“Gần một giờ đêm. Trời mưa tầm tã. Nước sông Nhị Hà lên to quá; khúc đê làng X.
thuộc phủ X. xem chừng núng thế lắm, hai ba đoạn đã thẩm lậu rồi, không khéo thì vỡ
mất.
Dân phu kể hàng trăm nghìn con người, từ chiều đến giờ, hết sức giữ gìn, kẻ thì
thuổng, người thì cuốc, kẻ đội đất, kẻ vác tre, nào đắp, nào cừ, bì bõm dưới bùn lầy
ngập quá khuỷu chân, người nào người nấy lướt thướt như chuột lột. Tình cảnh trông
thật là thảm.
Tuy trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi, tiếng người xao xác gọi nhau sang hộ,
nhưng xem chừng ai ai cũng mệt lử cả rồi. Ấy vậy mà trên trời thời vẫn mưa tầm tã trút
xuống, dưới sông thời nước cứ cuồn cuộn bốc lên. Than ôi! Sức người khó lòng địch nổi
với sức trời! Thế đê không sao cự lại được với thế nước! Lo thay! Nguy thay! Khúc đê
này hỏng mất”.
a. Đoạn văn trên trích từ văn bản nào, của ai? Nội dung chính của đoạn trích trên là gì?
Tóm tắt nội dung chính của văn bản trên bằng 10 dòng.
b. Hãy tìm các trạng ngữ có trong đoạn trích, nêu ý nghĩa của trạng ngữ đó.
c. Chỉ ra các câu đặc biệt có trong đoạn và cho biết tác dụng của các câu đặc biệt đó.
d. Phép tương phản, tăng cấp thể hiện như thế nào trong đoạn trích ?
e. Tìm cụm C – V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong câu văn dưới đây.
Cho biết cụm C – V làm thành phần gì trong câu.
- Tuy trống đánh liên thanh, ốc thổi vô hồi, tiếng người xao xác gọi nhau sang hộ,
nhưng xem chừng ai ai cũng mệt lử cả rồi.
g. Tại sao tác giả lại không ghi lại chính xác tên địa phương diễn ra câu chuyện, mà chỉ
ghi “làng X. thuộc phủ X.”?
h. Xác định và phân tích tác dụng của phép liệt kê được sử dụng trong đoạn trích trên.
a) Sống chết mặc bay - Phạm Duy Tốn
Nội dung: tình cảnh khốn đốn, vất vả của dân phu làng X đang cố gắng " giữ gìn", bảo vệ khúc đê sông Nhị Hà sắp vỡ.
Tóm tắt: Khoảng một giờ đêm, trời mưa tầm tã đã mấy giờ liền làm nước sông Nhị Hà dâng lên ngày một cao. Những cơn sóng dữ dội trong đêm làm khúc đê lâm vào nguy hiểm, không chừng sẽ vỡ. Hàng trăm người dân phu đã nhoài mình bì bõm trong nước lũ và trời mưa để chống trọi lại thiên nhiên. Người thì đắp, người cừ, tất cả đều ướt như chuột lột. Tiếng trống liên thanh vang khắp không gian tiếng ốc vô hồi réo trong cơn mưa lũ, tiếng người dân xa xứ ý ới gọi nhau sang hộ đê. Mưa ngày một tầm tã, nước sông cứ thế dâng lên thách thức con người.
b) từ chiều đến giờ ➙ chỉ thời gian
dưới sông ➙ chỉ nơi chốn
c) Gần một giờ đêm ➙ xác định thời gian
Than ôi!, Lo thay! Nguy thay! ➙ Bộc lộ cảm xúc
d) Tương phản: sức người và sức trời
Tăng cấp: Mưa mỗi lúc một tầm tã. Nước sông càng dâng cao. Dân chúng thì đuối sức, mệt lử cả rồi.
