Câu hỏi của pham thu hoai

Question

cảm nhận bài thơ mưa của trần đăng khoa

Cửu vĩ linh hồ Kurama · Accepted Answer

Trần Đăng Khoa có thể coi là một hiện tượng thi ca thần đồng của nền thơ Việt Nam một thời. Giản dị, tự nhiên và trong trẻo như khí trời, như ánh sáng, tiếng thơ của Khoa từ tuổi thiếu niên mộc mạc mà thấm vào lòng người rất sâu, bởi nó là tiếng nói chân thành, hồn hậu và dung dị từ một tâm hồn thơ trẻ, từ một trái tim giàu rung cảm.

Từ “góc sân và khoảng trời” của riêng mình, Khoa đã viết về gia đình, về mọi sự vật hiện tượng xung quanh em bằng con mắt “xanh non” và tư duy thơ của một cậu bé 10 tuổi. Hình tượng Mưa trong bài thơ cùng tên của Khoa cũng hiện lên thật sinh động, rõ nét.

Có thể thấy Trần Đăng Khoa viết về Mưa không nhằm để nhận thức, lý giải, cắt nghĩa một hiện tượng thiên nhiên, mà hình tượng Mưa trong thơ Khoa hiện lên theo một trật tự thời gian tuyến tính, đúng như quan sát của cậu bé Khoa. Tưởng như cuộc sống đời thường, tự nó, chảy vào trang thơ em, tan hòa cùng xúc cảm và tưởng tượng của Khoa, để tạo nên những hình ảnh ngộ nghĩnh, sống động.

Cơn mưa được tái hiện ngay từ tiếng reo hân hoan, náo nức đầu tiên: “Sắp mưa – Sắp mưa”, cho đến lúc “Mưa – Mưa – Ù ù như xay lúa…”. Cả một thế giới sự vật hiện lên rất sống, rất có hồn, tưởng như cựa quậy trên trang thơ. Tất cả đều trong sự vận động hối hả, nao nức trước và trong cơn mưa.

Liên tưởng của Khoa không ôm trùm, khái quát một cơn mưa kì vĩ, mà đi vào mỗi sự vật, hiện tượng giản dị, quen thuộc hàng ngày, quan sát chính xác, tinh tế vận động của chúng để tạo nên những hình ảnh thơ không kém phần bay bổng, thú vị và ngộ nghĩnh. Hoành tráng và sôi động thay là hình ảnh:

Ông trời
Mặc áo giáp đen
Ra trận
Muôn ngàn cây mía
Múa gươm…”

Sống động và đáng yêu thay là liên tưởng:

“Cỏ gà rung tai
Nghe bụi tre
Tần ngần
Gỡ tóc
Hàng bưởi
bế lũ con
đầu tròn
trọc lóc…

Rồi có cả âm thanh của Sấm “ghé xuống sân – khanh khách cười”, của Mưa “ù ù như xay lúa – lộp bộp”… Rồi cả không khí xao xác, tao tác của mối, của gà con, của kiến, của “gió cuốn, bụi bay”… Cả thế giới sự vật đều hân hoan nhảy múa, reo ca trong mưa.

Có thể thấy, trong bài thơ Mưa của Trần Đăng Khoa, hình tượng cơn mưa hiện lên trong sự kết nối một thế giới sự vật hiện tượng quen thuộc, giản dị, gần gũi với cuộc sống và tâm hồn của Khoa. Đó là những cây mía, cây bưởi, bụi tre, cây dừa, ngọn mùng tơi, cỏ gà…; là những con mối, con kiến, con cóc, con chó; là những hiện tượng thiên nhiên như sấm, chớp, mưa, gió… bình thường, thân thuộc. Nó là không gian “góc sân và khoảng trời” của em, là mảnh đất nuôi dưỡng hồn thơ cậu bé Khoa với nguồn mạch ánh sáng, khí trời trong lành của một vùng nông thôn Việt Nam bình dị. Điều đặc sắc và thú vị là từ sự quan sát tinh tế và tình yêu máu thịt với thiên nhiên quê hương, Khoa đã làm sống dậy một thế giới nghệ thuật sinh động, “quen” mà “lạ”. Những liên tưởng, tưởng tượng của Khoa rất hồn nhiên, bay bổng, linh động nhờ thấm nhuần trong cảm xúc và điểm nhìn tươi tắn của trẻ thơ, lại vừa thể hiện một tư duy nghệ thuật khá chững chạc và già dặn, biết đánh thức kho ấn tượng thẩm mĩ dồi dào trong tâm hồn mình và viết thành thơ.

