Nguyễn Thành Long là nhà văn chuyên viết truyện ngắn và bút kí. Các tác phẩm của ông là sự chắt lọc hiện thực của cuộc sống. "Lặng lẽ Sa Pa" là một truyện ngắn đặc sắc, hấp dẫn và lôi cuốn người đọc. Truyện được viết sau chuyến đi đến Lào Cai, một vùng núi đẹp nổi tiếng. Nhận xét về tác phẩm, có ý kiến cho rằng: "Nguyễn Thành Long đã viết bài thơ văn xuôi ca ngợi vẻ đẹp trong sự lặng lẽ tỏa hương của thiên nhiên và con người trong vùng đất xa xôi của Tổ quốc."
Lời nhận xét trong đề bài đã nêu bật được nét đặc sắc bao trùm truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long: vẻ đẹp đầy chất thơ, chất trữ tình lãng mạn của thiên truyện. Đây cũng là nét riêng làm nên vẻ đẹp độc đáo của ngòi bút của Nguyễn Thành Long. Cụm từ "bài thơ văn xuôi" nghĩa là một áng văn giàu chất thơ, truyện ngắn vốn là thể loại văn xuôi thuộc loại hình tự sự nhưng Lặng lẽ SaPa lại là tác phẩm văn xuôi mang nhiều đặc điểm của thơ. Sự hứng thú, khám phá về tâm hồn con người, niềm say mê với thiên nhiên mơ mộng, sự tạo dựng câu văn uyển chuyển, đầy sức uyển chuyển. Về mặt nội dung, nhận xét chỉ ra nét độc đáo của Nguyễn Thành Long ở việc ca ngợi vẻ đẹp trong sự lặng lẽ tỏa hương của thiên nhiên, con người trong vùng đất xa xôi của Tổ Quốc. Tức là nguyên văn không chỉ miêu tả cái hình hài SaPa mà còn khám phá cái hồn của SaPa - vẻ đẹp của con người nơi đây. Nguyễn Thành Long quả là một văn nhân, thi nhân độc đáo.
Có thể thấy, chất thơ trong Lặng lẽ Sapa thể hiện hài hòa giữa nội dung và hình thức, giữa thiên nhiên và con người, ngòi bút nhân văn đậm chất trữ tình.
Ta cảm nhận đâu đây chất thơ tỏa ra, thấm đẫm nhan đề tác phẩm. "Lặng lẽ SaPa" - dưới ngòi bút của NTL - đẹp như 1 câu thơ hàm súc. Từ "lặng lẽ" trong nhan đề đem lại cho người đọc cảm giác về không gian, về những phút giây yên bình, thanh thản. Cái lặng lẽ gắn liền với Sa Pa gợi cho người ta nghĩ đến xứ sở của sương mù, của những dinh thự cũ kĩ, nơi mà chỉ nghe tên, người ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi. Ở đó, có những cảnh đẹp nên thơ mê hồn, có những đàn bò lang cổ đeo chuông ung dung gặm cỏ, có những rừng thông đẹp lunh linh kì ảo dưới ánh nắng mặt trời... Đến Sa Pa, ta có thể rũ bỏ mọi phiền muộn của cuộc sống, là nơi thời gian ngưng lại để ta có thể ung dung, tự tại thưởng ngoạn đất trời... Nhưng trong từng câu chữ viết lên bởi Nguyễn Thành Long, Sa Pa lại hiện lên với vẻ đẹp hoàn toàn khác. Cái lặng lẽ của Sa Pa còn ẩn chứa sự lặng lẽ âm thầm đầy khiêm nhường mà cao cả của những con người đang ngày đêm nhiệt tình, hăng say lao động góp sức xây dựng cuộc sống mới. Họ là những nhà khoa học không có tên. Tên của họ gắn liền với công việc. Đó là anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh Yên Sơn với cách sống, cách nghĩ cao đẹp, đáng khâm phục, đáng yêu, đáng mến. Đó là ông kĩ sư dưới vườn rau Sa Pa “ngày này sang ngày khác” ngồi cặm cụi miệt mài trong vườn su hào rình xem cách ong lấy phấn, thụ phấn cho hoa. Đó là anh cán bộ nghiên cứu bản đồ sét ở trung tâm khí tượng, đã 11 năm không một ngày xa cơ quan, lúc nào cũng luôn trong tư thế chờ sét “nửa đêm mưa gió, rét buốt, mặc, cứ nghe sét là choáng choàng chạy ra”. Anh đã hi sinh hạnh phúc cá nhân vì niềm đam mê công việc để khai thác “của chìm nông, của chìm sâu” dưới lòng đất làm giàu cho Tổ quốc… Tất cả đều là những con người say mê với công việc, đang âm thầm lặng lẽ cống hiến sức mình cho đất nước, nhân dân. Có thể nói, bên trong cái lặng lẽ của Sa Pa là một cuộc sống sôi động cống hiến đầy ý nghĩa. Như vậy, nhan đề của tác phẩm vừa thể hiện được vẻ đẹp thơ mộng, kì ảo của thiên nhiên Sa Pa, vừa thể hiện được sự cống hiến âm thầm lặng lẽ nhưng lớn lao, cao đẹp của những con người nơi đây. Với việc đặt nhan đề như vậy, phải chẳng tác giả muốn lấy địa danh làm nền để làm nổi bật vẻ đẹp của con người?
