MB: Đoạn vãn Trong lòng mẹ nói lên nỗi đau xót, tủi cực của bé Hồng khi ngày giỗ đầu bố sắp đến mà mẹ tha phương cầu thực vẫn chưa về; đồng thời ghi lại niềm hạnh phúc sung sướng của em sau gần một năm xa cách được gặp lại mẹ, được dụi đầu vào cánh tay mẹ thương yêu.
Thân bài s
Cảnh ngộ đầy bi kịch đáng thươngSau khi bố mất, mẹ đi bước nữa “chưa đoạn tang thầy tôi mà đã chửa đẻ với người khác”. Mẹ vào Thanh Hóa “Tha phương cầu thực”.Bé Hồng và em Quế đã mồ côi bô’ lại phải xa mẹ, sống thui thủi cô đơn, ân chực nàm chờ giữa sự ghẻ lạnh, cay nghiệt cùa những người họ hàng bên nội giàu có. Hình ảnh bà cô rất ghê tởm, tìm đủ mọi điều xấu xa để nói về người mẹ bé Hồng, “cổ ý gieo rắc” vào đầu óc non nớt đứa cháu “những hoài nqhi” để li gián tình mẹ con, làm cho đứa con “khinh miệt và ruồng rẫy ” mẹ mình.Bé Hổng đã trải qua nhiều đau đớn, tủi cực. Lúc thì lòng “thắt lại”, khóe mắt “cay cay”. Lúc thì nước mắt “ròng ròng rớt xuống hai bôn mép rồi chan hòa đầm đìa ơ cằm và ở cổ”. Có khi trước những lời xúc xiểm của bà cô nanh ác, cổ họng bé Mồng “nghẹn ứ khóc không ra liếng”. Tuy vậy, bé Hồng vãn thương mẹ, em “ghê sợ” bà cô, em căm thù những cổ tục, “những thành kiến ràn ác”, em muốn “vồ ngay lấy mà cán. mà nhai, mà nghiến cho kỳ nát vụn mới thôi”.
Tác giả đã tự thuật bi kịch và cảnh ngộ mình, thân phận mình rất chân thực và cảm động. Nổi đau khổ cùa đứa bé mò côi phải “sống nhờ” ià bất hạnh lắm. Đó là giá trị nhân đạo cùa những dòng hổi kí, tự thuật này.
2. Người mẹ có một êm dịu vỏ cùng
Đến naày giỗ đầu của bố, bé Hổng khỏng phài gửi thư cho mẹ, mẹ cũng về. Mẹ đem về cho bé Hóng và em Quế rất nhiều quà. Tan học về, em gặp mẹ, hơi bất ngờ, ngạc nhiên, niềm vui sướng không kế xiết !Như “linh cảm thiêng liêng”, chợt thoáng thấy một bóng người ngói trên xe. mà em dã nhặn ra mẹ, chạy đuổi theo, cất liếng gọi rối rít: “Mợ ơi / Mợ ơi ! Mợ ơi / ”Đó là tiếng gọi mừng vui của tuổi thơ gặp lại mẹ sau một năm dài xa cách. Có trài qua cành ngộ mổ côi bố, sống cô đơn mới có cảm xúc ấy.Phút đầu gặp lại mẹ được kể lai rất “sống”, rất cảm động.’ Mẹ cầm nón vẫy… mẹ kéo tay con, xoa đầu. Mẹ vẫn “tươi sáng”, “đôi mắt trong”, “nước da mịn” gò má “màu hồng”. Con vô cùng sung sướng “được ôm ấp cái hình hài máu mủ của minh”. Mẹ thân yêu đâu có “rách rưới… xanh bùng… gãy rạc…” như người cô nói, trái lại “mẹ vẩn tươi đẹp như thuở còn sung túc”.Được sống Trong lòng mẹ là hạnh phúc tột dộ của bé Hồng. Em sung sướng “(láu ngả vào cánh tay mẹ”, bao “cảm giác ấm áp” dã mất đi, nay lại “mơn man khắp da thịt”. Mùi “thơm tho” từ miệng xinh xắn nhai trầu cùa mẹ làm cho bé vô cùng hãnh diện. Phút giãy gặp lại mẹ, được bé Hồng nói là những phút “rạo rực”, và em khẳng định ngợi ca: “người mẹ có một ém dịu vô cùng”.Kết bài
Tiêu chí để bình giá hổi kí là sự chân thực. Chương Trong lòng mẹ rất chân thực và cảm động. Đó là giá trị văn chương. Lòng yêu kính mẹ, niềm sung sướng và tự hào được gặp lại mẹ, giọt nước mắt, cảm giác ém dịu… đó là tình mẫu tử, lòng hiếu thảo, là giá trị nhân văn.Nguyên Hổng là nhà vãn rất có tài, do hoàn cảnh mà học vấn không cao. Ông viết truyện này năm 22 tuổi, điều đó để cắt nghĩa những đoạn “quá lời, sa đà… ” trong một vài chỗ. Cái đáng quỷ nhất, đẹp nhât là lấm lòng đứa con đổi với mẹ. Chúng ta cám phục và kính yêu ông.
