Hôm đó là ngày giỗ của cha .Thiếp trở về nhà với bao nỗi nhớ, nhưng sao trong sâu thẳm tâm hồn thiếp lại dấy lên một chút lo sợ. Thiếp lo về một thứ nào đó rất mơ hồ mà ngay chính bản thân thiếp cũng không tài nào hiểu nổi.
Thiếp về đến nhà khi mặt trời chưa qua khỏi ngọn tre .Những cơn gió lạnh buốt thổi vào vạt áo thiếp như muốn nhắc nhở điều gì đó xa xôi.Những áng mây đen lững lờ trôi nơi cuối chân trời .
Dì và Cám rất niềm nở chào đón thiếp nhưng trong một giây phút nào đó , thiếp chợt cảm thấy nơi đáy mắt dì có điều gì rất khác thường .Dì nhờ thiếp trèo lên cây cau xé một buồng để cúng cha .Thiếp vâng lời dì trèo lên.Thiếp nhớ về ngày xưa khi thiếp chưa trở thành vợ chàng, thiếp rất hay trèo xé cau mang bán .Bao nhiêu kí ức trở về .Thiếp mồ côi mẹ từ bé ,được ít lâu thì cha đi bước nữa.Có lẽ cha không muốn thiếp thiếu vắng tình yêu của mẹ .Nhưng rồi cha thiếp cũng bỏ thiếp mà đi .Cũng từ đó dì trở nên rất nghiêm khắc với thiếp . Thiếp ra đồng chăn trâu từ sáng sớm ,rồi về nhà gánh nước , đến thái khoai ,vớt bèo .Ban đêm còn phải xay lúa nữa cũng chưa hết việc …
Có lần dì đưa cho thiếp và Cám mỗi người một cái giỏ bảo ra đồng xúc tép , ai xúc được nhiều hơn thì dì thưởng yếm đỏ . Thiếp mò cua bắt ốc đã quen nên chỉ một lát là xong nhưng vì tin lời Cám nên thiếp đã bị Cám lừa lấy hết tôm tép . Thiếp chỉ biết ngối khóc , một vị tiên đã hiện lên hỏi thiếp sự tình .Sau đó vị tiên này bảo thiếp tìm lại trong giỏ xem còn thứ gì nữa không. Trong giỏ chỉ còn con cá bống .Thiếp đem con cá bống ấy về nuôi nhưng không được bao lâu thì bống bị người ta ăn thịt .Vị tiên lại hiện lên và bao thiếp tìm lại xương bống rồi đem chôn ở 4 chân giường.
Ít lâu sau thì chàng mở hội .Dì và Cám không muốn cho thiếp đi nên đã trộn hẳn một đấu thóc với một đấu gạo rồi sai thiếp ngồi nhặt riêng từng loại . Thiếp đã khóc và Bụt hiện lên sai đàn chim sẻ xuống nhặt giúp thiếp .nhưng nghĩ tới việc thiếp không có áo quần đi dự hội nước mắt thiếp cứ chực trào ra.Bụt hiện lên và bảo thiếp đào bốn cái lọ ở chân giường lên. Ôi!Biết bao nhiêu thứ . Nào là áo quần đẹp ,giày thêu ,cả một con ngựa và bộ yên cương xinh xắn .Thiếp vội thay y phục thắng ngựa đi tham dự hội .Không may giữa đường thiếp làm rơi mất một chiếc giày , thế là thiếp gói chiếc giày con lại kia váo khăn rồi đi tiếp.Đến tận bây giờ thiếp vẫn không biết tại sao chàng lại lượm được chiếc giày đó của thiếp. Cũng nhờ đó mà bây giờ thiếp mới có diễm phúc làm vợ chàng.
Đột nhiên cả thân cau rung chuyển đưa thiếp trở về với thực tại .Thiếp vội hỏi dì thì dì nói là dì đuổi kiến .Thiếp chưa kịp xé cau thì cây đổ. Khoảng thời gian trước khi thiếp không còn biết gì nữa thì thiếp vẫn nhận ra chính dì đã âm mưu hại thiếp .Thiếp chợt cảm thấy bàng hoàng và hụt hẫng .Tại sao dì lại muốn hại chết thiếp , tại sao dì lại căm ghét thiếp đến thế , thiếp nào có tội tình gì.
