Hồi nhỏ, ba mẹ và mấy chị em tôi sống chung trong căn nhà cùng với ông bà ngoại và cậu, mợ. Lúc ấy, gia đình tôi được một người quen tặng một con cún rất dễ thương. Nó tên là Si Tô – cái tên đã có trước khi Si Tô là thành viên mới chính thức của gia đình tôi.

Tôi nhớ khi về nhà tôi, Si Tô là một chú cún nhỏ dễ thương với bộ lông xù kết hợp với màu nâu hạt dẻ, trông bộ lông vô cùng quyến rũ và đập vào mắt người khác khi nhìn Si Tô lần đầu. Không những vậy, sự đáng yêu ấy còn được hấp dẫn hơn với đôi mắt đen long lanh và tròn xoe như hạt nhãn. Chiếc mũi của chú cún bé bé xinh xinh lúc nào cũng ướt cùng với đôi tai to, thính, lúc nào cũng vểnh vểnh lên như nghe ngóng điều gì. Nét đáng yêu ấy còn thể hiện qua cái đuôi tí xíu, nho nhỏ lúc nào cũng ngoe nguẩy theo nhịp những bước chân ngắn, mập mạp đi một cách uyển chuyển. Ngày tháng trôi qua, Si Tô lớn dần và ngày càng thân thiết với mọi người và vóc dáng của chú cún ngày càng tuyệt đẹp hơn.

Tôi nhớ rất rõ mỗi lần tôi và Ngọc Ngân đi học mẫu giáo về, từ xa, Si Tô đã đứng ngay sau cánh cổng đợi, ánh mắt hướng về phía chúng tôi. Ba mẹ mở cửa và Si Tô rất mừng, nhảy cẫng lên vui mừng thật đáng yêu! Ba tôi khép cửa và tôi, Ngọc Ngân vuốt ve bộ lông mượt mà ấy, thực sự rất thích Si Tô nằm xuống và ngước nhìn kêu lên “ư ử” như muốn nói ràng “chào hai chị – cử chỉ thân thiện, đáng yêu làm sao! Lúc ấy, tôi bảo: “Si Tô đợi hai chị cất cặp nha!”. Rồi tôi và Ngọc Ngân lon ton chạy vào nhà cất cặp và thưa ông bà ngoại đi học mới về. Sau đó bà ngoại đưa tôi đồ ăn nhẹ buổi chiều của Si Tô. Tôi, Ngọc Ngân cho Si Tô ăn. Si Tô ăn rất chậm rãi, chắc nó không đói lắm. Sau đó, tôi lấy một hộp sữa trong tủ lạnh đổ vào chén của Si Tô một nửa, Si Tô hớp từng ngụm nhỏ trong bát. Ăn xong, tôi và Ngọc Ngân ôm Si Tô chơi với nhau.Sau đó, ba ra tắm cho Si Tô rồi mặc đồ cho nó.Trông nó thật đáng yêu làm sao, giống như một cô “công chúa nhỏ”! Và ngày nào cũng thế, tình bạn của chúng tôi ngày càng khăng khít hơn, không xảy ra chuyện gì. Si Tô là một chú cún nghịch ngợm nhưng cũng rất đáng yêu, thân thiện.

Si Tô là chú bảo vệ nhỏ của nhà tôi. Tuy “nhỏ nhưng có võ”. Mồi lần có tiếng động hay người lạ, Si Tô sủa vang ầm ĩ cả nhà.

Và một ngày thật đáng buồn! Hôm ấy khi tôi còn là một đứa trẻ cấp hai, vào đêm cỡ chín giờ hơn thì gia đình tôi cho Si Tô ăn cơm rồi và nó đang nằm dài ngoài sân. Lúc đó, cửa chính đang mở hé nhỏ vì chị tôi mới ra ngoài mua đồ gần nhà sẽ về nhà liền nên đóng cửa hờ lại. Sau đó, ba tôi định ra ngoài sân đổ xích Si Tô lại thì không thấy nữa. Ba hỏi mọi người con Si Tô đâu rồi ai cũng nói không biết và tôi nhớ ra lúc nãy chị hai đi ra ngoài và tôi nghe tiếng Si Tô sủa to nhưng tôi nghĩ là mấy người hàng xóm hay mấy đứa bạn cùng tuối tôi hoặc lớn hơn hay đi qua nhà ngoại tôi vào buổi tối nên tôi không quan tâm lắm và sau đó thì không nghe tiếng chó sủa gì cả. Và rồi tôi cùng Ngọc Ngân, ba, cậu và anh đi kiếm vòng vòng quanh đâu đó và hỏi người ta có thấy không, có người nói là tôi không biết, tôi không thấy, có cô kia thì nói: “Khi nãy có thấy một đứa con trai tầm hai mươi vô nhà rồi ra có mang theo cái ba-lô, tôi tưởng người nhà mấy anh nên không để ý lắm”. Cô nói thêm là: “Đứa con trai đó mặc áo đen hay xanh gì đó tại tối quá tôi nhìn không rõ với không nhớ kĩ lắm”. Nhưng hôm đó nhà tôi không ai mặc áo như vậy cả. Sau đó ba tôi cám ơn cô xong ba nói: “Thôi về nhà đi, người ta bắt con Si Tô mình rồi không kiếm được đâu!”.

