10 kiểu ví dụ về hoán dụ:
\(+\)Lấy một bộ phận để gọi toàn thể:
VD Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức nhười sỏi đá cũng thành công
(Hoàng Trung Thông)
"Bàn tay";người lao động
Hay:
Một trái tim lớn lao đã từ giã cuộc đời
Một khối óc lớn đã từng sống
(Xuân Diệu)
"một trái tim","một khối óc" để chỉ cả "con người"
Hay:
Áo nâu cùng với áo xanh
Nông thôn cùng với thị thành đứng lên
"áo nâu" là chỉ người nông thôn
"áo xanh" là chỉ người công nhân ở thành thị
\(+\)Lấy vật chứa đựng để gọi vật bị chứa đựng
Vì sao trái đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên người :Hồ Chí Minh
"trái đất"nhân loại
\(+\)Lấy dấu hiệu của sự vật để gọi sự vật có dấu hiệu
VD:Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay
"áo chàm ":đồng bào miền Bắc
Hay:
Sen tàn,đông lại nở hoa
Sầu dài, ngày ngắn,đông đà sang xuân
"sen":mùa hạ,"cúc":mùa hạ
\(+\)Lấy cái cụ thể đẻ gọi cái trừu tượng:
VD:Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
"một cây" :số lượng ít,đơn lẻ;"ba cây":số lượng nhìu
Mấy Vd khác:
Vì lợi ích mười năm phải chồng cây
Vì lợi ích trăm năm phải chồng người
Hay:
Ngày Huế đổ máu
Chú Hà Nội về
Tình cờ chú cháu
Gặp nhau hành bè
"đổ máu":chết
Hay:
Súng bên súng,đầu sát bên đầu