Rồi toàn thân thiếp chợt đau đớn lạ thường . Đôi mắt thiếp từ từ nhắm lại và thiếp cảm thấy như thiếp được đưa tới một thế giới khác. Một cảm giác bồng bềnh xâm chiếm lấy thiếp . Thiếp không nhớ mình đã thiếp đi bao lâu nhưng khi mở mắt ra thì thiếp không còn là mình nữa mà là một con chim vành anh nhỏ bé . Thiếp đau đớn như ngàn mũi kim châm vào .Thiếp không muốn rời xa chàng , rời xa hình hài của thiếp .Thiếp đã khóc ,khóc cho số mệnh hẩm hiu của thiếp ,khóc trong lốt chim vành anh…Từ một con người bình thường như bao người khác nay lại trở thành con chim vàng anh thì làm sao mà thiếp không khỏi hụt hẫng chua xót .Nhưng thiếp cũng lờ mờ nhận ra bàn tay giúp đỡ của một thế lực siêu nhiên nào đó .Thiếp bay trở về hoàng cung với niềm hi vọng rằng chàng sẽ nhận ra thiếp hay chỉ là con chim nhỏ hót líu lo bên cạnh chàng.Cho đến khi chàng nói :”Vàng ảnh ,vàng anh ,có phải vợ anh chui vào tay áo”thì thiếp biết rằng chàng vẫn còn nhớ về thiếp.
Chàng nhận ra thiếp phải không dù cho thiếp không mang hình hài như trước đây? .Còn thiếp thì thiếp cảm nhận được tình yêu mà chàng dành cho thiếp.Thiếp đã phải mang hình hài vành anh, nhưng cho đến lúc này mà Cám nhất quyết không chịu buông tha cho thiếp .Cám đã bắt và ăn thịt thiếp rồi vứt lông ra ngoài vườn .Từ chỗ đó mọc lên hai cây xoan đào,hai cái cây mà chàng sai quân hầu mắc võng cho chàng. Với hình hài cây xoan đào thiếp chỉ còn có thể trở thành bóng mát để chàng nghỉ ngơi .Mặc dù thiếp không thể nói gì được dưới hình hài xoan đào và cũng không thể nào làm hại đến Cám nhưng Cám vẫn quyết loại bỏ thiếp đến cùng .Vào một hôm gió bão,những giọt mưa rơi xuống tán lá xoan lạnh buốt như cõi lòng thiếp bây giờ .Thiếp gửi bao nỗi niềm của thiếp vào những giọt mưa ấy . Tiếng mưa như tiếng lòng thiếp.Mưa gào thét .Mưa cuồng nộ Gió rít lên buốt giá .Tất cả hòa vào nhau như một cơn thịnh nộ của thiên nhiên.Cũng vào cái đêm mưa gió ấy ,chính Cám đã dùng dao chặt thiếp ra từng đoạn.Thiếp đau đớn nhưng thiếp không thể kêu cứu chàng, cũng không thể cầu cứu bất kì ai. Từng nhát dao oan nghiệt chặt từng cành xoan, đau đớn như chặt vào da thịt thiếp vậy, nhưng thiếp vẫn cố gắng không để cho Cám có thể tiêu diệt được thiếp .Cám mang thiếp đi đóng thành khung cửi.Vì quá tức giận nên thiếp đã hù dọa nó:”Cót ca cót két , lấy tranh chồng chị ,chị khoét mắt ra “.Cám không biết là thiếp chỉ tức giận Cám mà nói thế hay Cám nghĩ rằng thiếp có khả năng tố giác nó nên đã mang thiếp đi đốt thành tro bụi .Từng lưỡi lửa cuộn vòng lấy thiếp , nghiệt ngã lôi thiếp ra khỏi sự sống.Cám như ngọn lửa ấy , hung bạo ,quyết liệt giết chết thiếp .Cám quá độc ác nhưng dù sao nó cũng là chị em cùng cha khác mẹ với thiếp nên thiếp không nỡ lòng làm hại đến nó , vậy mà nó lại bức hại thiếp ,quyết liệt loại bỏ thiếp ra khỏi cuộc đời. Có lẽ nó muốn chắc chắn hơn nên đã mang tất cả phần tro bụi còn lại của thiếp ra khỏi hoàng cung , mang đi thật xa khỏi