Tôi nhớ mãi cái hình dáng đáng yêu, ngộ nghĩnh ngày nào của Si Tô. Từ đó vẻ sau, gia đình tôi không nuôi chó nữa, kông phải chúng tôi hết yêu chúng mà là vì sợ việc này sẽ xảy ra một lần nữa và lại buồn khi nhìn thấy một con vật hiền lành, đáng yêu của mình bị người khác bắt đi.

Hồi ấy, nhân ngày sinh nhật tôi mẹ tặng cho tôi một chú mèo con. Nhìn thật non lướt nhưng xinh xắn dễ thương. Tôi chẳng hiểu mẹ tôi tặng tôi món quà này để làm gì và dần tôi mới hiểu. Chú mèo cứ thế lớn lên theo năm tháng, chú càng lớn càng ra dáng anh dũng, oai phong. Chú có thân mũm mĩn dài như một chiếc phích con. Cái đầu Mi Mi tròn như nắm tay trẻ em. Đặc biệt hơn, đôi mắt chú long lanh to tròn như hai hòn bi ve, lúc thì mở to tròn, lúc thì lim dim, đôi mắt ấy vào ban đêm sáng như viên pha lê. Đôi tay chú lúc nào cũng vểnh để nghe ngóng. Ấn tượng nhất vẫn là bộ ria dài nhọn như chùm kim bạc bé nhỏ. Chú có bốn chân nhỏ rất nhanh nhẹn, dưới những móng viết sắc là một miếng thịt cứng dày như miếng đệm nên Mi Mi đi rất nhẹ nhàng. Mi Mi chung sống với tôi từ nhỏ nên nó yêu thương và rất quý mến tôi. Nó ngoan ngoãn và luôn chơi đùa với tôi.

Nhờ món quà quý giá này của mẹ mà tôi mới hiểu thấm thía được ý mẹ muốn truyền đạt cho tôi. Mẹ muốn tôi phải biết yêu thương con vật, phải biết quý trọng mọi thứ và mẹ muốn tôi tự hoàn thiện mình hơn. Tôi và Mi Mi cứ thế lớn lên và gắn bó gần gũi với nhau cùng với những kỉ niệm đẹp đẽ trong sáng nhưng cũng không ít niềm vui nỗi buồn. Tuy vậy tôi vẫn nhớ nhất là lúc tôi đổ tội cho Mi Mi và cũng là lúc tôi không được nhìn thấy Mi Mi nữa. Hôm ấy, vào một buổi sáng chủ nhật, mẹ tôi bảo tôi ở nhà dọn dẹp nhà cửa. Tôi nghe mẹ và tung tăng cầm chổi lau dọn. Mi Mi cũng vậy, thấy tôi bận rộn nó cũng quấn quýt bên chân tôi dụi đầu vào chân tôi như nũng nịu. Tôi vừa lau vừa vui chơi, đùa giỡn với chú. Chú cứ đứng bên tôi cào nhẹ vào chân tôi như muốn chơi đùa tiếp. Tôi để chiếc khăn trên bàn và cúi xuống bế nó ngồi trên bàn. Tôi vừa lau vừa đùa giỡn, chẳng may tôi vô tình đẩy chiếc lọ hoa rơi xuống đất một tiếng ” choang” vang lên. Tôi nhìn mà sợ hãi, mặt tôi tái lại khi nhìn thấy những mảnh vỡ trên nền nhà tôi lẩm bẩm:

-Đây…. đây…. chẳng phải là….

Đúng lúc đó, mẹ tôi chạy tới. Mẹ tôi hỏi.

-Có chuyện gì hả con?

Nhìn mẹ xem, nét mặt mẹ lúc này tự nhiên rúm lại như rất tức giận, phải rồi, cái lọ hoa ấy là đồ cổ rất quý hiếm và rất đắt và khó có thể tìm được chiếc bình nào đẹp như thế. Vả lại, đó là cái bình mà ông nội đã để lại cho bố tôi trước khi qua đời. Mẹ tôi hốt hoảng hỏi?

-Ai làm vỡ cái bình này.

