Nguyên nhân:
- Ngô Quyền mất (944),hai con là Ngô Xương Văn và Ngô Xương Ngập còn ít tuổi, Dương Tam Kha cướp ngôi vua và xưng là Bình Vương , khiến cho chính quyền trung ương suy yếu.
- Năm 950 Ngô Xương Văn giành lại ngôi vua
- Năm 965, Ngô Xương Văn chết, đầt nước hỗn loạn, các hào trưởng nổi dậy khắp nơi tranh giành nhau quyết liệt, đó là “Loạn 12 sứ quân”.
Hậu quả:
Loạn 12 sứ quân dẫn đến tình trạng xóa bỏ chính quyền Trung ương, xu hướng chia cắt phân tán lực lượng tạo điều kiện thuận lợi cho các thế lực xâm lược mà trực tiếp là cường quyền Trung Hoa thâu tóm và khôi phục lại ách đô hộ cũ. Cuốn "Lịch sử Việt Nam" của Uỷ ban Khoa học xã hội năm 1971 viết:
"Các thế lực phong kiến nổi dậy, mỗi người hùng cứ một phương và tranh giành nhau quyết liệt... thôn tính lẫn nhau. Loạn 12 sứ quân đã gây ra biết bao tổn thất, đau khổ cho nhân dân và đi ngược lại nguyện vọng hoà bình, thống nhất của dân tộc".