Đặc biệt, bài thơ Mưa của Trần Đăng Khoa kết lại bằng hình ảnh:

Bố em đi cày về
Đội sấm
Đội chớp
Đội cả trời mưa…

Một hình ảnh sáng tạo độc đáo và kì vĩ! Mưa trong thơ Trần Đăng Khoa khơi dậy sự sống sinh động quanh em. Và hiện lên như khắc, như tạc trên trang thơ là hình ảnh con người vừa bình dị, vừa phi thường. Cái phi thường ẩn sâu trong cái giản dị bề ngoài. Câu thơ đọc lên ngỡ như đơn giản, không có gì mới lạ, vậy mà lại là cả một sự phát hiện thú vị và tinh tế của nhà thơ nhỏ tuổi Trần Đăng Khoa.

Hình tượng Mưa thơ của Trần Đăng Khoa là hình tượng thẩm mỹ mang phẩm chất nghệ thuật cao, là sản phẩm của trí tưởng tượng bay bổng, hồn nhiên, khoáng đạt đến kì lạ. Cơn Mưa của Trần Đăng Khoa cụ thể, sống động, và gắn với cái nhìn thơ trẻ mà tinh tế và sâu sắc của nhà thơ. Mưa của Khoa mang đậm chất thơ gợi cảm, mộc mạc và vô cùng hấp dẫn.Câu trả lời: Trần Đăng Khoa có thể coi là một hiện tượng thi ca thần đồng của nền thơ Việt Nam một thời. Giản dị, tự nhiên và trong trẻo như khí trời, như ánh sáng, tiếng thơ của Khoa từ tuổi thiếu niên mộc mạc mà thấm vào lòng người rất sâu, bởi nó là tiếng nói chân thành, hồn hậu và dung dị từ một tâm hồn thơ trẻ, từ một trái tim giàu rung cảm.

Từ “góc sân và khoảng trời” của riêng mình, Khoa đã viết về gia đình, về mọi sự vật hiện tượng xung quanh em bằng con mắt “xanh non” và tư duy thơ của một cậu bé 10 tuổi. Hình tượng Mưa trong bài thơ cùng tên của Khoa cũng hiện lên thật sinh động, rõ nét.

Có thể thấy Trần Đăng Khoa viết về Mưa không nhằm để nhận thức, lý giải, cắt nghĩa một hiện tượng thiên nhiên, mà hình tượng Mưa trong thơ Khoa hiện lên theo một trật tự thời gian tuyến tính, đúng như quan sát của cậu bé Khoa. Tưởng như cuộc sống đời thường, tự nó, chảy vào trang thơ em, tan hòa cùng xúc cảm và tưởng tượng của Khoa, để tạo nên những hình ảnh ngộ nghĩnh, sống động.

Cơn mưa được tái hiện ngay từ tiếng reo hân hoan, náo nức đầu tiên: “Sắp mưa – Sắp mưa”, cho đến lúc “Mưa – Mưa – Ù ù như xay lúa…”. Cả một thế giới sự vật hiện lên rất sống, rất có hồn, tưởng như cựa quậy trên trang thơ. Tất cả đều trong sự vận động hối hả, nao nức trước và trong cơn mưa.

