Em đã được xem phim Đất Phương Nam dựa theo truyện Đất rừng phương Nam của nhà văn Đoàn Giỏi. Quãng đời lưu lạc của bé An- nhân vật chính trong phim đã làm cho em vô cùng cảm phục. Còn hình ảnh sông nước Cà Mau, đặc biệt là cảnh sắc chợ Năm Căn nằm trên mảnh đất cuối cùng cực nam của Tổ quốc thì mãi mãi tới tận hôm nay, sau khi học xong văn bản Sông nước Cà Mau mới để lại trong tâm trí em những ấn tượng vô cùng mới lạ, qua tài năng quan sát tinh tế và nghệ thuật miêu tả điêu luyện của nhà văn Đoàn Giỏi.
Một đoạn văn không dài (chỉ nửa trang văn) mà tác giả đã làm sống lại như thật trước mắt người đọc cảnh sắc của cái chợ ở vùng sông nước Cà Mau một vẻ đẹp riêng, vừa trù phú vừa độc đáo làm sao!
Dưới ngòi bút miêu tả đặc sắc của nhà văn, lần đầu tiên em được “thưởng thức” một cảnh chợ nằm sát bên bờ dòng sông Năm Căn. Với những túp Lều lá thô sơ kiểu cổ xưa nằm bên cạnh những ngôi nhà gạch văn minh hai tầng... Phải chăng đó là kiểu cấu trúc vừa mang dáng dấp của thời đại vừa giữ được truyền thống dân tộc: Vẫn là quang cảnh quen thuộc của một xóm chợ vùng rừng cận biển thuộc tỉnh Bạc Liêu. Nhưng không, đó là một sự “ồn ào, đông vui, tấp nập”. Không những thế, “Năm Căn còn có cái bề thế của một trấn "anh chị rừng xanh” đứng kiêu hãnh phô phang sự trù phú của nó trên vùng đất cuối cùng của Tổ quốc”. Sự trù phú của nó được thể hiện qua khung cảnh rộng lớn tấp nập, hàng hoá phong phú, thuyền bè san sát: những đống gỗ cao như núi, những bến vân hà nhộn nhịp dọc dài theo dòng sông, những ngôi nhà bè... Với 12 điệp từ những trong đoạn văn, có thể nói Đoàn Giỏi đã thành công trong biện pháp liệt kê gây ấn tượng về sự trù của chợ Năm Căn.
Trù phú thôi chưa đủ! Chợ còn có vẻ đẹp, một vẻ đẹp độc đáo mà chẳng thể có nơi nào có được. Chợ họp ngay trên sông nước với những nhà bè như những khu phố nổi và những con thuyền bán hàng len lỏi ở mọi nơi. Khách mua hàng có thể mua mọi thứ mà không phải bước ra khỏi thuyền. Chợ lại họp cả ban đêm nữa mới thích chứ! Những ngôi nhà lá ban đêm ánh đèn măng sông chiểu rực trên mặt nước như những khu phố nổi, và ở nơi đây người ta có thể cập thuyền lại... Đọc đến đây khiến em liên tưởng đến một hội hoa đăng trên sông nước, hay là một bầu trời đầy sao in hình xuống dòng sông Năm Căn lung linh, lấp lánh như một “thiên cung”. Đẹp làm sao! Em đã phải thầm thốt lên trong tâm trí của mình.