làng quê thiếp , mang đi thật xa khỏi chàng . Thiếp bị mang đến một nơi thật xa , nơi mà thiếp không tài nào biết được .Nhưng có lẽ só phận chưa muốn chàng và thiếp phải xa nhau mãi mãi nên từ chỗ tro bụi của thiếp mọc lên một cây thị.Con người thiếp một lần nữa lại biến hóa .Thiếp trở thành một trái thị tỏa hương thơm ngát. Cho đến một ngày , bà hàng nước ngửi thấy mùi thơm , ngẩng đầu nhìn lên và nói :’’Thị ơi thị , rụng vào bị bà , bà đem bà ngửi chứ bà không ăn’’ thì thiếp biết rằng thiếp đã gặp được người tốt thực sự .Thiếp thả mình vào bị của bà trao phó số mệnh thiếp vào tay con người ấy nhưng thiếp hi vọng lần này là lần cuối cùng thiếp phải bến hóa .Có lẽ thiếp đã lựa chọn đúng khi quyết định rơi vào bị bà hàng nước ấy .Ngày nào bà lão cũng đi chợ và khi ấy thiếp mới chui khỏi vỏ thị để phụ bà lão dọn dẹp nhà cửa .Thật hạnh phúc làm sao khi trở về với hình dáng con người
Như mọi ngày , khi bà lão ra khỏi nhà thì thiếp lại thoát mình ra khỏi vỏ thị để giúp bà dọn dẹp nhà cửa nhưng hôm nay thì bà lão đột nhiên trở về. Bà chạy ngay tới và ôm chầm lấy thiếp, xé vụn vỏ thị . Từ đó thiếp sống chung với bà lão và bà ấy coi thiếp giống như con gái bà .Tuy có được cuộc sống bình yên nhưng thiếp lúc nào cũng nhớ về chàng vì vậy thiếp luôn têm trầu cánh phượng mong có ngày nhờ nó mà chàng có thể tìm ra thiếp .Chàng thấy không , cũng chính nhờ nó mà ngày hôm ấy chàng đã gặp và nhận ra thiếp .Hạnh phúc như vậy là quá đủ với thiếp , thiếp không còn mong gì hơn nữa
Còn chuyện của Cám thì thực sự là thiếp rất buồn .Dù rằng Cám đã giết chết thiếp đến 4 lần nhưng dù sao Cám cũng là chị em với thiếp vì vậy xin chàng hãy vì thiếp mà đưa xác dì và Cám về lại quê hương mai táng đàng hoàng .Nữ tì của thiếp đã không biết ý thiếp mà hành động tùy tiện, thiếp không trách bởi cũng chỉ vì cô ấy thấy hết những việc làm độc ác của Cám dành cho thiếp .Thiếp không thể bảo toàn mạng sống của Cám nên di hài còn lại của Cám xin cho thiếp được mai táng cho nó thật tử tế.Tội của nó như vậy là đã đền trả xong xuôi rồi, ân oán đã hết từ đây.
Qua bao đau khổ , giờ đây thiếp chỉ mong sống phần đời còn lại của mình thật yên bình và hạnh phúc bên chàng mà thôi,Hoàng Đế của lòng thiếp.
Mọi thứ trên đời này đều có quan hệ nhân quả.Ở hiền gặp lành ,ở ác gặp ác
Tấm Cám là một trong những truyện cổ tích thần kỳ tiêu biểu nhất trong kho tàng văn học dân gian của dân tộc Việt Nam. Qua cốt truyện về cô Tấm côi cút bị dì ghẻ và đứa em Cám cùng cha khác mẹ hành hạ tủi cực nhưng kết thúc lại có hạnh phúc, những sung sướng nhất định, các nghệ nhân dân gian phản ánh cuộc sống chiến đấu dai dẳng, gian nan và không cân sức giữa người lao động nghèo khổ và lực lượng thống trị. Họ chiến đấu với niềm tin sẽ chiến thắng cả một thế lực đen tối trong xã hội phong kiến ngày xưa. Mâu thuẫn giữa mẹ con Tấm Cám không chỉ bó hẹp trong khuôn khổ gia đình mà còn là xung đột kịch liệt giữa cái thiện và cái ác.