Liên tưởng của Khoa không ôm trùm, khái quát một cơn mưa kì vĩ, mà đi vào mỗi sự vật, hiện tượng giản dị, quen thuộc hàng ngày, quan sát chính xác, tinh tế vận động của chúng để tạo nên những hình ảnh thơ không kém phần bay bổng, thú vị và ngộ nghĩnh. Hoành tráng và sôi động thay là hình ảnh:

Ông trời
Mặc áo giáp đen
Ra trận
Muôn ngàn cây mía
Múa gươm…”

Sống động và đáng yêu thay là liên tưởng:

“Cỏ gà rung tai
Nghe bụi tre
Tần ngần
Gỡ tóc
Hàng bưởi
bế lũ con
đầu tròn
trọc lóc…

Rồi có cả âm thanh của Sấm “ghé xuống sân – khanh khách cười”, của Mưa “ù ù như xay lúa – lộp bộp”… Rồi cả không khí xao xác, tao tác của mối, của gà con, của kiến, của “gió cuốn, bụi bay”… Cả thế giới sự vật đều hân hoan nhảy múa, reo ca trong mưa.

Có thể thấy, trong bài thơ Mưa của Trần Đăng Khoa, hình tượng cơn mưa hiện lên trong sự kết nối một thế giới sự vật hiện tượng quen thuộc, giản dị, gần gũi với cuộc sống và tâm hồn của Khoa. Đó là những cây mía, cây bưởi, bụi tre, cây dừa, ngọn mùng tơi, cỏ gà…; là những con mối, con kiến, con cóc, con chó; là những hiện tượng thiên nhiên như sấm, chớp, mưa, gió… bình thường, thân thuộc. Nó là không gian “góc sân và khoảng trời” của em, là mảnh đất nuôi dưỡng hồn thơ cậu bé Khoa với nguồn mạch ánh sáng, khí trời trong lành của một vùng nông thôn Việt Nam bình dị. Điều đặc sắc và thú vị là từ sự quan sát tinh tế và tình yêu máu thịt với thiên nhiên quê hương, Khoa đã làm sống dậy một thế giới nghệ thuật sinh động, “quen” mà “lạ”. Những liên tưởng, tưởng tượng của Khoa rất hồn nhiên, bay bổng, linh động nhờ thấm nhuần trong cảm xúc và điểm nhìn tươi tắn của trẻ thơ, lại vừa thể hiện một tư duy nghệ thuật khá chững chạc và già dặn, biết đánh thức kho ấn tượng thẩm mĩ dồi dào trong tâm hồn mình và viết thành thơ.

Đặc biệt, bài thơ Mưa của Trần Đăng Khoa kết lại bằng hình ảnh:

Bố em đi cày về
Đội sấm
Đội chớp
Đội cả trời mưa…

Một hình ảnh sáng tạo độc đáo và kì vĩ! Mưa trong thơ Trần Đăng Khoa khơi dậy sự sống sinh động quanh em. Và hiện lên như khắc, như tạc trên trang thơ là hình ảnh con người vừa bình dị, vừa phi thường. Cái phi thường ẩn sâu trong cái giản dị bề ngoài. Câu thơ đọc lên ngỡ như đơn giản, không có gì mới lạ, vậy mà lại là cả một sự phát hiện thú vị và tinh tế của nhà thơ nhỏ tuổi Trần Đăng Khoa.

Hình tượng Mưa thơ của Trần Đăng Khoa là hình tượng thẩm mỹ mang phẩm chất nghệ thuật cao, là sản phẩm của trí tưởng tượng bay bổng, hồn nhiên, khoáng đạt đến kì lạ. Cơn Mưa của Trần Đăng Khoa cụ thể, sống động, và gắn với cái nhìn thơ trẻ mà tinh tế và sâu sắc của nhà thơ. Mưa của Khoa mang đậm chất thơ gợi cảm, mộc mạc và vô cùng hấp dẫn.

Bình Trần Thị · Answer

Bài Mưa được Trần Đăng Khoa viết năm 1967, khi ấy tác giả mới lên chín tuổi. Thơ tuổi thơ của Trần Đăng Khoa thường viết về những cảnh vật và con người bình dị, gần gũi ở làng quê, nơi góc sân vườn nhà, nhưng lại từ chỗ đó mà nhìn ra được đất nước và mang khí thế của thời đại chống Mỹ cứu nước. Bài thơ Mưa cũng nằm trong mạch sáng tác ấy.

