Bài 6. Hệ quả chuyển động xung quanh Mặt Trời của Trái Đất

1. Chuyển động biểu kiến hằng năm của Mặt Trời

- Khái niệm: Là chuyển động nhìn thấy nhưng không có thật của Mặt Trời hàng năm diễn ra giữa hai chí tuyến.

- Nguyên nhân: Do trục Trái Đất nghiêng và không đổi phương khi chuyển động làm cho ta ảo giác Mặt Trời chuyển động.

- Hiện tượng Mặt Trời lên thiên đỉnh:

   + Khu vực nội chí tuyến có hai lần.

   + Khu vực ở hai chí tuyến Bắc và chí tuyến Nam có một lần.

   + Khu vực ngoại chí tuyến không có hiện tượng Mặt Trời lên thiên đỉnh.

2. Các mùa trong năm

- Khái niệm: Mùa là một phần thời gian của năm có những đặc điểm riêng về thời tiết và khí hậu.

- Thời gian các mùa trong năm (ở Bắc bán cầu mùa ngược lại Nam bán cầu):

   + Mùa xuân: từ 21/3 (xuân phân) đến 22/6 (hạ chí).

   + Mùa hạ: từ 22/6 (hạ chí) đến 23/9 (thu phân).

   + Mùa thu: từ 23/9 (thu phân) đến 22/12 (đông chí)

   + Mùa đông: từ 22/12 (đông chí) đến 21/3 (xuân phân).

- Nguyên nhân sinh ra các mùa: Do trục Trái Đất nghiêng không đổi phương khi chuyển động, nên Bắc bán cầu và Nam bán cầu lần lượt ngả về phía Mặt Trời, nhận được lượng nhiệt khác nhau sinh ra mùa, nóng lạnh khác nhau.

3. Ngày, đêm dài ngắn theo mùa và theo vĩ độ

- Nguyên nhân: Khi chuyển động, do trục Trái đất nghiêng, nên tùy vị trí của Trái đất trên quỹ đạo mà ngày đêm dài ngắn theo mùa và theo vĩ độ.

* Theo mùa:

- Ở Bắc bán cầu:

     + Mùa xuân, mùa hạ:

        ☛ Từ 21/3 đến 23/9: ngày dài hơn đêm.

        ☛ Ngày 21/3: mọi nơi ngày bằng đêm = 12 giờ.

        ☛ Ngày 22/6: thời gian ngày dài nhất.

     + Mùa thu và mùa đông:

        ☛ Từ 23/9 đến 21/3 năm sau: ngày ngắn hơn đêm.

        ☛ Ngày 23/9: mọi nơi ngày bằng đêm = 12 giờ.

        ☛ Ngày 22/12: thời gian ngày ngắn nhất. 

- Ở Nam bán cầu thì ngược lại.

* Theo vĩ độ:

- Ở xích đạo quanh năm ngày bằng đêm.

- Càng xa Xích đạo thời gian ngày và đêm càng chênh lệch.

- Tại vòng cực đến cực ngày hoặc đêm bằng 24 giờ.

- Ở cực: Có 6 tháng ngày và 6 tháng đêm.

1. Trái Đất chuyển động một vòng của Trái Đất quanh Mặt trời là 365 ngày 6h.

2. Do Trái Đất nghiêng một góc 66^o33’ khi chuyển động quay quanh Mặt Trời nên tạo ra các hệ quả: Hiện tượng mùa trên Trái Đất và hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa.