Bài 5: Cộng đồng ASEAN: Từ ý tưởng đến hiện thực

1. Ý tưởng, mục tiêu và kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN
a. Ý tưởng xây dựng Cộng đồng ASEAN 
- Ý tưởng khởi nguồn từ khi tổ chức được hình thành năm 1967 trong Tuyên bố Băng Cốc.
- Năm 1997 ý tưởng chính thức được khẳng định, ASEAN thông qua văn kiện Tầm nhìn ASEAN 2020. 
b. Mục tiêu
- Xây dựng một tổ chức hợp tác liên chính phủ có liên kết sâu rộng, cơ sở pháp lí là Hiến chương ASEAN. 
- 3 trụ cột chính của cộng đồng: Chính trị - An ninh, Kinh tế và Văn hoá - Xã hội. 
c. Kế hoạch xây dựng Cộng đồng ASEAN
- Kế hoạch thể hiện thông qua Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN (2009 - 2015).
- Giai đoạn 2009 - 2015 triển khai nhiều biện pháp tích cực, các chương trình hợp tác được thúc đẩy. 
- Ngày 22 - 11 - 2015 thông qua Tuyên bố Cua-la Lăm-pơ, chính thức thành lập Cộng đồng ASEAN.
- Cộng đồng ASEAN có hiệu lực từ ngày 31 - 12 - 2015.
2. Ba trụ cột của Cộng đồng ASEAN
a. Cộng đồng Chính trị - An ninh ASEAN (APSC)
- Mục tiêu xây dựng môi trường hoà bình và an ninh cho phát triển ở khu vực Đông Nam Á.
- APSC không tạo khối phòng thủ chung, không can thiệp vào công việc nội bộ, không sử dụng vũ lực và đe doạ dùng vũ lực, thúc đẩy hoà bình, hợp tác khu vực.
b. Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC)
- Mục tiêu: xây dựng ASEAN thành một thị trường, nền tảng sản xuất thống nhất. 
- AEC thúc đẩy chính sách cạnh tranh kinh tế, bảo vệ người tiêu dùng... hướng tới sự thịnh vượng chung của các quốc gia thành viên. 
c. Cộng đồng Văn hoá - Xã hội ASEAN (ASCC)
- Mục tiêu: xây dựng ASEAN lấy con người làm trung tâm, xây dựng tình đoàn kết, thống nhất bền lâu giữa các quốc gia và dân tộc.
- Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 10 (2004) thông qua 6 nội dung chính của ASCC:
+ Phát triển con người.
+ Phúc lợi và bảo hiểm xã hội.
+ Các quyền và bình đẳng xã hội.
+ Bảo đảm bền vững môi trường.
+ Tạo dựng bản sắc ASEAN.
+ Thu hẹp khoảng cách phát triển. 
3. Cộng đồng ASEAN sau năm 2015
- Tháng 11 - 2015 thông qua văn kiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025.
- Tháng 11- 2020, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 thông qua văn kiện Tuyên bố Hà Nội về Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, thúc đẩy hợp tác chặt chẽ 3 trụ cột. 
- Trong bối cảnh mới, cộng đồng ASEAN cũng đứng trước nhiều thách thức: thách thức an ninh, khoảng cách về kinh tế giữa các nước, nguy cơ chia rẽ của ASEAN, thách thức an ninh phi truyền thống gia tăng.