Bức tranh mưa rào được Trần Đăng Khoa miêu tả theo trình tự thời gian. Từ lúc sắp mưa đến trong cơn mưa.

Quang cảnh lúc trời sắp mưa được mở đầu bằng hai dòng thơ lặp lại:

Sắp mưa Sắp mưa

Như lời báo động rất khẩn trương cho mọi người biết là cơn mưa rào đã đến. Quang cảnh được diễn ra bằng hàng loạt hình ảnh diễn tả sự hoạt động của cảnh vật rất sống động: cả họ hàng nhà mối rời tổ bay ra, bay cao, bay thấp, nhào lộn trong không trung, mối già, mối trẻ sao mà nhiều mối thế! Đích xác là trời sắp mưa rồi! Dưới đất đàn gà con đang rối rít tìm nơi ẩn nấp. Vội vã quá! Kìa ông trời đã mặc áo giáp đen ra trận, mưa đã múa gươm, kiến đang hành quân, rồi bụi bay, gió cuốn... Tất cả, tất cả đều vội vã, khẩn trương hành động khi cơn mưa sắp tới. Còn có hình ảnh nào đẹp hơn:

Cỏ gà rung tai

Nghe Bụi tre

Tần ngần Gỡ tóc

Hàng bưởi Đu đưa

Bế lũ con thơ

Đầu tròn Trọc lốc

Từ động tác của cây cỏ gà và động tác rung rinh của nó trong cơn gió mà tác giả đã hình dung ra như cái tai cỏ gà rung lên để nghe âm thanh của những cơn gió mạnh lúc trời sắp mưa; những cành tre và lá tre bị gió thổi mạnh được hình dung như mớ tóc của bụi tre đang gỡ rối. Nhưng càng gỡ càng rối bởi gió mỗi lúc càng mạnh hơn. Một hình ảnh so sánh rất táo bạo của nhà thơ: những quả bưởi được ví như lũ trẻ con, đầu không có tóc đang ẩn náu trong những cành lá bưởi đang đưa đi, đưa lại trước gió...

Nhà thơ phải quan sát thật kĩ và vô cùng tinh tế, qua cảm nhận bằng mắt và tâm hồn của trẻ thơ, kết hợp với sự liên tưởng phong phú, mạnh mẽ mới có được những vần thơ hồn nhiên và độc đáo đến như vậy!

Cơn mưa được miêu tả theo cấp độ tăng dần. Nếu như quang cảnh khi trời sắp mưa là sự hoạt động và trạng thái khẩn trương, vội vã của cây cối và loài vật thì trong cơn mưa, khung cảnh thiên nhiên được tác giả miêu tả dữ dội hơn, sự hoạt động của sự vật và có cả con người nữa có phần mạnh mẽ hơn.

Chớp

Rạch ngang trời

Khô khốc.

Từ rạch có sức gợi sự hoạt động của tia chớp quá nhanh và mạnh đến nỗi như người cầm dao rạch đứt đôi bầu trời để từ vết rạch đó toé ra những tia lửa điện báo hiệu trời mưa đã đến nơi rồi. Kèm theo chớp là sấm sét, một sự liên tưởng hợp với lô-gíc tự nhiên. Biện pháp nhân hoá được sử dụng liên tiếp trong đoạn thơ: Sấm cười, cây dừa sải tay bơi, ngọn mùng tơi nhảy múa. Những vật vô tri vô giác vào thơ của Trần Đăng Khoa đều có hồn.

Bức tranh sống động, rộn ràng hơn khi tác giả miêu tả âm thanh:

Mưa

Ù ù như xay lúa

Lộp bộp

Lộp bộp.

Cả không gian đất trời mù trắng nước. Nước sủi bọt bong bóng phập phồng dưới mái hiên. Cây lá được uống mưa, tắm mưa tươi tỉnh “hả hê” sung sướng.