Tôi run run nhặt những mảnh vỡ, người run cầm cập, lúc này tôi chẳng biết trả lời mẹ như thế nào? và nếu trả lời mẹ sẽ đánh tôi mất. Tôi nhìn mẹ rồi nhìn con mèo đang ngồi trên bàn, miệng tôi liền lẩm bẩm.

-Dạ… mẹ… Mi Mi làm vỡ ạ!

Trời ơi! tại sao tôi lại nói vậy! Mi Mi có làm gì đâu, nó không có tôi mà. Mẹ tôi chằm chằm nhìn vào chú, mẹ nhìn cái chổi quật vào người nó mấy phát. Nó cứ rên lên ” meo meo” và ngơ ngác nhìn tôi như muốn hỏi tôi ” tại sao mẹ chị lại đánh em”. Tôi thương nó quá nhưng biết làm thế nào? tôi khóc nức nở xin mẹ đừng đánh Mi Mi nữa, tội nghiệp cho nó. Dường như nó đã hiểu chuyện và không kêu nữa, nó cứ đưa cặp mắt chừng chừng nhìn vào tôi. Giờ đây, nó không nhìn tôi với ánh mắt âu yếm, nũng nịu nữa mà bây giờ nó muốn nhìn tôi như muốn trách tôi tại sao lại đổ tội cho nó. Buổi sáng ấy cuối cùng cũng trôi qua, mọi việc lại diễn ra bình thường. Chỉ tôi và Mi Mi là khóc, nó không theo tôi nữa, nó cứ nằm im trong góc nhà. Tôi cũng đau lắm, thương nó nhiều lắm, tất cả là tại tôi mà, tôi làm vỡ bình hoa đó mà. Nhưng phải làm sao đây, tôi đã lỡ nói ra rồi, và tôi cũng không có lòng dũng cảm để nhận lỗi. Tôi mong chuyện này qua nhanh và tôi và Mi Mi lại thân mật như trước. Bỗng nhiên, từ sân tiếng chó sủa kêu vang, tiếng mèo kêu. Trời, đó là bác mua chó mèo, bác đến đây làm gì. Mẹ tôi bảo vào bắt Mi Mi, tôi sững người, nhìn bác ấy tiến đến chỗ mèo bế nó đi, tại sao tôi không chạy đến mà ôm nó. Tại sao chân tôi không đi được. Tôi cứ đứng yên, đôi chân tôi như bị đóng chặt trên đá vậy. Mi Mi cũng thế, nó cứ nằm im để bác ấy bắt. Tôi bỗng òa lên khóc và van xin mẹ đừng bán nó đi. mẹ tôi vẫn kiên quyết bán chú, mà nói:

-Bán nó đi, để lại nuôi làm gì để nó phá hoại à?

Tôi vẫn năn nỉ mẹ. Tôi nhìn Mi Mi vẫn ánh mắt ấy nói cứ nhìn tôi như muốn mắng, muốn trách tôi. Nhưng tất cả đều đã quá muộn quá, bác bắt Mi Mi vào lồng rồi ngồi lên xe máy đi, bóng Mi Mi xa dần xa dần rồi mắt hẳn. Tôi như gục ngã xuống, bầu trời như tối sầm lại đổ lên đầu tôi vậy. Lúc này, tôi như một xác chết không hồn.

Rồi năm tháng cứ thế trôi qua, mọi người trong gia đình không ai còn nhớ đến chuyện đó cả, nhưng tôi vẫn nhớ mãi chuyện đó với một tâm trạng vô cùng ân hận, đau đớn. Tôi quyết định đặt con mèo mới mua này tên là Mi Mi để bù đắp những mất mát và Mi Mi tôi yêu quý đã phải chịu. Tôi tự hứa sẽ chăm sóc thật tốt cho con mèo Mi Mi mới này và sẽ không bao giờ lừa gạt nó.

Cùng viết về ánh trăng nhưng trong hai bài thơ “Cảnh khuya” và bài thơ “Rằm tháng Giêng”, Hồ Chí Minh lại thể hiện một sắc thái, một cảm xúc đặc biệt. Cùng là ánh trăng đấy nhưng hình ảnh trong mỗi bài thơ lại mang một nét đẹp, lại chứa đựng những cảm xúc riêng của nhân vật trữ tình. Nếu trong bài thơ Cảnh khuya, Hồ Chí Minh vẽ ra khung cảnh đêm khuya ánh trăng được đặt trong mối quan hệ với vạn vật nơi rừng sâu và phản chiếu hình ảnh con người đang ôm mối suy tư khi liên quan đến vận nước, thì bài thơ Rằm tháng Giêng lại là bức tranh mùa xuân dưới ánh trăng Rằm, hình ảnh của nhân vật trữ tình đang trong tư thế lạc quan tự tại và niềm tin vào sự chiến thắng của Cách mạng, vào sự trường tồn của vận nước.

