Dấu gạch ngang (–) là một dấu câu có hình dạng tương tự dấu gạch nối và dấu trừ nhưng khác với các ký hiệu này về chiều dài và trong một số phông chữ, chiều cao trên đường cơ sở; thường dùng để tách riêng ra thành phần chú thích thêm trong câu; viết ghép một tổ hợp hai hay nhiều tên riêng, hai hay nhiều số cụ thể; đặt ở đầu dòng nhằm viết các phần liệt kê, các lời đối thoại.
Phân biệt
1. Về bản chất
- Dấu gạch ngang là một dấu trong câu, còn dấu gạch nối là một dấu trong từ.
2. Về hình thức và cách trình bày
Dấu | Hình thức | Cách trước | Cách sau | Ví dụ |
Gạch ngang | Dài (–) | Khoảng trắng (1 cách) | Khoảng trắng (1 cách) | Bác Hồ – Người cha già của đất nước. |
Gạch nối | Ngắn (-) | Không | Không | Ca-na-đa là quốc gia có diện tích lớn thứ hai trên thế giới. |
3. Giá trị sử dụng
- Dấu gạch ngang có nhiều giá trị sử dụng khác nhau nhưng gạch nối chỉ có một mục đích chính.
- Dấu gạch ngang:
+ Đặt giữa câu để chỉ ranh giới của thành phần chú thích trong câu.
+ Đặt đầu câu để đánh dấu những lời đối thoại, lời nói trực tiếp của nhân vật.
+ Đặt ở đầu dòng để đánh dấu những thành phần liệt kê (các gạch đầu dòng).
+ Đặt giữa hai, ba, bốn tên riêng để chỉ một liên danh.
+ Đặt giữa hai con số ghép lại để chỉ một liên số hoặc một khoảng số.
+ Để chỉ sự ngang hàng trong quan hệ.
+ Trong toán học có thể là: một phép tính trong toán học – phép trừ, một dấu âm.
- Dấu gạch nối:
+ Phiên âm tên người, tên địa danh nước ngoài.
+ Phiên âm tiếng nước ngoài, nhất là khi dùng cho những đối tượng người đọc nhỏ tuổi.
+ Đặt giữa các con số chỉ ngày tháng năm.
Đặc điểm | Đới Nhiệt đới | Đới Ôn đới (2 đới) | Đới Hàn đới (2 đới) |
Vị trí | - Từ 23º27’ B đến 23º27’ N | - Từ 23º27’B đến 66º33’B và - Từ 23º27’N đến 66º33’N | - Từ 66º33’B đến 90ºB (cực Bắc) - Từ 66º33’ N đến 90ºN (cực Nam). |
Nhiệt độ | - Quanh năm có góc chiếu của ánh sáng mặt trời lúc giữa trưa tương đối lớn và thời gian chiếu sáng trong năm chênh nhau ít. - Quanh năm nóng. | - Góc chiếu của ánh sáng mặt trời và thời gian chiếu sáng trong năm chênh nhau nhiều. - Lượng nhiệt nhận được trung bình, các mùa thể hiện rất rõ trong năm. | - Góc chiếu của ánh sáng mặt trời rất nhỏ. Thời gian chiếu sáng dao động rất lớn về số ngày và số giờ trong ngày. - Là khu vực giá lạnh, có băng tuyết hầu như quanh năm. |
Gió | - Gió thổi thường xuyên là gió Tín phong. | – Gió thổi trong khu vực này chủ yếu là Tây ôn đới. | – Gió thổi trong khu vực này chủ yếu là gió Đông cực. |
Lượng mưa trung bình năm | - Đạt từ 1.000 mm đến trên 2.000mm. | 500 – 1000mm | dưới 500 mm. |