Hình ảnh con người được hiện lên trong bức tranh thiên nhiên rất đẹp. Trong cơn mưa dữ dội, con người đã bất chấp:

Đội sấm

Đội chớp

Đội cả trời mưa...

Ở đây có sự đối lập giữa thiên nhiên và con người. Một bên là mưa, sấm, chớp dữ dội, một bên là sự chủ động bình tĩnh của con người. Phải chăng tác giả đã sử dụng thiên nhiên như là một cái nền tôn cao tư thế của con người. Con người ở đây là Người cha đi cày về. Đi cày là một công việc bình thường và quen thuộc ở làng quê đã được hiện lên, nổi bật với dáng vẻ lớn lao, với tư thế vững vàng giữa khung cảnh thiên nhiên dữ dội của trận mưa như là bất chấp tất cả, vượt lên tất cả để tự tin, chiến thắng. Điệp từ đội được sử dụng liên tiếp trong ba dòng thơ cuối bài đã làm cho con người trở thành điểm sáng giữa bức tranh thiên nhiên.

Với thể thơ tự do, với cách sử dụng câu ngắn, nhịp điệu nhanh và dồn dập, phép nhân hoá được sử dụng rộng rãi và chính xác, với tài năng quan sát và miêu tả tinh tế, năng lực liên tưởng, trí tưởng tượng phong phú, cách cảm nhận thiên nhiên rất sâu sắc và trẻ thơ, bài thơ đã miêu tả chính xác và sinh độrg cảnh tượng trước và trong cơn mưa rào ở làng quê qua những hoạt động và trạng thái của nhiều cảnh vật, loài vật và con người. Nổi bật lên trong bức tranh thiên nhiên đó là hình ảnh con người được nâng lên lớn lao, có sức mạnh to lớn để sánh với thiên nhiên và vũ trụ.Câu trả lời: Bài Mưa được Trần Đăng Khoa viết năm 1967, khi ấy tác giả mới lên chín tuổi. Thơ tuổi thơ của Trần Đăng Khoa thường viết về những cảnh vật và con người bình dị, gần gũi ở làng quê, nơi góc sân vườn nhà, nhưng lại từ chỗ đó mà nhìn ra được đất nước và mang khí thế của thời đại chống Mỹ cứu nước. Bài thơ Mưa cũng nằm trong mạch sáng tác ấy.

Bức tranh mưa rào được Trần Đăng Khoa miêu tả theo trình tự thời gian. Từ lúc sắp mưa đến trong cơn mưa.

Quang cảnh lúc trời sắp mưa được mở đầu bằng hai dòng thơ lặp lại:

Sắp mưa Sắp mưa

Như lời báo động rất khẩn trương cho mọi người biết là cơn mưa rào đã đến. Quang cảnh được diễn ra bằng hàng loạt hình ảnh diễn tả sự hoạt động của cảnh vật rất sống động: cả họ hàng nhà mối rời tổ bay ra, bay cao, bay thấp, nhào lộn trong không trung, mối già, mối trẻ sao mà nhiều mối thế! Đích xác là trời sắp mưa rồi! Dưới đất đàn gà con đang rối rít tìm nơi ẩn nấp. Vội vã quá! Kìa ông trời đã mặc áo giáp đen ra trận, mưa đã múa gươm, kiến đang hành quân, rồi bụi bay, gió cuốn... Tất cả, tất cả đều vội vã, khẩn trương hành động khi cơn mưa sắp tới. Còn có hình ảnh nào đẹp hơn:

Cỏ gà rung tai

Nghe Bụi tre

Tần ngần Gỡ tóc

Hàng bưởi Đu đưa

Bế lũ con thơ

Đầu tròn Trọc lốc

Từ động tác của cây cỏ gà và động tác rung rinh của nó trong cơn gió mà tác giả đã hình dung ra như cái tai cỏ gà rung lên để nghe âm thanh của những cơn gió mạnh lúc trời sắp mưa; những cành tre và lá tre bị gió thổi mạnh được hình dung như mớ tóc của bụi tre đang gỡ rối. Nhưng càng gỡ càng rối bởi gió mỗi lúc càng mạnh hơn. Một hình ảnh so sánh rất táo bạo của nhà thơ: những quả bưởi được ví như lũ trẻ con, đầu không có tóc đang ẩn náu trong những cành lá bưởi đang đưa đi, đưa lại trước gió...