Chợ Năm Căn đã đẹp lại còn đẹp hơn bởi sự tô điểm về màu sắc, trang phục, tiêng nói của người bán hàng của rất nhiều các dân tộc: những người con gái Hoa kiều bán hàng xởi lởi, những người Chà Châu giang bán vải, những bà cụ già người Miền bán rượu với đủ các giọng nói líu lô, đủ cách ăn vận sặc sỡ, đã điểm tô cho Năm Căn một màu sắc độc đáo hơn tất cả các xóm chợ vùng rừng Cà Mau. Chợ Năm Căn còn “khêu gợi” hấp dẫn du khách bởi những hương vị của các “món xào”, món nấu Trung quốc rất mới lạ, hoặc những món ăn dân dã không kém phần thú vị: một đĩa thịt rừng nướng ướp kiểu địa phương kèm theo vài cút rượu. Thật tài hoa! Nhà văn như “hội tụ” được những hương vị đậm đà của đời thường vào ngòi bút của mình để rồi “toả” ra trên những trang viết làm ngất ngây lòng người.Cảnh chợ Năm Căn là một bức tranh vô cùng sống động. Một bức tranh được vẽ bằng ngôn ngữ văn chương có đường nét, hình khối, có màu sắc âm thanh, và đặc biệt còn có cả hương vị đậm đà mà chỉ một vùng đất cuối cùng của Tổ quốc mới có được. Nhờ có bức tranh này mà chợ Năm Căn được hiện lên với những màu sắc độc đáo cùng với sự tấp nập của nó. Tuy chưa được đặt chân lên vùng đất xa xôi này nhưng những trang văn đã giúp em vừa hình dung được cụ thể, vừa có những hiểu biết rộng lớn hơn để yêu mến mảnh đất ở tận cùng phía nam của đất nước. Học xong bài Sông nước Cà Mau bỗng nhiên trong em ấp ủ một ước mơ khát vọng: sau này khi đã trưởng thành, em sẽ được đến mảnh đất yêu thương này để được tận mắt chiêm ngưỡng và đóng góp một phần trí tuệ, sức lực của mình xây dựng và bảo tồn những nét văn hoá đẹp cúa chợ Năm Căn.
Mảnh đất hình chữ S của chúng ta có vô vàn cảnh đẹp ở mọi miền đất nước. Mỗi miền Bắc - Trung - Nam đều có vẻ đẹp đặc trưng của từng vùng. Mới nghỉ hè mà được tham quan những nơi này thì còn gì tuyệt vời bằng. Thiên nhiên tươi đẹp, cây cối xanh mát, động vật quý hiếm và đáng yêu. Hè vừa rồi, ba mẹ đưa tôi về nơi chôn rau cắt rốn, nơi có chợ trôi Năm Căn tuyệt đẹp, đó là Cà Mau.
Đến Cà Mau, người ta không khỏi tham quan chợ trôi Năm Căn ở vùng đất này. Thiên nhiên Cà Mau giản dị, con người thân thiện. Nhà tôi đi tới chợ Năm Căn, chiêm ngưỡng vẻ đẹp hoàn mĩ của nơi đây...
Chợ nằm ở thị trấn Năm Căn, là chợ huyện ở tận cùng đất nước nhưng rất sôi nổi và sung túc vào bậc nhất của đất mũi Cà Mau. Chợ ở đây rất độc đáo mang tên là chợ trôi. Hàng ngày, các cửa hàng, cửa hiệu là những chiếc ghe nhỏ len lỏi khắp các sông rạch hẻo lánh mang đến cho người dân ở vùng sâu Năm Căn những cái kim, sợi chỉ, bó rau cho đến những món hàng cao cấp.
Đặc điểm của chợ trôi là người mua sắm cứ việc ngồi tại nhà, cửa hàng nổi sẽ trôi đến, giá cả không đắt bao nhiêu so với hàng ở chợ thành phố. Hơn nữa, chợ trôi còn có hình thức “mua trước, trả sau”. Không tiền vẫn cứ mua, chuyến sau sẽ trả rồi mua sắm tiếp.
Những ngày giáp Tết, chợ trôi càng hoạt động rất nhộn nhịp. Ngoài những mặt hàng thông dụng còn có cả hoa, cây cảnh, tranh lịch, bàn ghế... Ngành dịch vụ cũng góp mặt bằng các ghe chuyên uốn ép tóc, hớt tóc, sơn móng tay, móng chân, gội đầu và bán cả nước hoa, mỹ phẩm.
