Nàng bất đắc dĩ nói:
- Thiếp sở dĩ nương tựa vào chàng vì có cái thú vui nghi gia nghi thất. Nay đã bình rơi trâm gãy, mây tạnh mưa tan, sen rũ trong ao, liễu tàn trước gió, khóc tuyết bông hoa rụng cuống, kêu xuân cái én lìa đàn, nước thẳm buồm xa, đâu còn có thể lại lên núi Vọng Phu kia nữa…
(Trích Ngữ văn 9 - tập một, NXB GD, 2014)
1. Giải thích nghĩa cụm từ “nghi gia nghi thất”?
2. Nêu hàm ý của câu văn: Nay đã bình rơi trâm gãy, mây tạnh mưa tan, sen rũ trong ao, liễu tàn trước gió; khóc tuyết bông hoa rụng cuống, kêu xuân cái én lìa đàn, nước thấm buồm xa, đâu có thể lại lên núi Vọng Phu kia nữa.
3. Những hình ảnh được dùng trong lời nói của “nàng” có gì đặc biệt? Điều đó thể hiện tâm trạng gì của nàng?
4. Trong đoạn trích trên, nàng đã bộc bạch tấm lòng của mình nhưng chàng vẫn không chấp nhận khiến nàng phải tìm đến cái chết. Cho biết những nguyên nhân nào dẫn đến cái chết của nàng? Cái chết ấy đã nói lên điều gì?
5. Nói về việc nàng gieo mình xuống sông tự vẫn, có ý kiến cho rằng: Nàng hành động như vậy là ích kỉ, chỉ nghĩ đến bản thân mà không nghĩ đến đứa con của mình. Em có đồng ý với kiến đó không? Vì sao?
6. Từ đoạn trích trên và những hiểu biết của em về văn bản, hãy viết đoạn văn tổng phân hợp (khoảng 12 đến 15 câu) nêu cảm nhận của em về những phẩm chất tốt đẹp của nàng khi còn sống nơi trần thế. Đoạn văn có sử dụng câu ghép và phép lặp để liên kết.
Tham khảo:
1. ''nghi gia nghi thất” : nên nhà nên cửa, có nghĩa là thành vợ thành chồng, cùng nhau xây dựng hạnh phúc gia đình.
2. Hàm ý của câu văn: Nay đã bình rơi trâm gãy, mây tạnh mưa tan, sen rũ trong ao, liễu tàn trước gió; khóc tuyết bông hoa rụng cuống, kêu xuân cái én lìa đàn, nước thấm buồm xa, đâu có thể lại lên núi Vọng Phu kia nữa. cho thấy Vũ Nương đau khổ tới tột cùng vì hạnh phúc lứa đôi tan vỡ. Vũ Nương thất vọng khi bị Trương Sinh ruồng bỏ, tình vợ chồng gắn bó bấy lâu tan vỡ.
3. - Những hình ảnh trong lời nói của Vũ Nương đều là những hình ảnh ước lệ nói về sự tàn phai, rơi rụng...
- Thể hiện nỗi đau đớn, tuyệt vọng của Vũ Nương trước sự tan vỡ của hạnh phúc gia đình, không có cách gì hàn gắn được.
4.
* Trực tiếp
- Do Trương Sinh một kẻ hồ đồ, vũ phu, hay ghen, đa nghi. Dù biết vợ nết na thủy chung vẫn luôn đề phòng quá mức, trước lời nói ngây thơ của bé Đản không cho Vũ Nương cơ hội giải thích, chính điều ấy đã bức tử Vũ Nương.
* Gián tiếp
- Do chiến tranh phong kiến phi nghĩa khiến nhiều người phải rời mái ấm gia đình, chiến tranh đã chia cắt vợ chồng cha con, gây nên những hiểu lầm mà Vũ Nương phải gánh chịu.
- Vũ Nương chết do lời nói ngây thơ của đứa trẻ, do trò đùa chỉ vào bóng của mình của Vũ Nương.
* Sâu xa
Do xã hội phong kiến nam quyền thối nát, bất công coi trọng quyền uy của người giàu và người đàn ông trong gia đình. Cuộc hôn nhân của Vũ Nương ngay từ đầu đã chênh lệch về giai cấp, về khoảng cách giàu nghèo, về tính cách của Vũ Nương và Trương Sinh.
=> Bi kịch của Vũ Nương vượt ra khỏi bi kịch gia đình, là bi kịch của một lớp người trong xã hội. Cái chết của Vũ Nương là lời tố cáo mạnh mẽ, đanh thép với chế độ phong kiến đương thời. Qua đó thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc của Nguyễn Dữ.
5. Không đồng ý. Vì:
- “Chết vinh còn hơn sống nhục” là một nét đẹp trong đạo lí làm người của dân tộc ta. Vũ Nương đã dùng cái chết để giải nỗi oan khuất và để chứng minh cho sự thủy chung, trong sáng của mình. Do đó, cái chết ấy đã làm ngời sáng lên những phẩm chất cao đẹp của nàng.
- Nếu nàng sống mà nỗi oan chưa được sáng tỏ thì con của nàng cũng phải chịu nhiều lời bàn tán vì có một người mẹ thất tiết…
6. Viết đoạn văn.
* Về hình thức:
- Một đoạn văn, tối đa 12 câu, theo cách tổng – phân - hợp.
- Có sử dụng một câu ghép ( gạch chân )
* Về nội dung:
- “Tính đã thuỳ mị nết na, lại thêm tư dung tốt đẹp”.
- Là người vợ đảm đang, biết giữ gìn khuôn phép, một lòng một dạ chung thuỷ với chồng.
- Là người con dâu hiếu thảo, chăm sóc tận tình mẹ chồng khi ốm đau, xót thương khi mẹ mất…
- Là người mẹ dịu dàng, giàu tình thương yêu.
- Những phẩm chất tốt đẹp của Vũ Nương còn thể hiện ngay cả khi nàng sống cuộc sống của một cung nữ dưới thuỷ cung: sẵn sàng tha thứ cho Trương Sinh; một mực nhớ thương chồng con nhưng không thể trở về được nữa…
=> Nguyễn Dữ đã dành cho nhân vật một thái độ yêu mến, trân trọng qua từng trang truyện, từ đó khắc hoạ thành công hình tượng người phụ nữ với đầy đủ phẩm chất tốt đẹp.
