Trong vụ mùa, thời tiết diễn biến phức tạp, khó lường để gieo thẳng thành công nên lưu ý một số vấn đề kỹ thuật như sau:
1. Thời vụ
Không nên gieo cấy quá muộn, mưa sớm (trung tuần tháng 11), cây chưa kịp bám rễ sẽ bị ảnh hưởng.
Lựa chọn các giống có khả năng chống chịu tốt với bệnh bạc lá. Các giống có thời gian sinh trưởng dài hơn như BC15, ĐS1, Nam Dương 99, TBR225… nên gieo đầu lịch.
2. Sử lý mộng mạ
Vụ mùa mưa, bão nhiều, thời tiết nắng, nóng nếu mật độ quá dày bông lúa nhỏ, ít bông, cây dễ bị đổ và đối tượng rầy nâu, khô vằn sẽ gây hại nặng. Do đó, cần khống chế lượng thóc giống ngay từ ban đầu. Với giống hạt nhỏ (BT7, T10..) gieo từ 0,8-1kg/sào, hạt to (Q5, TBR1, N97…) 1,2-1,5 kg/sào, lúa lai 0,8-1kg/sào. Tốt nhất ngâm lượng dự phòng để gieo gọn vào góc ruộng.
Ngâm, ủ đến khi hạt thóc có mầm bằng 1/3 đến 1/2 hạt thóc, rễ dài gấp đôi mầm là có thể đem gieo.
Nếu ngâm được hạt giống bằng chế phẩm KH, sẽ kích thích cho mầm, rễ phát triển mạnh, làm tăng khả năng chống chịu cho cây con.
Cách làm: Pha 1 gói chế phẩm KH với 7 – 10 lít nước rổi đổ 5 – 7 kg thóc giống vào ngâm. Cứ ngâm 10-12 giờ lại vớt ra cho ráo nước khoảng 1 giờ, rồi lại ngâm tiếp cho đến khi hạt thóc úng mép. Trong quá trình ngâm không được thay nước K-H. Sau đó ủ cho hạt mọc mầm (nứt nanh) và sử lý như hạt mộng bình thường.
3. Làm đất và bón phân
Trong vụ mùa quan trọng nhất là phải quy hoạch thành vùng trên chân đất vàn, vàn cao đảm bảo chủ động tưới tiêu.
Năm nay, thời gian giải phóng đất rất ngắn nên khi thu hoạch lúa xuân không được để mất lấm, thu hoạch đến đâu làm đất đến đó. Lượng rơm rạ trên đồng nhiều bà con có thể sử dụng chế phẩm sử lý rơm rạ như Trichoderma, Fito-Biomix RR, phân vi sinh Azotobacterin… hoặc vôi bột 20-25kg/sào để vãi trước khi lồng dập rạ.
Trước khi bừa cấy từ 1-3 ngày, phải bón toàn bộ phân chuyên lót như phân có tỷ lệ 6:11:2 hay 5:10:3, lượng bón nhiều hơn ruộng cấy. Tận dụng nguồn phân hữu cơ nếu có hoặc sử dụng phân vi sinh để thay thế.
Bừa kỹ hơn ruộng cấy và trang phẳng mặt ruộng, tránh để tạo vũng nước trên mặt luống, tạo rãnh tiêu nước xung quanh ruộng, tạo luống khum mai rùa. Khi bùn lắng, nước trong, tiến hành tháo cạn nước rồi gieo.
4. Kỹ thuật gieo thẳng
Tại Thái Bình, phương thức gieo chủ yếu vẫn là gieo vãi. Phương thức này vừa tiện lợi, vừa tiết kiệm lại dễ làm.
Ban đầu định hình mỗi luống rộng từ 1,5-2m. Chia mộng mạ đều cho các luống. Gieo đi gieo lại nhiều lần để đảm bảo được khoảng cách trung bình hạt cách hạt từ 8-10 cm. Gieo úp tay để hạt mộng tiếp xúc với đất nhiều hơn. Trời nắng, nóng, hạt mộng dễ bị khô và héo nên cần làm lầm mặt ruộng trước khi gieo.