Những giây phút tham quan chợ Năm Căn là những giây phút tuyệt vời của đời tôi. Kể từ khi ra trường Tiểu học, tôi chưa lần nào về thăm quê. Hôm nay, trở lại tôi mới cảm thấy càng yêu quê hương mình hơn, yêu những con người cần cù lao động hơn rất nhiều....Mỗi lần về quê là mỗi lần tôi gặp một luồng sóng mạnh với quê hương mình.
Một vẻ đẹp nữa của Cà Mau là chợ Năm Căn. Là hình ảnh độc đáo của "xóm chợ vùng rừng cận biển" với "những túp lều lá thô sơ kiểu cổ xưa...", những ngôi nhà gạch "văn minh hai tầng", "những đống gỗ cao như núi", "những cột đáy, thuyền chài, thuyền lưới, thuyền buôn...". Tất cả tạo nên sự "ồn ào, đông vui, tấp nập".
Năm Căn là một thị trấn "anh chị rừng xanh" rất trù phú nơi vùng đất cuối cùng Tổ Quốc. Đoàn Giỏi vừa liệt kê vừa miêu tả làm nổi bật sức sống và vẻ đẹp độc đáo của Năm Căn. Đây là một câu văn sử dụng rất đắt ẩn dụ, nhân hóa thể hiện cách nghĩ, cách nói của người nông dân Nam Bộ: "Nhưng Năm Căn còn có cái bề thế của một thị trấn anh chị rừng xanh" đứng kiêu hãnh phô phang sự trù phú của nó trên một vùng đất cuối cùng của Tổ quốc. Cảnh vật và cuộc sống đa dạng, phong phú, sôi nổi. Có những hầm than gỗ đước... Có cảnh buôn bán rất độc đáo mà ở miền Bắc không có. Những ngôi nhà bè - những khu phố nổi - ban đêm đèn măng xông chiếu rực trên mặt nước. Người đi mua "có thể cập thuyền lại, bước sang...", hoặc gọi một món xào, một món nấu Trung Quốc, hoặc mua một đĩa thịt rừng nướng ướp kèm theo vài cút rượu. Cũng có thể mua cây kim cuộn chỉ, một bộ quần áo may sẵn, một món nữ trang đắt giá "mà không cần phải bước khỏi thuyền". Thật dân dã mà thuận tiện, sông nước mà văn minh. Người bán hàng, hoặc là những người con gái Hoa kiều "xởi lởi", hoặc những người Chà Châu Giang "bán vải", hoặc những bà cụ già người Miên "bán rượu". "Những khu phố nổi" với cảnh mua bán tấp nập, với đủ các giọng nói "líu lô", đủ kiểu ăn vận "sặc sỡ", đã tô điểm cho Năm Căn "một màu sắc độc đáo"... Có yêu mến Năm Căn mới viết hay và đậm đà thế!
Trang văn "Sông nước Cà Mau" cho thấy bút pháp nghệ thuật miêu tả đặc sắc của Đoàn Giỏi. Cảnh vật biến hóa, màu sắc biến hoá. Bầu trời, biển đông, dòng sông, kênh, rạch, rừng đước, chợ Năm Căn vừa hoang dã hùng vĩ, vừa dào dạt sức sống, xa lạ mà mến thương. Thiên nhiên bao la, hào phóng; con người thì mộc mạc, hồn hậu.
Trang văn của Đoàn Giỏi như đưa ta đi thăm thú sông nước Cà Mau, tận hưởng hương rừng Cà Mau, tưởng như được đến chơi chợ Năm Căn, bước lên ngôi nhà bè mua một món hàng lưu niệm...
Hôm nay cô dạy chúng tôi văn bản “Sông nước Cà Mau”. Bài văn nói về cảnh sắc độc đáo, trù phú của khu chợ Năm Căn. Tôi rất ấn tượng với khu chợ này. Tôi ước có một lần trong đời có để đến với khu chợ xinh đẹp này. Tối đó, tôi đã mơ một giấc mơ rất đặc biệt. Đó là một giấc mơ nói về cuộc của gia đình tôi tại tỉnh Cà Mau xinh đẹp – nơi tận cùng phía Nam Tổ quốc.
