Nhà văn Tạ Duy Anh là một trong những nhà văn nổi tiếng của thế hệ nhà văn trước đây. Văn của ông giàu cảm xúc và làm lay động lòng người bằng tính chân thực, bằng những trải nhiệm và cảm xúc thật sự của con người. Và một trong những tác phẩm nổi tiếng của ông chính là “Bức tranh của em gái tôi”. Tác phẩm đã làm lay động người đọc bởi sự ngây thơ, hồn nhiên trong sáng của một đứa trẻ đã khơi gợi lên tình thương trong lòng của người anh trai.
Câu chuyện bắt đầu với hình ảnh của Kiều Phương, một cô bé có năng khiếu về hội họa nhưng lại rất thích lục lọi đồ và làm bôi bẩn lên mặt nên đã được người anh trai đặt biệt danh là Mèo. Câu chuyện bắt đầu bằng lời kể của người anh trai để tạo ra tâm lý gần gũi, chân thực hơn với cuộc sống đời thường. Thông qua những lời bộc bạch, tâm sự của người anh trai, người đọc có thể cảm nhận được những suy nghĩ, những cách đánh giá và những tâm sự thầm kín trong lòng của người anh trai.
Khi thấy em tự sáng tạo ra màu vẽ thì người anh trai luôn cho mình là người lớn và những việc làm của em làm bình thường, không có gì đáng ngạc nhiên: đó là những trò chơi của những đứa trẻ con vẫn hay làm, vậy nên sẽ không có gì là ngạc nhiên nếu em mình làm như vậy. Tuy nhiên, khi người họa sĩ Lê Tiến phát hiện được tài năng thực sự của đứa em gái thì người anh trai bắt đầu cảm nhận được sự mặc cảm, tự ti và có chút ghen tị, thua thiệt hơn so với chính đứa em gái thân thiết của mình. Qua những lời kể của người anh trai, trước những lời tự bộc bạch của người anh trước việc tự xem lén những bức tranh của em gái vẽ rồi trút tiếng thở dài. Tiếng thở dài đó là tiếng thở dài của sự thất vọng, của sự chán nản và sự kém cỏi của chính bản thân mình. Phải chăng người anh cảm nhận được lãng quên mình, khi mà mọi sự chú ý đều tập trung vào người em gái, mọi sự quan tâm và những lời ngợi khen luôn được dành cho người em trong khi về phần mình thì người anh luôn cảm giác mình bị đẩy ra ngoài và không ai để ý đến mình chỉ vì mình không có tài năng giống em? Và cứ như thế, tâm trạng của người anh dần dần rơi vào tuyệt vọng để rồi sau đó lại luôn đối xử tệ với chính đứa em gái ruột thân thương nhất của mình.
Những lý do không tên, những điều không đáng để tức giận thì bây giờ nó như cái cớ để người anh trút giận lên em và ngày càng xa lánh em của mình hơn. Cứ tưởng như khi người em gái nhận được sự đối xử như vậy sẽ ghét anh trai của mình hơn, nhưng không, thực sự là không phải như vậy, em vẫn yêu quý và kính trọng anh trai của mình như trước kia và điều đó được thể hiện thông qua bức vẽ của em: “Anh trai tôi”. Một bức tranh thấm đẫm tình cảm mà em dành cho anh, Không phải là những lần anh cáu gắt hay ghen tị với em mà trong bức tranh ấy, hình ảnh của người anh lại hiện lên đẹp đến như vậy. Đó là một người anh trai luôn yêu thương em, luôn hoàn hảo trong mắt của em gái mình. Khi nhìn thấy bức tranh đó, niềm tự hào mãnh liệt được dâng lên trong lòng người anh trai – đó là sự tự hào, niềm hãnh diện mà người anh trai không thể thốt lên bằng lời và đó cũng chính là sự xấu hổ đối với em gái và đối với chính bản thân mình bởi vì những hành động dại dội và nông nổi của mình. Anh xấu hổ vì đã cư xử không đúng với em gái. Anh xấu hổ vì con người thật của anh ta không xứng đáng với người ở trong tranh.
Những suy nghĩ trong đầu của người anh trai cứ nhưng muốn bùng lên mà không thể nào có thể thốt lên bằng lời: “"Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy". Bằng những giọt nước mắt của người anh, đã cho người anh nhận ra được một bài học cho chính bản thân mình, người anh thừa nhận anh chưa được đẹp như người ở trong tranh và anh cũng đã nhận ra tâm hồn và lòng nhân hậu của em gái. Nếu như trước đây chỉ là sự ghen tị, xa lánh, thì giờ đây nó lại là vẻ đẹp tâm hồn và sự nhân hậu của người em. Và chính sự nhân hậu và bao dung đó đã làm thức tỉnh tình cảm của người anh trai.
Những suy nghĩ trong đầu của người anh trai cứ nhưng muốn bùng lên mà không thể nào có thể thốt lên bằng lời: “"Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy". Bằng những giọt nước mắt của người anh, đã cho người anh nhận ra được một bài học cho chính bản thân mình, người anh thừa nhận anh chưa được đẹp như người ở trong tranh và anh cũng đã nhận ra tâm hồn và lòng nhân hậu của em gái. Nếu như trước đây chỉ là sự ghen tị, xa lánh, thì giờ đây nó lại là vẻ đẹp tâm hồn và sự nhân hậu của người em. Và chính sự nhân hậu và bao dung đó đã làm thức tỉnh tình cảm của người anh trai.
Khép lại câu chuyện, tác giả đã cho chúng ta thấy, nhân vật người anh đã vượt lên chính mình, thấy sự kém cỏi trong nhân cách của mình và thừa nhận sự nhân hậu, tốt đẹp của người khác. Đó là một sự giác ngộ lớn. Thông qua đó, tác giả muốn gửi gắm đến người đọc một bài học sâu sắc về lòng bao dung và tình cảm yêu thương sâu sắc của con người.
