Luyện từ và câu: Luyện tập về từ đa nghĩa
Nội dung lý thuyết
1. Ôn tập khái niệm
Từ đa nghĩa là từ có nhiều nghĩa, trong đó có một nghĩa gốc và một hoặc một số nghĩa chuyển. Các nghĩa của từ đa nghĩa luôn có mối liên hệ với nhau.
- VD: Từ "chân":
Chân bàn: bộ phận đỡ mặt bàn.
Chân trời: giới hạn của tầm nhìn.
Chân thật: thật thà, ngay thẳng.
- VD2: Từ "mắt":
Mắt người: cơ quan thị giác.
Mắt lưới: lỗ nhỏ trên lưới.
Mắt bão: trung tâm của cơn bão.
@8784131@ @8784216@
2. Lưu ý:
- Có một số từ mang tính chất trung gian giữa nghĩa đen và nghĩa bóng, đang chuyển dần từ nghĩa đen sang nghĩa bóng.
- Ví dụ: "Tôi đi sang nhà hàng xóm."
Đi: (Người) tự di chuyển từ nơi này đến nơi khác, không kể bằng cái gì. Nghĩa này của từ "đi" không hoàn toàn giống nghĩa đen (hoạt động của 2 bàn chân di chuyển từ nơi này đến nơi khác). Nhưng nó vẫn có mối quan hệ với nghĩa đen (di chuyển từ nơi này đến nơi khác). Gặp những trường hợp này, ta cũng xếp là từ mang nghĩa bóng (nghĩa chuyển).
- Một từ nhưng có thể gọi tên nhiều sự vật , hiện tượng, biểu thị nhiều khái niệm (về sự vật, hiện tượng) có trong thực tế thì từ ấy gọi là từ nhiều nghĩa.
- VD1 : "xe đạp"
Xe đạp: chỉ loại xe người đi, có 2 bánh, dùng sức người đạp cho quay bánh. Đây là nghĩa duy nhất của từ "xe đạp". Vậy từ "xe đạp" là từ chỉ có một nghĩa.
- VD2 : "ăn"
+ Ăn cơm: cho vào cơ thể thức nuôi sống ( nghĩa gốc).
+ Ăn cưới: Ăn uống nhân dịp cưới. (nghĩa chuyển).
+ Ăn ảnh: Vẻ đẹp được tôn lên trong ảnh. (nghĩa chuyển).
- Những từ mang nghĩa gốc thường là những từ chỉ bộ phận trên cơ thể người, vật, .... hoạt động của người. Ví dụ như: chân, tay, mũi, miệng, ...
