh ở Pa-ri) để gọi thay cho mùa (mùa đông)
g)Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông
Cau thôn Đoài nhớ trầu không thôn nào?
Trong câu thơ này, hai hình ảnh thôn Đoài, thôn Đông là hai hình ảnh hoán dụ dùng để chỉ “người thôn Đoài” và “người thôn Đông”. Còn hai hình ảnh cau thôn Đoài và trầu không thôn nào lại là những ẩn dụ dùng để chỉ những người đang yêu. Hai câu thơ là một lời tỏ tình thú vị. Đích của lời nói tuy vẫn hướng về người yêu. Thế nhưng cách nói bâng quơ theo kiểu ngôn ngữ tỏ tình của trai gái đã tạo ra một sự thích thú đặc biệt cho những người tiếp nhận nội dung của câu thơ.
d)Ẩn dụ
h,k,l)Hoán dụ
a) chồng ta áo rách ta thương
chồng ngươi áo gấm sông hương mặc người
=>Bằng việc sử dụng biện pháp tu từ hoán dụ và thể thơ lục bát cổ truyền, tác giả dân gian đã phác họa lại rõ nét tấm lòng chung thủy của người con gái cùng với tình yêu thương thắm thiết với chồng minh của một cô gái tràn đầy sức sống. Ở đây, tác giả không chỉ nhắc đến vấn đề cái áo hay hoàn cảnh nghèo khó mà thông qua những vật dụng chuyên dùng đó, câu ca dao có thể làm nổi bật lên những hình ảnh, phẩm chất đáng quý của con người mà đạ biệt là người phụ nữ chìm đắm trong biển ải thủy chung
b) sen tàn cúc lại nở hoa
sầu dài ngày ngắn đông đã sang xuân
Hoán dụ:
=> * Sen tàn : Hoa sen thường nở vào mùa hè, nên trong văn học Trung đại, bên cạnh "tiếng Đỗ quyên (cuốc kêu), hoa lựu nở, tiếng ve ngân,... thường mượn hình ảnh "hoa sen" để chỉ "mùa hè" . Ở câu này, tác giả dùng "sen tàn" là ý nói "mùa hè đã hết"
* Cúc lại nở hoa : Hoa Cúc thường nở vào mùa thu, nên cũng được dùng để chỉ "mùa thu" đến.
c, Đất trời trở mình sang mùa,đã thấy cái lành lạnh của gió.
- Biện pháp nghệ thuật là ẩn dụ.(theo mình là ẩn dụ)
- Tác dụng: Dùng hai hình ảnh đất trời và hiện tượng thiên nhiên, hai hình ảnh ẩn dụ này cho thấy qua một mùa thì sẽ có một khí trời khác.
