9, Phân tích giá trị của biện pháp tu từ:
Mùa xuân trở dạ nhẹ nhàng
Hoa khe khẽ hé nhẹ nhàng hương bay
Nhẹ nhàng lộc cựa nách cây
Dịu dàng vương mãi tím mây ngang chiều.
( Dịu và nhẹ - Nguyễn Duy)
10, Nét đặc sắc của các biện pháp tu từ trong đoạn thơ sau:
Sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa
Tia nắng tía nhảy hoài trong ruộng lúa
Núi uốn mình trong chiếc áo the xanh
Đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh.
( Chợ tết - Đoàn Văn Cừ)
1)
Mùa xuân – mùa của vạn vật sinh sôi nảy nở, mùa khơi nguồn cảm hứng thi ca. Trong dòng chảy bất tận ấy Nguyễn Duy cũng đóng góp một khoảng trời xuân rất đỗi dịu nhẹ.
Mùa xuân trở dạ dịu dàng
Hoa khe khẽ hé nhẹ nhàng hương bay
Nhẹ nhàng lộc cựa nách cây
Dịu dàng vương mãi tím mây ngang chiều
Bằng việc sử dụng một loạt từ láy: Dịu dàng, nhẹ nhàng,, khe khẽ….nhà thơ
đã miêu tả, cảm nhận vẻ đẹp dịu nhẹ, đáng yêu của đất trời khi nàng xuân vừa chớm bằng tất cả sự rung động, nâng niu, trân trọng, mến yêu.
Nàng xuân vừa gõ cửa đã xua đi cái lạnh lẽo của mùa đông, phả vào không gian, đất trời hơi thở ấm áp nồng nàn khiến vạn vật bừng tỉnh, hồi sinh. Sức sống mãnh liệt, căng tràn đang trỗi dậy trong cái ‘nhẹ nhàng” cựa của lộc non, chồi biếc, trong cái ‘khe khẽ’’ hé của hoa, trong hương thơm “nhẹ nhàng” thoảng bay của hương ….Sức sống ấy cứ âm thầm chảy, âm thầm trào dâng trong từng làn da, thớ thịt của cỏ cây hoa lá… Những từ láy ấy cứ nhảy nhót, vận động suốt mạch thơ, cứ dịu dàng, êm ái trong sự vận động, biến đổi tinh tế của cảnh vật khi mùa xuân “trở dạ”. Khoảnh khắc dịu dàng tươi đẹp ấy khiến lòng người ấm áp, đắm say với bao cảm xúc mến yêu.
2)Gợi ý:- Giới thiệu: bốn câu thơ của Đoàn Văn Cừ trong bài thơ Chợ tết: miêu tả bức tranh thiên nhiên vùng đồi núi trung du khi tết đến, xuân về với các biện pháp nghệ thuật đặc sắc.
- Chỉ ra và phân tích hiệu quả của các biện pháp tu từ:
+ Biện pháp so sánh: “ Sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa” . Hình ảnh giọt sương “ rỏ” xuống được so sánh như “ giọt sữa” -> Hình dung dáng vẻ tròn đầy, sự ngọt ngào, thơm mát, tinh khiết… của giọt sương ban mai -> Liên tưởng độc đáo.
+ Biện pháp nhân hoá: Tia nắng “nháy” , “ núi uốn mình” , trong chiếc “ áo the xanh”, “ đồi thoa son” –“ nằm” -> Cảnh vật vô tri trở nên sống động như con người: tia nắng như đứa trẻ tinh nghịch, reo vui, núi đồi như cô thiếu nữ đang trang điểm
9) - Nhân hoá: mùa xuân trở dạ dịu dàng; lộc cựa nách cây; mây dịu dàng.
- Điệp ngữ: nhẹnhàng (2 lần); dịu dàng ( 2 lần).
- Đảo ngữ: khe khẽ hé; nhẹ nhàng hương bay; nhẹ nhàng lộc cựa; tím mây; dịu dàng vương mãi, tím mây ngang chiều.
