Trong dân gian, lối nói chữ “dân dã” dễ hiểu hơn và cũng có nhiều lối chơi bất ngờ, đầy thú vị. Đây là một cách chơi chữ đồng âm:
Bà già ra chợ Cầu Đông
Xem một quẻ bói lấy chồng lợi ( chăng?
Thấy bói gieo quẻ nói rằng:
Lợi (2) thì có lợi (3) nhưng răng chẳng còn
|
Trẻ chăn trâu |
Chỉ khi nhận ra ý nghĩa của các chữ (từ) đồng âm nhưng khác nghĩa, người nghe mới bật cười, vui tếu, nên không nỡ giận. Chữ lợi ( và lợi (2) giống nhau vì đều chỉ cái lợi ích, cái thu được, còn lợi (3) chỉ phần thịt bao quanh răng. Người già răng rụng sạch chỉ còn trơ lợi, móm mém đến vậy mà còn đòi lấy chồng!
Với lối chơi chữ dân gian xưa kiểu này, ta cũng gặp những từ đồng âm tương tự:
Cóc chết bỏ nhái mồ côi,
Chẫu ngồi chẫu khóc: chàng ơi là chàng!
Ễnh ương đánh lệnh đã vang,
Tiền đâu mà trả cho làng, ngoé ơi!
Chữ “chàng ơi!” là tiếng khóc của cô Chẫu đối với chàng Cóc, thế nhưng ở đây chỉ nói tới con chẫu chàng trong bộ 5 con vật: cóc, nhái, chẫu chàng, ễnh ương, ngoé.
== Môn học == Âm nhạc Mỹ thuật Toán học Vật lý Hóa học Ngữ văn Tiếng Việt Tiếng Anh Đạo đức Khoa học Lịch sử Địa lý Sinh học Tin học Lập trình Công nghệ Thể dục Giáo dục Công dân Giáo dục Quốc phòng - An ninh Ngoại ngữ khác Xác suất thống kê Tài chính tiền tệ Khác == Trình độ lớp == Đại học Cấp 3 (Trung học phổ thông) - Lớp 12 - Lớp 11 - Lớp 10 Cấp 2 (Trung học cơ sở) - Lớp 9 - Lớp 8 - Lớp 7 - Lớp 6 Cấp 1 (Tiểu học) - Lớp 5 - Lớp 4 - Lớp 3 - Lớp 2 - Lớp 1 Trình độ khác Gửi bài tập bạn cần làm
Bài tập | Bài tập chưa có lời giải | Bài tập của tôi | Phương pháp Học tập | Gửi bài tậpEm hãy tìm các ví dụ của mỗi kiểu chơi chữ mà em đã học
 |
Nấm lùn ma kết |
| Chủ nhật, ngày 10/12/2017 20:29:24 | |
| Ngữ văn - Lớp 7 | Ngữ văn | Lớp 7 |
4.690 lượt xem
Bài trướcBài sau
Giúp mk vs mk dg cần gấp
|
|
 |
Mộc +1đ điểm giá trị |
| Chủ nhật, ngày 10/12/2017 20:30:07 |
Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng?
Thầy bói xem quẻ nói rằng:
Lợi thì có lợi nhưng răng không còn
(Ca dao)
Sánh với Na-va “ranh tướng” Pháp
Tiếng tăm nồng nặc ở Đông Dương.
( Tú Mỡ)
Mênh mông muôn mẫu một màu mưa
Mỏi mắt miên man mãi mịt mờ
( Tú Mỡ)
Con cá đối bỏ trong cối đá,
Con mèo cái nằm trên mái kèo,
Trách cha mẹ nghèo, anh nỡ phụ duyên em.
(Ca dao)
Ngọt thơm sau lớp vỏ gai,
Quả ngon lớn mãi cho ai đẹp lòng.
Mời cô mời bác ăn cùng,
Sầu riêng mà hoá vui chung trăm nhà.
