Trong đình:
- Quan phụ mẫu ngồi đánh tổ tôm cùng các nha lại.
- Quan phụ mẫu:
+ Ngồi uy nghi, chễm chệ.
+ Tay tựa gối xếp.
+ Chân phải duỗi thẳng.
+ Vừa nhâm nhi bát yến đường phèn vừa đánh tổ tôm.
+ Mắt ngồi trông vào đĩa nọc.
- Khi đê vỡ: gắt gỏng, nạt nộ, đòi cắt cổ, bỏ tù,....
→ Thái độ vô trách nhiệm, tàn nhẫn, hách dich, thích hưởng thụ cá nhân.
Ngoài đê:
+ Sắp vỡ:
+ Nhốn nháo, căng thẳng.
+ Nước sông ngày càng lên cao (nghệ thuật tăng tiến)
+ Có nguy cơ vỡ.
- Khi vỡ đê:
+ Nước tràn lênh láng.
+ Xoáy thành vực.
+ Nhà cửa trôi, lúa ngập.
+ Kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn.
→ Lòng ai oán, cảm thương của tác giả trước cảnh đê vỡ.
ngoài đê :
+ cả hàng trăm dân phu trong đói khát, mệt, cố gắng từ chiều, trong mưa gió, ướt như chuột lột, nhốn nháo, căng thẳng, sôi động và lộn xộn, sợ hãi và bất lực.- Những âm thanh và tiếng động gợi không khí khẩn cấp, nguy hiểm của thiên tai đang từng lúcđe dọa cuộc sống con người nơi đây.
trong đình
Địa điểm: Đình cao, rất vững chãi, đê vỡcùng không sợ gì. + Quang cảnh: Tĩnh mịch, trang nghiêm, nhànnhã, đường bệ, nguy nga.- Đò dùng sinh hoạt khi đi hộ đê: gối, quạt lông,điếu đóm, khay khảm, tráp đồi mồi chữ nhật,ống thuốc bạc, đồng hồ vàng, dao chuôi ngà,ống vôi chạm, ví thuốc… cuộc sống quý phái,rất cách biệt với đám dân đen.- Cảnh tượng người hầu kẻ hạ khúm núm, sợsệt. Ai cũng chỉ muốn làm vừa lòng quan, mặcdù cũng có phần sợ hãi, lo lắng vì tình hình đê ởngoài kia.- Quang cảnh đánh tổ tôm lúc mau, lúc khoan, ung dung, êm ái, khi cười, nói, vui vẻ dịu dàng…- Sự đam mê tổ tôm đến quên tất cả trách nhiệmcủa mình.- Thái độ của bọn nha lại khi có người báo tin đêvỡ: thầy đề run run, nhưng vẫn phải theo lệnhquan chơi bài.- Thái độ của quan phủ khi có người báo tin đêvỡ: Đổ trách nhiệm cho cấp dưới, cho dân, đedọa, bỏ tù, đuổi người báo tin ra ngoài…vẫn say sưa với ván bài sắp được ù to
cảnh người dân hộ đê:
Dân phu kể cả hàng trăm nghìn con người làm việc liên tục từ chiều đến gần một giờ đêm, kẻ thì thuổng, người thì cuốc, kẻ đội đất kẻ vác tre, nào đắp nào cừ bì bõm dưới bùn lầy ngập quá khuỷu chân. Người nào người nấy lướt thướt như chuột lột, xem chừng ai cũng mệt lữ cả rồi trong khi mưa tầm tã trút xuống, nước sông cuồn cuộn bốc lên.Tác giả nhận xét tình cảnh trông thật thảm trước sư bất lực của sức người trước sức trời; sự yếu kém của thế đê trước thế nước.
=> Thiên tai đang từng lúc giáng xuống đe dọa cuộc sống của người dân
Cảnh trong đình:
Quan phụ mẫu ngồi trong đình vững chãi cao ráo, an toàn, có người gãi chân kẻ quạt mát, kẻ chực chầu điếu đóm, các tay chân ngồi hầu bài.
=> Chứng tỏ một cuộc sống sang trọng xa hoa rất cách biệt với cuộc sống lầm than cơ khổ của nhân dân
Quan chỉ mê bài, đáng lẽ phải tắm mưa gội gió đứng trên đê đốc thúc thì quan lại ngồi chơi bài tổ tôm nhàn nhã có kẻ hầu người hạ, ngài mà còn dỡ ván bài hay chưa hết hội thì dầu trời long đất lở, đe vỡ dân trôi ngài cũng thây kệ.Quan gắt khi có người báo tin đe vỡ- Mặc kệ. Quan đỏ mặt tía tai đòi cách cổ bỏ tù những người dân báo tin đe vỡ, và ra lệnh đuổi cổ nó ra.Y tiếp tục đánh đến khi ù thông tôm chi chi nảy mặc cho dân rơi vòa cảnh đe vỡ, nước tràn lênh láng, xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi băng lúa má ngập hết. Kẻ sống không chỗ ở kẻ chết không nơi chôn, tình cảnh thảm sầu kể sao cho xiết.
=> Hai cảnh tượng hoanfb toàn đối lập nhau. NT tương phản được tác giả vận dụng rất khéo léo.
Chúc bạn học tốt!