Mâu thuẫn này không chỉ diễn ra trong khoảng thời gian cố định mà nó đã ngấm ngầm nảy sinh ngay từ lúc dì ghẻ thay quyền người mẹ yểu mệnh đáng thương của Tấm. Cô bé mồ côi tội nghiệp vấp phải cái quy luật nghiệt ngã nghìn đời:
“Mấy đời bánh đúc có xương
Mấy đời mẹ ghẻ có thương con chồng”
Cảnh người cùng cực và cô thế nhất trong cái xã hội vốn đầy rẫy trái khoáng đẩy em bé gái nhỏ vào thế chông chênh, bơ vơ ngay từ bước đi chập chững đầu tiên trên con đường đời khúc khuỷu. Tấm là nạn nhân của chế độ phụ quyền: khi mà bố mẹ đã qua đời cả thì mọi quyền hành đều thuộc về tay dì ghẻ. Suy cho cùng thì gia đình chính là nguồi gốc của mọi khổ đau bủa vây lấy đời Tấm, gia đình không là mái ấm! Vừa là phận gái, vừa mồ côi, vừa chịu thế con riêng của chồng nên cái tủi nhục của Tấm càng chất chồng lên cao. Biết thân biệt phận, nhân vật hiền lành nhẫn nhục của chúng ta luôn chăm lo làm việc, sẵn sang “quần quật nửa ngày trời, mải miết hớt đầy giỏ tôm tép” chỉ để mong ước có được cái yếm đỏ, ước được sự cần thiết tối thiểu và chính đáng của cô bé. Thế mà ngay cả cái niềm vui con con của tuổi thơ bỗng chốc cũng trống hoác hệt như giỏ tép Cám đã tráo trở cướp công vậy. Người ta đã lấy đi công lao của mình để mà hưởng phần, Tấm biết nhưng biết làm gì hơn ngoài việc ngồi ôm mặt khóc tức tưởi? Tấm buộc phải tự thu hẹp ước mơ của mình lại trước khi bàn tay nhuốc nhơ kia bóp ngẹn lấy nó. Một con cá bống nhỏ sống sót y hệt như một đám than hồng còn sót trong tro nguội nhưng vẫn còn đủ hơi ấm để sưởi ấm niềm tin.
“Cái bống là cái bống bình,
Thổi cơm nấu nước một mình mồ hôi”.
“… Cái bống là cái bống bang,
Ăn cơm bằng sàng, uống nước bằng tay”.
Thân bống và thân Tấm có chung nỗi bất hạnh mà chỉ Tấm và bống mới đồng cảm với nhau được. Câu hát gọi bống ăn còn là cả lời chân tình đối với người bạn duy nhất thuở ấu thơ:
“Bống bống bang bang,
Lên ăn cơm vàng cơm bạc nhà ta,
Chớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người”.
Một hạt cơm thừa từ bữa ăn ngon lành của mẹ con Cám thì vẫn là “cơm vàng, cơm bạc”, vẫn là mồ hôi nước mắt của con người luôn nâng niu mọi thứ xung quanh mình. Giết chết cá bống nào đâu chỉ đơn giản là để đáp ứng khẩu vị của bọn giàu sang? Chúng giết bống cốt là để dập tắt niềm hy vọng vốn đã vô cùng hiếm hoi của Tấm. Hòn máu đỏ đọng lại mãi không tan là hiện thân của tội ác không thể dung tha, là vết tích để lại cái chết oan tàn nhẫn. Và rồi Tấm cũng chỉ biết “bưng mặt mà khóc òa lên”, khóc căm hận và phẫn nộ nhưng vẫn không làm gì được. Một lần nữa nhờ đến Bụt, nhờ đến ông lão hiền lành, tốt bụng đã được dân gian hóa từ hình tượng Đức Phật, luôn xuất hiện trợ giúp Tấm trên con đường đến hạnh phúc, Tấm lại tự nhen nhóm ánh sang lẻ loi của niềm tin từ trong đống tro tàn. Thứ ánh sang đó cho dù Tấm mang cả tâm hồn mình ra để cha chở nhưng vẫn không cản nổi sự đày đọa của mẹ con Cám chủ ý giáng mạnh vào thân xác nhỏ bé của cô gái khát khao một lần được đi hội xuân. Bọn chúng trắng trợn trộn thóc với gạo nhằm dập tắt niềm vui được gia cảm với đời của Tấm. Và Tấm lại khóc ấm ức làm người ta thiết nghĩ nhân vật Tấm quá bị động, chị khóc từ đầu đến cuối chờ Bụt giúp. Ngay cả chi tiết nhà vua vô tình lượm được chiếc giày xinh xẻo Tấm làm rơi cũng quá phụ thuộc vào sự may rủi. Nhưng hãy cứ nghĩ lại mà xam, chẳng phải chi tiết Tấm ướm giày vừa như in tượng trưng cho sự đúng đắn và hợp ý lòng mình hay sao? Có lẽ, vô chừng trong thâm tâm Tấm đã sống cho cái quy luật muôn đời truyền tụng mà cô vẫn hằng ngày đặt niềm tin: “Ở hiền gặp lành”. Tấm vẫn phải sống để thấy được điều “lành” sẽ tới vớt mình như thế nào sau bao nhiêu năm “ở hiền” như vậy? Và bản tính lương thiện, đôn hậu đã đưa cô gái nghèo lên trên đỉnh cao của danh vọng, lên đến ngôi vị Hoàng hậu cao sang. Trước đó không lâu mẹ con Cám dè bỉu õng ẹo:
“Chuông khánh còn chẳng ăn ai,
Nữa là mảnh chĩnh vứt ngoài bờ tre!”
