Vai trò của Đảng trong việc chớp thời cơ thể hiện qua các mốc sau: 

- Tháng 5/1941, nhận thấy tình hình thế giới và trong nước có nhiều thay đổi, BCH Trung ương Đảng đã họp hội nghị lần thứ Tám, đánh dấu bước chuyển biến trong chỉ đạo chiến lược: xác định nhiệm vụ trước mắt, kẻ thù trước mắt cùng các vấn đề khác như hình thức khởi nghĩa, hình thức nhà nước...

Hội nghị đã xác định nhiệm vụ giải phóng dân tộc là nhiệm vụ bức thiết của các mạng Đông Dương, không biết chớp thời cơ thì vạn năm cũng không đòi lại được. “Trong lúc này, nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, không đòi được độc lập, tự do cho toàn thể dân tộc thì chẳng những toàn thể quốc gia dân tộc chịu mãi kiếp ngựa trâu, mà quyền lợi của bộ phận, giai cấp đến vạn năm cũng không đòi được”.

- Từ năm 1941 - 1945: Đảng ra sức chuẩn bị về lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang và căn cứ địa cách mạng cho Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945. 

- 21 giờ 30 phút ngày 9-3-1945, Nhật đồng loạt tấn công Pháp trên toàn Đông Dương. Ngày 10-3, quân Pháp đầu hàng Nhật. Ngay trong đêm Nhật đảo chính Pháp, Ban Thường vụ Trung ương Đảng mở rộng đã họp ở Đình Bảng. Hội nghị đã đưa ra Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”.

- Ngày 14, 15 - 8 - 1945: Hội nghị Toàn quốc họp tại Tân Trào thông qua kế hoạch Tổng khởi nghĩa. 

=> Đảng đã xác định chính xác thời cơ và chớp thời cơ kịp thời, đưa đến thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945.