Tác dụng:Nm phân tích giá trị biểu đạt của đoạn thơ bằng một đoạn văn trên cơ sở phân tích tác dụng của các phép tu từ trên.
Bài cảm thụ cần đạt các yêu cầu sau:
- Dẫn dắt vào bài ngắn gọn sát với nội dung, đề tài của đoạn thơ là viết về mùa xuân-> trich đoạn thơ.
- Phép nhân hoá khiến mùa xuân hiện lên cụ thể, sinh động như một người mẹ trẻ đang trở dạ chuẩn bị cho đứa con yêu ra đời . Có điều, việc trở dạ đó không đau đớn, khó khăn như bình thường mà nó êm ái,dịu dàng. Câu thơ diễn tả bước đi thời gian- thời điểm giao mùa giữa đông và xuân thật tinh tế, chính xác. Mùa xuân đến từ từ, chầm chậm chứ không ào ạt như mùa hạ. Sự trở dạ ấy đã sinh ra những đứa con mùa xuân là những tín hiệu đầu tiên hoa, hương, lộc và làn mây tím mỏng mềm mại dịu dàng.
- Phép điệp ngữ, đảo ngữ, góp phần nhấn mạnh, tô đậm, làm nổi bật bước đi thời gian nhẹ nhàng, e ấp khi xuân về.
=> Đoạn thơ là bức tranh mùa xuân thật đẹp, hiền hoà, thơ mộng qua sự cảm nhận tinh tế và ngòi bút miêu tả đặc sắc của nhà thơ. Nó gieo vào lòng ta những nỗi niềm bâng khuâng, xao xuyến, một tình yêu thiết tha với thiên nhiên tao vật, với mùa xuân quê hương. Tạo bức tranh thiên nhiên sống động ,muôn màu muôn sắc, tràn đầy sức sống nhưng cx rất đối yên bình , tươi đẹp của 1 làng quê
10)
+ So sánh : Sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa, sương trắng như giọt sữa của người mẹ thiên nhiên ban tặng cho đời. + Nhân hóa: tia nắng nháy, núi uốn mình - áo the, đồi thoa son-nằm, tạo cho cảnh vật thiên nhiên như mang hồn con người
+ Mật độ xuất hiện đậm đặc của các tính từ, động từ: trắng, xanh, son, rỏ, nháy, uốn, thoa, nằm...)
- Hiệu quả: tạo bức tranh sinh động, tươi tắn, có hồn và rực rỡ, đầy sức sống của cảnh trí thiên nhiên; gợi cuộc sống thanh bình, yên ả, tươi đẹp của đồng quê.
9, Phân tích giá trị của biện pháp tu từ:
Mùa xuân trở dạ nhẹ nhàng
Hoa khe khẽ hé nhẹ nhàng hương bay
Nhẹ nhàng lộc cựa nách cây
Dịu dàng vương mãi tím mây ngang chiều.
( Dịu và nhẹ - Nguyễn Duy)
=>Nhân hóa
=>Làm cho khung cảnh mùa xuân trở lên mộng mơ,tất cả đều tràn đầy sức sống,sức xuân
10.
Sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa
Tia nắng tía nhảy hoài trong ruộng lúa
Núi uốn mình trong chiếc áo the xanh
Đồi thoa son nằm dưới ánh bình minh.
( Chợ tết - Đoàn Văn Cừ)
+ So sánh : Sương trắng rỏ đầu cành như giọt sữa, sương trắng như giọt sữa của người mẹ thiên nhiên ban tặng cho đời
+ Nhân hóa: tia nắng nháy, núi uốn mình - áo the, đồi thoa son-nằm, tạo cho cảnh vật thiên nhiên như mang hồn con người
=> tạo bức tranh sinh động, tươi tắn, có hồn và rực rỡ, đầy sức sống của cảnh trí thiên nhiên; gợi cuộc sống thanh bình, yên ả, tươi đẹp của đồng quê.