5. Chăm sóc giai đoạn đầu sau gieo
Cần phải phun thuốc trừ cỏ tiền nảy mầm ngay sau gieo, tốt nhất là phun bằng thuốc cỏ Soffit, Prefit.
Thường xuyên giữ ẩm mặt ruộng để rễ lúa ăn sâu vào đất và phòng ốc bươu vàng phá hại giai đoạn đầu. Khi cây lúa được 1,5 – 2 lá đưa nước láng mặt ruộng và tiến hành bón nhử khoảng 2 – 3 kg ure/sào. Khi lúa bắt đầu đẻ nhánh thì bón phân NPK chuyên thúc và chăm sóc, dặm tỉa như lúa cấy.
Mạ xuân muộn có thể gieo mạ dược hay trên nền đất cứng, trên khay nhựa tuỳ tập quán từng địa phương. Mạ xuân muộn có thể không cần phân bón lót, hoặc chủ yếu lót supe lân lâm thao từ 8-10kg/sào mạ. Mạ xuân muộn bắt buộc che phủ nilon trắng trên khung hình vòm cống ngay sau khi gieo mạ.
Quy trình trồng và chăm sóc lúa vụ xuân
Thời điểm này bà con đang chuẩn bị cấy lúa vụ xuân. Do vậy bà con cần chú ý nắm vững quy trình trồng và chăm sóc lúa để đạt năng suất cao nhất
I. Giống lúa và thời vụ:
1.Vụ xuân chính vụ: Gieo mạ 25/12-05/01.
Tuổi mạ 5-6 lá, cấy 01-15/2. Chủ yếu là các giống lúa C70, nếp.
2.Xuân muộn: Gieo mạ 01/2-15/2. Tuổi mạ 2,5-3 lá, cấy 15-29/02.
Vụ xuân muộn thường cấy các giống lúa thuần năng suất khá, chất lượng trung bình như: KD18, Q5, ….. và các giống lúa chất lượng cao, năng suất trung bình như: VS1, RVT, Bắc Thơm số 7. Các giống lúa lai: Syn 6; Bio 404; HKT99, …. (giống lúa lai có qui trình kỹ thuật gieo cấy riêng).
II. Gieo mạ:
1. Lọc hạt mẩy chắc:
Dùng nước bùn loãng hay nước muối (2,2-2,3kg muối/10 lít nước), phao thử là quả trứng gà tươi để lọc lấy hạt mẩy chắc loại bỏ hạt lửng, hạt lép.
2.Khử trùng hạt thóc giống: Chống lây lan Bệnh từ hạt giống sang cây mạ. Có thể dùng thuốc hoá học, nước vôi trong 2-3% ngâm trong 10-12 Giờ hoặc nước nóng 3 sôi/2 lạnh (540C) ngâm trong 15 phút.
3.Ngâm ủ: Thời gian ngâm 48-72 giờ, ngày thay nước 2 lần, sau ủ ấm để bảo nhiệt độ; có thể ủ trong: Đống rơm, cỏ, thân cây ngô, lạc, ….
4. Phương pháp gieo mạ: Mạ xuân chính vụ thường gieo mạ dược, có bón phân lót cân đối. 2-3 tạ phân chuồng Hoai mục + 10-15kg supe lân + 1-2kg đạm ure + 1-2 kg Kali clorua. Mạ xuân chính vụ cần che phủ nilon trắng trên khung hình vòm cống, nhằm đảm bảo nhiệt độ cho mạ.
Mạ xuân muộn có thể gieo mạ dược hay trên nền đất cứng, trên khay nhựa tuỳ tập quán từng địa phương. Mạ xuân muộn có thể không cần phân bón lót, hoặc chủ yếu lót supe lân lâm thao từ 8-10kg/sào mạ. Mạ xuân muộn bắt buộc che phủ nilon trắng trên khung hình vòm cống ngay sau khi gieo mạ.
