1. Tác giả
- Nguyễn Trãi (1380 – 1442).
- Hiệu là Ức Trai, con của Nguyễn Phi Khanh.
- Quê ở Chí Linh, tỉnh Hải Dương.
- Ông tham gia khởi nghĩa Lam Sơn và giúp Lê Lợi lên ngôi vua. Sau đó, năm 1442, vụ án Lệ Chi Viên đã khiến ông bị chu di tam tộc. Mãi đến năm 1464, Lê Thánh Tông mới được rửa oan. Ông được công nhận là Danh nhân văn hóa thế giới (năm 1980)
- Sự nghiệp văn chương:
+ Khá đồ sộ, phong phú (thơ, văn xuôi).
+ Các tác phẩm chính: Bình Ngô đại cáo, Ức Trai thi tập, Quốc âm thi tập, Quân trung từ mệnh tập,…
2. Tác phẩm
a. Thể cáo
- Thể văn nghị luận cổ, được vua chúa, thủ lĩnh dùng để trình bày 1 chủ trương hay công bố kết quả 1 sự nghiệp để mọi người cùng biết.
- Thể cáo được viết bằng văn biền ngẫu (có vần hoặc không có vần, thường có đối, câu dài ngắn không gò bó, mỗi cặp 2 vế đối nhau)
- Lời lẽ đanh thép, lập luận sắc bén, kết cấu chặt chẽ, mạch lạc.
b. Hoàn cảnh sáng tác:
- Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Thái Tổ (Lê Lợi) soạn thảo bài cáo có ý nghĩa trọng đại để tổng kết về chiến thắng của ta, đánh tan 15 vạn quân Minh xâm lược và buộc Vương Thông phải giảng hòa, chấp nhận rút quân về nước.
- Tác phẩm có ý nghĩa trọng đại, được xem như bản tuyên ngôn độc lập thứ 2 của dân tộc.
c. Ý nghĩa nhan đề: “Bình Ngô đại cáo”
- Ngô: Tên nước Ngô thời Tam quốc của Trung Quốc.
- Bình: Chinh phục, dẹp yên.
- Đại cáo: công bố sự kiện trọng đại.
=> “Bình Ngô đại cáo”: Tuyên bố về sự nghiệp đánh dẹp giặc Ngô đã xong.
