Bài 5. Tự lập

1. Tự lập và biểu hiện của tự lập

a. Thế nào là tự lập?

*Em hãy đọc câu chuyện sau và trả lời câu hỏi

HAI BÀN TAY

Trước khi ra đi tìm đường cứu nước, Bác Hồ còn rất trẻ, mang tên Nguyễn Tất Thành. Lúc đó, anh Thành có người bạn thân tên là anh Lê. Một lần cùng nhau đi chơi phố, đột nhiện Thành nhìn thẳng vào mắt bạn, hỏi:

- Anh Lê, anh có yêu nước không?

Câu hỏi đột ngột khiến anh bạn ngạc nhiên, lúng túng trong giây lát rồi trả lời:

- Tất nhiên là có chứ!

Anh có thể giữ bí mật không?

Người bạn đáp:

- Có

Anh Thành nói tiếp:

- Tôi muốn sang nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ làm như thế nào, tôi sẽ trở về giúp đồng bào chúng ta. Nhưng đi một mình, thật ra cũng có nhiều mạo hiểm như khi đau ốm. Anh muốn đi với tôi không?

- Nhưng bạn ơi, chúng ta lấy đâu ra tiền mà đi?

- Đây, tiền đây. Anh Thành vừa nói vừa giơ hai bàn tay - Chúng ta sẽ làm bất cứ việc gì mà sống và để đi. Thế anh cùng đi với tôi chứ?

​

Bị lôi cuốn vì lòng hăng hái của bạn, anh Lê đồng ý, nhưng sau khi suy nghĩ kĩ về cuộc phiêu lưu đó, anh Lê không có đủ can đảm để giữ lời hứa.

Vài ngày sau, người thanh niên Nguyễn Tất Thành đã ra đi tìm đường cứu nước…

*Gợi ý trả lời câu hỏi

(?) Vì sao Bác Hồ quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước với hai bàn tay trắng?

- Bác Hồ quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước với hai bàn tay trắng vì: 

+ Đau xót trước cảnh nước mất, nhà tan.

+ Đồng thời nhìn thấy những mặt hạn chế của các phong trào yêu nước đầu thế kỉ XX, đã thôi thúc Nguyễn Tất Thành ra đi tìm con đường cứu nước mới cho dân tộc.

+ Bác không sợ khó khăn, gian khổ, có tính tự lập cao.

+ Bác có lòng quyết tâm, hăng hái của tuổi trẻ, tự tin vào chính mình…

(?) Từ câu chuyện Bác Hồ em hiểu thế nào là tự lập?

- Từ câu chuyện Bác Hồ em hiểu  tự lập là: Tự làm lấy , tự giải quyết công việc ; tự lo liệu, tạo dựng cho cuộc sống của mình không trông chờ và phụ thuộc vào người khác. 

b. Biểu hiện của tự lập

*Biểu hiện của tự lập:

  + Tự tin, tự làm lấy việc của mình.

​

Tự giác học bài và làm bài tập ở nhà.

​

Tự giác dọn dẹp nhà cửa, đồ dùng, dụng cụ học tập của bản thân.

  + Bản lĩnh, tự mình tìm cách vượt qua khó khăn.

​

Tự giác thức dậy đúng giờ.

  + Có ý chí nỗ lực phấn đấu, kiên trì, bền bỉ thực hiện kế hoạch đã đề ra.

​

*Biểu hiện trái với tự lập:

  + Ý lại, dựa dẫm vào người khác.

​

  + Trông chờ vào may rủi.

  + Sống biệt lập, chỉ biết đến mình, không cần quan hệ, không nhờ ai giúp đỡ việc gì.

2. Ý nghĩa của tự lập

*Em hãy đọc những trường hợp dưới đây và trả lời câu hỏi

1. Bố của Hưng mất sớm, mẹ vất vả lao động nuôi hai anh em ăn học. Hưng luôn ý thức tự giác phải tự làm tốt các việc cá nhân của mình đồng thời giúp đỡ mẹ mọi việc trong gia đình. Khi mẹ ốm phải nằm viện, Hưng lo toan việc nhà, chăm sóc mẹ và em chu đáo. Năm nào Hưng cũng đạt học sinh Giỏi.

*Gợi ý trả lời câu hỏi

a) Hưng đã biểu hiểu hiện tính tự lập như thế nào?

- Hưng đã biểu hiểu hiện tự lập: Tự ý thức trong học tập, lo toan việc nhà, chăm sóc mẹ và em chu đáo.

b) Tính tự lập đã đem lại điều gì cho Hưng?

- Tính tự lập đã đem lại cho Hưng kết quả học tập khá tốt.

2. Anh Luận là người dân tộc Mường được bình chọn là Doanh nhân trẻ xuất sắc. Tuy gia đình khó khăn nhưng anh vẫn cố gắng học và đã thi đỗ vào trường đại học. Để có tiền đóng học phí và sinh hoạt, anh đã làm thêm nhiều việc: phát tờ rơi, gia sư, phục vụ bàn…Ra trường, anh trở về quê hương làm thuê, tự tích lũy tiền và bắt đầu kinh doanh cà phê. Doanh nghiệp của anh càng ngày phát triển, tạo công ăn việc làm cho nhiều người ở buôn làng.

Tính tự lập của anh Luận đã mang lại điều gì cho anh và cho xã hội?

*Gợi ý trả lời câu hỏi

- Tính tự lập của anh Luận đã mang lại cho anh và cho xã hội nhiều điều tôt đẹp cụ thể như:

+ Tính tự lập của anh Luận đã mang lại cho anh là: Doanh nghiệp của anh ngày càng phát triển, được vinh danh là người dân tộc được bình chọn là Doanh nhân trẻ xuất sắc.

+ Tính tự lập của anh Luận đã mang lại cho xã hội đó là: Tạo công ăn việc làm cho nhiều người ở buôn làng.

⇒ Ý nghĩa của tự lập đối với bản thân, gia đình và xã hội là: 

- Ý nghĩa của tự lập đối với bản thân:

   + Giúp thành công trong cuộc sống và xứng đáng nhận được sự tôn trọng của mọi người.

   + Có thêm kinh nghiệm sống, kinh nghiệm trong công việc.

   + Rèn đức tính kiên trì, nhẫn nại để vượt lên hoàn cảnh.

​

- Ý nghĩa của tự lập đối với gia đình:

   + Khi con cái biết tự lập, cha mẹ vui và hạnh phúc.

   + Bố mẹ không phải lo lắng vì con mình đã trưởng thành, tự lo cho mình, không dựa dẫm, ỷ lại vào người khác.

​

- Ý nghĩa của tự lập đối với xã hội là: 

   + Góp phần phát triển xã hội.

1. Tự lập là tự làm lấy các công việc của mình trong cuộc sống.

2. Biểu hiện của tính tự lập là sự tự tin, bản lĩnh cá nhân, dám đương đầu với những khó khăn, thử thách, có ý chí nỗ lực phấn đấu vươn lên trong cuộc sống không trông chờ, dựa dẫm, ỷ lại, phụ thuộc vào người khác.

3. Người có tính tự lập thường thành công trong cuộc sống và xứng đáng nhận được sự tôn trọng của mọi người.

4. Học sinh cần nên luyện tính tự lập trong học tập, công việc và sinh hoạt hàng ngày.