Gợi ý
1. Giới thiệu chung:
Mị Châu là người con gái đẹp của vua An Dương Vương. Sau khi làm vợ Trọng Thủy, Mị Châu lén cho Trọng Thủy xem trộm nỏ thần – vật báu giúp Thục phán chiến thắng được cha con Trọng Thủy. Nàng đã có hành động vừa đáng thương vừa đáng trách, để lại cho người đọc muôn đời sau những bài học sâu sắc.2. Phân tích nhân vật:
a. Mị Châu là người phụ nữ đáng thương:
Mị Châu là một người phụ nữ,người vợ một lòng một dạ tin chồng, yêu chồng, không giấu diếm bất cứ một điều gì với chồng mình. Nhưng trong một đất nước có nhiều giặc giã, một nàng công chúa con vua chỉ biết làm trọn chữ “tòng” mà vô tình làm hại vận mệnh quốc gia là có tội. Nhân dân đã phê phán Mị Châu bằng một “bản án” không khoan hồng. Rùa vàng đại diện cho nhân dân, cho lòng yêu nước thiết tha của người Việt cổ đã kết tội nàng. Nàng phải nhận lời kết tội của Rùa vàng và bản án nghiêm khắc của An Dương Vương, đó như một bài học lịch sử quý giá cho muôn đời sau về việc quốc gia, mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng, giữa việc chung và việc riêng. Đó cũng còn là bài học nhắc nhở trai gái muôn đời về sự nhẹ dạ cả tin. Nhắc nhở ta: dù là ai (quý tộc cao sang hay dân thường) cũng phải có ý thức trách nhiệm với sự tồn vong của quốc gia. “Tôi kể người nghe chuyện Mị Châu/ Trái tim lầm chỗ đặt trên đầu” (Tố Hữu)b. Mị Châu là người phụ nữ đáng trách:
Mị Châu đặt tình riêng cao hơn nghĩa nước, hành động mà không nghĩ về bổn phận của một công dân đối với Tổ quốc, không ý thức được quyền lợi quốc gia có quan hệ như thế nào đối với hạnh phúc cá nhân mình. Nàng tiết lộ vật báu quốc gia cho chồng mình mà không nhận thức được Trọng Thủy là con của giặc, là gián điệp có thể phản bội mình đi theo vua cha bất cứ lúc nào. Nếu như hình ảnh nhân vật Trọng Thủy là phản ảnh nhân vật trung thành với quốc gia, đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu thì Mị Châu lại ngược lại. Việc nàng bị nhân dân và lịch sử phê phán lẽ đương nhiên là một điều tất yếu.c. Nhận xét về bi kịch của Mị Châu:
Về chi tiết “áo lông ngỗng”: thuở xa xưa, con người đã biết làm áo lông ngỗng, lông chim để chống rét. Chiếc áo Mị Châu mặt theo trên đường trốn chạy cũng là một chiếc áo lông ngỗng – tấm áo nàng đã rút lông rắc xuống đường để làm dấu cho Trọng Thủy tìm được nàng. Hành động đó đã thể hiện niềm tin tưởng tuyệt đối Mị Châu dành cho Trọng Thủy nhưng cũng chính vì sự ngây thơ, cả tin đó mà Mị Châu càng trở nên đáng thương và bi kịch hơn. Hình ảnh “ngọc trai, giếng nước” xuất hiện trong câu chuyện là sự hiện thân của Mị Châu Trọng Thủy. Trước khi bị cha chém, Mị Châu đã có lời khấn nguyện: “Thiếp thà…nhục thù”. Để cho lời khấn nguyện của Mị Châu được ứng nghiệm, nhân dân đã để cho nàng được biến thành châu ngọc để rửa sạch mối nhục thù. Nàng một lòng ngây thơ, cả tin nên mắc lừa người khác, dân gian đã thấu hiểu rằng nàng mắc tội không phải chủ ý mà là do vô tình. Tuy nhiên, sự hiện thân của Mị Châu không trọn vẹn trong một hình hài duy nhất. Máu là ngọc trai còn xác là ngọc thạch. Những hình ảnh đó đã thể hiện sự bao dung cho tấm lòng trong trắng, ngây thơ của Mị Châu đồng thời thể hiện cái nhìn đầy nghiêm khắc của nhân dân đối với tội trạng nàng đã gây ra cho dân tộc. Ngọc thạch, tượng đá sẽ còn mãi với thời gian như một chiến tích nhắc nhở cho tất cả người dân đất Việt bài học quý giá về mối quan hệ giữa việc nhà – việc nước, việc riêng – việc chung, bài học mất cảnh giác chính trị, bài học “trái tim lầm chỗ để trên đầu”. Khi nàng đã không giữ được bí mật quốc gia thì ngay cả tình yêu cũng không giữ được. Sở dĩ Mị Châu được thương vì nàng biết tội, không dám xin thần và cha tha tội và đã dũng cảm nhận tội. Đứng ở ranh giới giữa sống và chết, Mị Châu đã dũng cảm lựa chọn lợi ích dân tộc để nhìn nhận tội lỗi của mình một cách chân thành.