Bài 18. Thực hành: Vấn đề môi trường trong phát triển kinh tế - xã hội ở Tây Nguyên

1. Yêu cầu

Dựa vào kiến thức đã học và tìm kiếm thông tin, hãy lựa chọn và trình bày một trong những vấn đề về môi trường trong phát triển kinh tế - xã hội ở Tây Nguyên.

- Vấn đề khai thác, phục hồi, bảo vệ và phát triển rừng.

- Vấn đề môi trường trong khai thác khoảng sản.

- Vấn đề môi trường trong khai thác tài nguyên nước.

2. Tìm kiếm thông tin

a. Tìm kiếm thông tin

Thực hiện tìm kiếm thông tin qua Bài 17 trong sách giáo khoa Lịch sử và Địa lí 9 ( phần Địa lí), sách, báo, tạp chí, Internet,...

b. Xử lí thông tin

- Chọn lọc thông tin từ các nguồn thu thập được.

- Sắp xếp các thông tin vừa tìm kiếm được cho phù hợp với nội dung thực hành.

3. Gợi ý thực hiện

Hoàn thành nội dung trình bày theo gợi ý dưới đây:

- Thực trạng vấn đề môi trường.

- Giải pháp giải quyết vấn đề môi trường.

4. Gợi ý bài làm

     Tây Nguyên là vùng có tiềm năng lớn về tài nguyên bô-xít lớn bậc nhất cả nước,  đây nguyên liệu chính để sản xuất nhôm. Việc khai thác và chế biến bô-xít đã và đang được triển khai tại một số khu vực như Tân Rai (Lâm Đồng) và Nhân Cơ (Đắk Nông). Tuy nhiên, hoạt động này cũng kéo theo nhiều hệ lụy về môi trường, đặc biệt là ô nhiễm và suy thoái đất.

      Trong quá trình khai thác bô-xít theo phương pháp lộ thiên, lớp đất mặt màu mỡ bị bóc tách và không thể phục hồi như ban đầu, gây mất cân bằng sinh thái. Sau khi khai thác, nếu không hoàn thổ hoặc cải tạo đất đúng cách, khu vực này sẽ trở thành đất trống đồi trọc, dễ bị xói mòn, rửa trôi, đặc biệt trong mùa mưa.Ngoài ra, bùn đỏ – chất thải độc hại sinh ra từ quá trình tuyển rửa bô-xít – nếu không được xử lý nghiêm ngặt có thể rò rỉ, gây ô nhiễm đất và nguồn nước ngầm, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe người dân và hệ sinh thái địa phương.

      Để giảm thiểu tác động tiêu cực đến đất đai và môi trường, cần triển khai các giải pháp đồng bộ và lâu dài:

     - Một là, cải tạo và hoàn thổ sau khai thác: Các doanh nghiệp cần thực hiện nghiêm túc việc hoàn nguyên đất sau khai thác, phủ xanh khu vực bằng cây trồng phù hợp, góp phần phục hồi đất và bảo vệ môi trường.

      - Hai là, quản lý và xử lý bùn đỏ an toàn: Đầu tư công nghệ xử lý bùn đỏ hiện đại, đảm bảo xây dựng các hồ chứa đúng tiêu chuẩn, chống rò rỉ và có hệ thống quan trắc môi trường liên tục.

       - Ba là, giám sát chặt chẽ hoạt động khai thác: Cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, giám sát quá trình khai thác và xử lý chất thải, kịp thời phát hiện và xử lý vi phạm.

      - Bốn là, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường: Tổ chức tuyên truyền, giáo dục cho người dân và công nhân làm việc tại khu vực khai thác hiểu rõ tác hại của việc không bảo vệ môi trường, từ đó có hành động đúng đắn.

      - Năm là, ứng dụng công nghệ khai thác thân thiện: Khuyến khích sử dụng công nghệ khai thác – chế biến tiên tiến, giảm thiểu xâm hại đến đất và hệ sinh thái, đồng thời tiết kiệm tài nguyên và năng lượng.

         Khai thác bô-xít là một hướng phát triển kinh tế quan trọng của Tây Nguyên, nhưng cần được thực hiện theo hướng bền vững, đảm bảo không gây tổn hại nghiêm trọng đến môi trường đất và sinh thái. Việc áp dụng các giải pháp phù hợp sẽ góp phần cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường cho vùng đất Tây Nguyên giàu tiềm năng này.