Trong bài thơ Cảnh khuya, Hồ Chí Minh đã vẽ ra một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, nó dường như trở lên sinh động hơn trong đêm trăng nhưng nổi bật lên trong bức tranh ấy là vẻ đẹp của một con người cách mạng đang trăn trở, suy tư về công việc của dân tộc, của đất nước:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa

Trong không gian tĩnh lặng của đêm khuya, tiếng suối róc rách chảy trong đêm vang vọng trong không gian, đặc biệt trong cảm nhận của Hồ Chí Minh thì tiếng suối này không như những tiếng suối thường nghe thấy mà nó dịu nhẹ hơn, da diết hơn, nó tựa như “tiếng hát xa” như có như không mà vọng lại. làm cho không gian vốn tĩnh lặng của đêm khuya tràn ngập âm thanh, như một khúc giao hưởng giữa rừng già. Không chỉ âm thanh mà ngay hình ảnh cũng kích thích, cũng hấp dẫn thị giác của người nhìn, đó là hình ảnh của bóng trăng lồng vào bóng của cây cổ thụ, bóng của cây cổ thụ lại lồng vào hoa, một sự kết hợp thật độc đáo.

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

Trong không gian thanh vắng của đêm khuya, hình ảnh nhân vật trữ tình hiện lên với những nỗi trăn trở, suy tư. Đó là những suy tư về vận nước, về tương lai của một dân tộc, hình ảnh ấy làm cho người chiến sĩ cách mạng hiện lên thật đẹp, thật đáng trân trọng. Trong bài “Rằm tháng Giêng” lại khác, khung cảnh thiên nhiên mà chủ tịch Hồ Chí Minh gợi ra đó chính là khung cảnh của trời đất, sông nước khi có ánh trăng Rằm soi chiếu, cũng là ánh trăng đêm nhưng giữa hai bài thơ lại mang đến những sắc thái khác biệt, máu sắc và cảm xúc hoàn toàn khác biệt

“ Rằm xuân lồng lộng trăng soi

Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân”

Bài thơ Rằm tháng Giêng là khung cảnh đêm xuân thật rực rõ, đó là cái bát ngát, rợn ngợp mà không kém phần sinh động, thi vị. Chỉ một từ láy “lồng lộng” thôi nhưng Hồ Chí Minh đã gợi ra giới hạn vô tận của không gian. Trong không gian rộng lớn ấy, ánh trăng Rằm không chỉ soi chiếu lên vạn vật làm cho chúng trở lên sáng rõ, tươi sắc hơn. Mà trên dòng sông, ánh trăng dường như đã hòa vào làm một với dòng nước, làm cho dòng nước ấy trở nên lộng lấy bởi sự kết hợp màu sắc giữa bầu trời, ánh trăng và không khí của mùa xuân, làm cho dòng sông mùa xuân vốn tươi đẹp lại tràn ngập sắc “xuân”, làm cho không sáng đêm khuya sáng bừng lên bởi vẻ đẹp của đất trời, của vạn vật.

“Giữa dòng bàn bạc việc quân

Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền”

Nhân vật trữ tình trong bài thơ này cũng không phải bơi thuyền trên sông để ngắm cảnh mà nhằm một mục đích cao cả hơn, to lớn hơn, đó là “bàn việc quân”. Câu thơ gợi hình dung ra hình ảnh của Bác với những người cộng sự của mình đang luận bàn việc nước, những công việc có liên quan trực tiếp đến vận mệnh của một dân tộc. Không khí họp bàn khá nghiêm tức nhưng lại không bị lên gân, cường điệu một cách thái quá, điều này thể hiện được một tâm hồn tư thái, tinh thần bản lĩnh của những người làm chủ. Đặc biệt trong câu thơ này còn có sự kết hợp giữa cảnh vật với lòng người “Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền”. Hình ảnh ánh trăng ngân như báo hiệu một tương lai tươi sáng, rực rỡ của cách mạng, của đất nước.

Như vậy, ở trong cả hai bài thơ, Hồ Chí Minh đều thể hiện được tình yêu đối với thiên nhiên, vạn vật và phương tiện để truyền tải tình yêu ấy chính là ánh trăng, và trong cả hai bài thơ thì hình ảnh của người chiến sĩ cách mạng cũng hiện lên thật đẹp, dù có trăn trở suy tư hay thư thái, tự tin thì đều rất đáng trân trọng, vì con người ấy dành trọn vẹn tình cảm, tâm hồn mình cho đất nước, cho quê hương.