12
7+1 nếu thích, -1 nếu không thích
 |
Nhật Tường +1đ điểm giá trị |
| Chủ nhật, ngày 10/12/2017 20:30:35 |
Nước chảy riu riu,
Lục bình trôi ríu ríu;
Anh thấy em nhỏ xíu, anh thương.
Duyên trúc trắc, nợ trục trặc;
Thiếp với chàng bất đắc vãng lai.
Sàng sàng lệ nhỏ càng mai
Dẫu không thành đường chồng vợ, cũng nhớ hoài nghĩa xưa
Riu riu, ríu ríu, xíu / trúc trắc, trục trặc, bất đắc...; có thể xếp vào loại điệp một bộ phận của âm tiết ( phần vần ). Tác dụng của cách điệp này là tạo nên một nét nghĩa nền tản cho toàn bài và nhấn mạnh sắc thái nghĩa cục bộ của từ ngữ được điệp.
VD:
Duyên duyên ý ý tình tình
Đây đây đó đó tình tình ta ta
Năm năm tháng tháng ngày ngày
Chờ chờ đợi đợi, rày rày mai mai.
Ở VD trên, tuy hai dòng đầu phụ âm Đ - được điệp trong bốn âm tiết ( sử dụng 4 lần chữ có phụ âm Đ ), phụ âm T được điệp trong sáu âm tiết; nhưng về cơ bản đây chỉ là sự gấp đôi một cách đều đặn các âm tiết cấu tạo nên bài ca dao: hai cặp lục bát chỉ sử dụng 14 âm tiết ( trong đó chữ Tình được điệp 4 lần, thành ra chỉ còn lại 13, ở đây mỗi âm tiết đồng thời là một từ ). Cách điệp trong trường hợp này cho thấy sự dằn dỗi, bức xúc của người nói.
*** Chơi chữ bằng phương tiện cùng âm: dùng phương tiện cùng âm ca dao có bốn cách:
Tạo một ngữ cảnh cho phép xuất hiện cùng âm;
Tạo ra nhiều từ cùng âm, gây sự tương phản giữa âm và nghĩa;
Tạo ra một từ có thể hiểu nước đôi;
Dựa vào tên gọi động vật, thực vật.
# Tạo ra một ngữ cảnh cho phép xuất hiện cùng âm:
VD: có hai lời hò đối đáp có thể xem là dị bản của nhau dưới đây:
Một trăm thứ dầu, dầu chi không ai thắp?
Một trăm thứ bắp, bắp chi không ai rang?
Một trăm thứ than, than chi không ai quạt?
Một trăm thứ bạc, bạc chi bán chẳng ai mua?
Trai nam nhi đối đặng, gái bốn mùa xin theo.
Một trăm thứ dầu, dầu xoa không ai thắp;
Một trăm thứ bắp, bắp chuối chẳng ai rang;
Một trăm thứ than, than thân không ai quạt;
Một trăm thứ bạc, bạc tình bán chẳng ai mua:
Trai nam nhi đà đối đặng, gái bốn mùa tính răng ?
*************
Em hỏi anh Trong các thứ dầu, có dầu chi là dầu không thắp?
Trong các thứ bắp, có bắp chi là bắp ko rang?
Trong các thứ than, có than chi là than ko quạt?
Trong các thứ bạc, có bạc chi ko đổi ko mua?
Trai nam nhơn chàng đối được mới rõ ai thua phen này?
Trong các thứ dầu, có nắng dãi mưa dầu là dầu ko thắp;
Trong các thứ bắp, có bắp mồm bắp miệng là bắp ko rang;
Trong các thứ than, có than hỡi than hời là than ko quạt;
Trong các thứ bạc, có bạc tình bạc nghĩa là bạc ko đổi ko mua;
Trai nam nhơn vừa đối đặng, hỏi thiếp vừa tính sao?
Ngữ cảnh “Một trăm thứ....”hay “Trong các thứ......”: đã xuất hiện những từ cùng âm, làm cho điệu hò có vần có điệu. Suy ra, có vô số cách sử dụng cùng âm được cho là phù hợp.
