KIẾN THỨC CƠ BẢN 1. Bố cục trong bài văn nghị luận Đọc lại bài Tinh thần
yêu nước và cho biết: – Có thể chia văn bản này thành mấy phần? – Nội dung của từng phần là gì? Gợi ý: Văn bản có bố cục ba phần: – Phần Mở bài nêu
lên vấn đề sẽ bàn luận: tinh thần yêu nước của nhân dân ta – luận điểm lớn; – Phần Thân bài
cụ thể hoá luận điểm lớn bằng các luận điểm nhỏ: + Tinh thần yêu nước của nhân dân ta trong quá khứ; + Tinh thần yêu nước của nhân dân ta trong hiện tại; – Phần Kết bài
khẳng định những luận điểm đã trình bày: Bổn phận chúng ta ngày nay trong việc
phát huy tinh thần yêu nước. 2. Lập luận trong bài văn nghị luận – Lập luận là cách đưa ra những luận cứ (lí lẽ và dẫn chứng)
để thuyết phục người đọc (nghe) về tư tưởng, quan điểm của người viết (nói) (thể
hiện ở luận điểm chính). Từ luận điểm, người ta tiến hành xác định lí lẽ cho phù
hợp. Sau đó, từ lí lẽ, người ta tiến hành lựa chọn dẫn chứng cho phù hợp. Như vậy,
lí lẽ và dẫn chứng phải phù hợp với nhau và phù hợp với luận điểm. – Có lập luận tổng thể của cả bài – lập luận theo chiều dọc
và có lập luận bộ phận của từng đoạn – lập luận theo chiều ngang. + Lập luận tổng thể, theo chiều dọc, thể hiện ra ở mối
quan hệ giữa các phần trong bố cục (Mở bài – Thân bài – Kết bài) của bài viết
hoặc giữa các đoạn trong phần Thân bài. Ví dụ, lập luận theo chiều dọc của bài Tinh thần yêu nước là lập luận theo mối
quan hệ thời gian, có thể được sơ đồ hoá như sau:
Có thể nói . mối quan hệ giữa bố cục và lập luận đã thành 1 mạng lưới liên kết trong văn bản nghị luận , trog đó phương pháp lập luận lm chất kéo gắn bó các phần , các ý của bố cục