Chúng cho rằng Tấm chẳng thể thay đổi được cái trật tự giàu nghèo vốn đã được định đoạt. thế mới có cớ sự mụ dì ghẻ cũng hăng hái hớn hở ướm giày như các cô gái trẻ, và khi thất bại chúng sẵn sàng nhúng tay vào bất cứ tội ác nào.
Khi đã yên vị ở ngôi Hoàng hậu, Tấm nào ngờ có biết bao nhiêu ánh mắt hiểm độc đang hướng về mình. Và Tấm tiếp tục là nạn nhân bi thảm của tội ác, khi mà lắt léo cái lưỡi không xương, khi mà tay cầm dao vấy máu đến nơi miệng vẫn thơn thớt, nỉ non ngọt ngào: “Dì đuổi kiến cho con ấy mà!”. Cô Tấm hiền hậu đoan trang ngả xuống thì một co Tấm quyết liệt và mạnh mẽ lại sống dậy, trở về đòi cho bằng được hạnh phúc. Bốn lần hóa thân thành chim vàng anh, cây xoan đào, quả thị là những vật bình dị thân thương Tấm gửi gắm linh hồn mình trong đó; thể hiện sức sống mãnh liệt, không thể tiêu diệt chịu chết một các oan ức của cái thiện mà đã vùng dậy mạnh mẽ. Oái oăm thay, cái thiện đứng dậy bao nhiêu thì cái ác cũng lấn lướt hòng dập tắt cái thiện bấy nhiêu. Có một lúc nào đó chúng tạm thời thắng thế bước lên lầu son gác tía của vương quyền, cung vua, những nơi không thuộc về chúng, chim chóc đến với chúng chỉ để nguyền rủa, tiếng võng trưa hè cũng cất lời đay nghiến chúng. Chúng bị dồn vào thế cô lập và phải đương đầu với cả một mặt trận công lý. Chúng ta không còn thấy Tấm khóc mà tự mình giành và giữ hạnh phúc sao cho bền chặt. Sự hóa thân trở về trần thế thể hiện mơ ước lớn lao về công bằng xã hội; không tìm hạnh phúc ở cõi Niết bàn cực lạc như thuyết luân hồi nhà Phật mà tìm và giữ hạnh phúc ngay ở cõi đời này. Sau bao lần thăng trầm trôi nổi, Tấm trở lại thiêng liêng, dường như Tấm hiểu rằng không thể có hạnh phúc trọn vẹn nếu cái ác còn tồn tại, cô lừa Cám để tự mẹ con nó tìm đến cái chết. Kết thúc dẫu có hơi tàn bạo nhưng quả thật phù hợp với mong ước của nhân dân về sự trừng phạt kẻ thù thích đáng.
Tiếng hót chim vàng anh có nghĩa gì đối với trái tim những con người dã thú đầy máu độc, bong xoan đào rợp mát nào xoa dịu được lòng dạ ganh ghét, đố kỵ, tiếng khung cưởi giòn rã lại càng làm cho những trái tim gai góc sùng sục bạo tàn… Cái thiện càng bị áp bức, dồn đuổi đến đường cùng thì cái ác càng lộng hành thể hiện mâu thuẫn đối kháng không thể dung hòa, không khí căng thẳng nên xu thế buộc phải thay đổi. các tác giả dân gian không đi sâu vào việc phân tích tâm lý nhân vật mà thiên về miêu tả hành động và tính cách của nhân vật, kết hợp các yếu tố kỳ ảo cùng các câu văn vần góp phần thi vị hóa lời văn và cốt truyện được cố định.
Truyện được lưu truyền và gọt giũa qua thế gian, được nhiều người ưa thích và nghiền ngẫm, lôi được ra ánh sang hình thù, bản chất thô kệch, xấu xí của mẹ con Cám thể hiện hoài bão về lẽ tất thắng của cái thiện đối với cái ác cho dù có khó khăn đến đâu, có gian nan đến thế nào chăng nữa.
help me
