a) Địa hình
- Phía Tây là vùng núi và gò đồi thuộc dải Trường Sơn Bắc, tiếp đến là dải đồng bằng nhỏ hẹp ở giữa và cuối cùng dải cát, cồn cát ven biển
- Lãnh thổ hẹp ngang, địa hình bị chia cắt phức tạp bởi các con sông và dãy núi đâm ngang ra biển .
- Khó khăn: địa hình phức tạp bị chia cắt, hẹp ngang, kéo dài . Đại bộ phận lãnh thổ là đồi núi, sườn Đông hướng ra biển có độ dốc lớn . Đồng bằng nhỏ hẹp bị chia cắt Sông suối dốc, chảy xiết thường gây lũ lụt
b) Khí hậu
Khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm nhưng khắc nghiệt nhất so với các vùng trong nước, mùa đông ít lạnh mưa nhiều, mùa hạ khô nóng, lắm thiên tai như bão, lũ lụt, gió phơn Tây Nam, hạn hán
c) Tài nguyên
Vùng có một số tài nguyên quan trọng: rừng, khoáng sản, biển , du lịch …phân bố khác biệt giữa bắc và nam dãy Hoành Sơn.
- Đất có 3 loại chính:
+ Đất pheralit ở miền núi và trung du thuận lợi để trồng cây công nghiệp, cây ăn quả
+ Đất phù sa bồi tụ ven sông hoặc các đồng bằng ven biển trồng cây lương thực, cây công nghiệp ngắn ngày (lạc)
+ Đất cát ven biển giá trị sản xuất kém
- Rừng: có trữ lượng khá lớn đặc biệt là các rừng tre, nứa ,… do đó nghề rừng khá phát triển .
- Biển: vùng có bờ biển dài gần 700 km với 23 cửa sông trong đó một số cửa sông lớn đã xây dựng cảng, nhiều bãi tắm đẹp, nhiều đầm phá để nuôi trồng thuỷ sản. Vùng biển có thềm lục địa rộng có nhiều khoáng sản và nhiều đảo .
- Khoáng sản: khá phong phú và đa dạng tập trung chủ yếu ở phía Bắc Hoành Sơn, gồm các loại: Đá vôi (Thanh Hoá), Sắt (Hà Tĩnh), cát thuỷ tinh (Quảng Bình, Quảng Trị, Huế ), titan (Hà Tĩnh), Thiếc ( Quỳ Hợp)…
→phát triển ngành công nghiệp khai khoáng.
- Du lịch: có nhiều di sản thế giới như Phong Nha
- Kẻ Bàng, Cố Đô Huế, nhã nhạc Cung đình Huế
* Khó khăn
+ Diện tích rừng bị khai thác quá mức, tàn phá nhiều.
+ Tài nguyên biển đang cạn kiệt
+ Khoáng sản: một số nơi có trữ lượng nhỏ.
Bắc Trung Bộ có sự khác biệt giữa phía Bắc và phía Nam của núi Hoành Sơn.
Từ Tây sang Đông,các tỉnh trong vùng đều có núi,gò đồi,đồng bằng,biển và hải đảo.
Thiên tai thường xảy ra,gây nhiều khó khăn cho sản xuất và đời sống dân cư vùng Bắc Trung Bộ.