Nhà thơ phải quan sát thật kĩ và vô cùng tinh tế, qua cảm nhận bằng mắt và tâm hồn của trẻ thơ, kết hợp với sự liên tưởng phong phú, mạnh mẽ mới có được những vần thơ hồn nhiên và độc đáo đến như vậy!

Cơn mưa được miêu tả theo cấp độ tăng dần. Nếu như quang cảnh khi trời sắp mưa là sự hoạt động và trạng thái khẩn trương, vội vã của cây cối và loài vật thì trong cơn mưa, khung cảnh thiên nhiên được tác giả miêu tả dữ dội hơn, sự hoạt động của sự vật và có cả con người nữa có phần mạnh mẽ hơn.

Chớp

Rạch ngang trời

Khô khốc.

Từ rạch có sức gợi sự hoạt động của tia chớp quá nhanh và mạnh đến nỗi như người cầm dao rạch đứt đôi bầu trời để từ vết rạch đó toé ra những tia lửa điện báo hiệu trời mưa đã đến nơi rồi. Kèm theo chớp là sấm sét, một sự liên tưởng hợp với lô-gíc tự nhiên. Biện pháp nhân hoá được sử dụng liên tiếp trong đoạn thơ: Sấm cười, cây dừa sải tay bơi, ngọn mùng tơi nhảy múa. Những vật vô tri vô giác vào thơ của Trần Đăng Khoa đều có hồn.

Bức tranh sống động, rộn ràng hơn khi tác giả miêu tả âm thanh:

Mưa

Ù ù như xay lúa

Lộp bộp

Lộp bộp.

Cả không gian đất trời mù trắng nước. Nước sủi bọt bong bóng phập phồng dưới mái hiên. Cây lá được uống mưa, tắm mưa tươi tỉnh “hả hê” sung sướng.

Hình ảnh con người được hiện lên trong bức tranh thiên nhiên rất đẹp. Trong cơn mưa dữ dội, con người đã bất chấp:

Đội sấm

Đội chớp

Đội cả trời mưa...

Ở đây có sự đối lập giữa thiên nhiên và con người. Một bên là mưa, sấm, chớp dữ dội, một bên là sự chủ động bình tĩnh của con người. Phải chăng tác giả đã sử dụng thiên nhiên như là một cái nền tôn cao tư thế của con người. Con người ở đây là Người cha đi cày về. Đi cày là một công việc bình thường và quen thuộc ở làng quê đã được hiện lên, nổi bật với dáng vẻ lớn lao, với tư thế vững vàng giữa khung cảnh thiên nhiên dữ dội của trận mưa như là bất chấp tất cả, vượt lên tất cả để tự tin, chiến thắng. Điệp từ đội được sử dụng liên tiếp trong ba dòng thơ cuối bài đã làm cho con người trở thành điểm sáng giữa bức tranh thiên nhiên.

Với thể thơ tự do, với cách sử dụng câu ngắn, nhịp điệu nhanh và dồn dập, phép nhân hoá được sử dụng rộng rãi và chính xác, với tài năng quan sát và miêu tả tinh tế, năng lực liên tưởng, trí tưởng tượng phong phú, cách cảm nhận thiên nhiên rất sâu sắc và trẻ thơ, bài thơ đã miêu tả chính xác và sinh độrg cảnh tượng trước và trong cơn mưa rào ở làng quê qua những hoạt động và trạng thái của nhiều cảnh vật, loài vật và con người. Nổi bật lên trong bức tranh thiên nhiên đó là hình ảnh con người được nâng lên lớn lao, có sức mạnh to lớn để sánh với thiên nhiên và vũ trụ.

Văn mẫu lớp 6

Khoá học trên OLM (olm.vn)

Khoá học trên OLM (olm.vn)