III.Thâm canh lúa:
1.Mật độ cấy: Với mạ dược dày xúc thường cấy mật độ 35-40 khóm/m2, cấy 2-3 dảnh/khóm. Mạ ném thường cấy 25-30 bầu/m2, mỗi bầu có từ 2-3 dảnh.
2. Phân bón và kỹ thuật bón phân
Cách bón
a. Cách bón phân đơn:
– Bón lót: Toàn bộ phân chuồng, lân hoặc phân vi sinh, vôi, đạm 1,5-2kg, kali 1,5-2kg (Bón vôi trước 7-10 ngày, không bón vôi cùng lúc với bất kỳ phân bón nào)
– Bón thúc lần 1 khi cây lúa bén rễ hồi xanh: Đạm 3,5-4,0kg , Kali 2kg.
– Bón thúc lần 2 (thúc đón đòng thời kỳ đứng cái): 1kg đạm, Kali. 2,5- 3kg.
b. Bón phân tổng hợp NPK
– Bón lót: Toàn bộ phân chuồng, vôi và NPK (5-10-3).
– Bón thúc lần 1 khi cây lúa bén rễ, hồi xanh: NPK (12.5.10) 7-10 kg
– Bón thúc lần 2 (thúc đón đòng khi cây lúa đứng cái): 5-6 kg NPK (12.5.10), kali từ 2-3 kg.
3. Chế độ nước
Giai đoạn đẻ nhánh nên duy trì mức nước 2-3 cm. Khi cây lúa đẻ gần đủ số nhánh hữu hiệu tiến hành hãm đẻ nhánh bằng cách tháo cạn nước (đối với ruộng có thể tháo nước được), phơi ruộng rạn chân Chim khoảng 7 – 10 ngày, hoặc cho nước vào ruộng ngập 10-12cm (đối với ruộng không tháo được nước), ngâm trong khoảng 7-10 ngày. Sau đó duy trì mức nước ở ruộng từ 3-5 cm khi lúa đỏ đuôi tháo cạn nước để tiện thu hoạch.
4. Phòng trừ sâu, bệnh
Đảm bảo nguyên tắc 4 đúng (đúng thuốc, đúng nồng độ liều lượng, đúng lúc và đúng cách). Dùng bình bơm vòi có Bec (mắt mèo) tia nhỏ để phun thuốc trừ sâu. Tuyệt đối không sử dụng ống phụt!
4-1. Sâu hại:
Sâu cuốn lá, bọ trĩ, ruồi đục lá: Dylan 10WG, Lion King 5WG, Angun 5WG…
Sâu đục thân: Dùng thuốc Tasodant, Virtako, Apphe, Dragont, …
Rầy nâu: Dùng thuốc Oshin 20WP; Elsin 20L; Penalty gold 40EC,…
4-2.Bệnh hại:
Khô vằn: Dùng thuốc Cacbenzim 50WP; Valiacin 5SL, Anvil 5SC;
Bạc lá lúa, đốm sọc vi khuẩn: Dùng thuốc: Staner 200WP, Xanthomic 20WP,…
Đen lép hạt: Tilt Super 300EC; Đạo ôn: Filia, Fuji-one 40WP…
Ngoài ra cần quan tâm tới các đối tượng dịch hại khác như: ốc bươu vàng, bệnh nGhẹt rễ, vàng lá, Chuột hại, …
IV.Chú ý:
– Bón vôi trước cấy: 7-10 ngày, không bón vôi cùng lúc với bất kỳ phân bón nào
– Nếu nhiệt độ ban ngày>250C cần mở hai đầu luống mạ từ 10-16 giờ.
– Trước khi cấy 2 ngày cần mở nilon cho mạ quen với thời tiết.
– Ruộng không chủ động nước thì không bón lót đạm. Chỉ gieo mạ và bón thúc đạm cho lúa khi nhiệt độ ngoài trời trung bình ngày>130C.
– Cấy khi nhiệt độ trung bình ngày>150C. Phun thuốc trừ cỏ khi nhiệt độ>130C .