“Dậy đi con! Muốn đi chợ nổi là phải đi sớm vì mặt trời đã lên cao thì chợ vãn khách rồi.” – Mẹ tôi gọi vọng từ trước nhà vào. Thật lạ! Hôm ấy, tôi được khoác lên mình một bộ quần áo bà ba đậm chất Nam Bộ, bên cạnh là một chiếc khăn rằn caro trắng đen xinh xắn. Tôi vội dậy, suy nghĩ một lúc rồi chạy ra ngoài gọi to: “Mẹ ơi, mình ra chợ nổi luôn nhé!” Rồi hai mẹ con tôi bước lên chiếc xuồng ba lá xuôi ra khu chợ độc đáo này. Bây giờ, trời chưa sáng hẳn, chỉ lất phất vài bóng người đi thu gom những mẩu rác vụn do ai vô tình làm rơi xuống con sông. Tôi như nghẹn lại trước cảnh thiên nhiên ở đây. Hai bên bờ là hai rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. Mặt nước khoác lên một màu xanh đục, tô lên một màu giản dị. Màu xanh ấy tượng trưng cho sức sống của hoa lá, cỏ cây, ... Vậy mà không biết ai lại nỡ vứt xuống những mẩu rác?
Mặt trời đang dần lên cao kéo theo tiếng hót véo von của các chú chim xanh soi bóng xuống mặt sông. Xa xa, từng chiếc thuyền tiến lại gần cùng một số loại hàng hóa đủ màu sắc từ khắp mọi miền hội tụ về. Xuồng ba lá, xuồng năm lá rồi những chiếc ghe nhỏ tiến đến tập trung lại thành một nhóm lớn. Họ trò chuyện râm ran, thi nhau trao đổi các loại hàng hóa. Đến với Năm Căn, bạn có thể không cần mang tiền mà vẫn có được những thứ mình muốn mua. Bạn chỉ cần mang đồ đi để trao đổi với người khác. Chẳng hạn, nếu muốn mua hoa quả, bạn có thể trao đổi bằng một ít cá tôm.
Đằng kia, những cô gái đang trải ra quanh xuồng đủ thứ trang sức, nhìn rất bắt mắt. Những cụ già ngồi bán rượu miệng còn bỏm bẻm nhai dở miếng trầu xanh nhưng vẫn trò chuyện với nhau không ngớt. Mấy đứa trẻ con chạy nhảy, cười đùa khúc khích. Chú bán hoa quả bày ra thật nhiều loại quả thơm ngon, đặc trưng của miền sông nước như: quả sầu riêng, quả mít,... Chiếc xuồng ba lá tươi màu hoa cỏ kia như đang vui đùa với làn nước mát, cứ quay đi quay lại chuyện trò râm ran. Tất cả, tất cả đã tạo nên một bức tranh Năm Căn tuyệt đẹp, độc đáo và trù phú.
Mặt trời càng lên càng cao dần. Chợ cũng bắt đầu vãn khách, chỉ còn thấp thoáng những cô chú bán hàng cùng chiếc thuyền trống trơn. Hàng hóa nhiều bao nhiêu cũng bán hết. Họ ra về với nụ cười rạng rỡ, tay cầm những món đồ mới trao đổi được. Một số người ở lại thu gom những thứ rác trôi trên mặt nước, trả lại mặt sông yên ả cho từng hàng đước tiếp tục soi bóng xuống trưa hè.
“Dậy, dậy đi học, mau, sắp muộn rồi!” - Chị tôi hốt hoảng la lên. Tôi bừng tỉnh giấc, vội vàng chuẩn bị đi học. Thật là một giấc mơ đẹp. Tôi muốn quay lại giấc mơ để tìm lại cảm giác xốn xang ấy một lần nữa, mơ về những người dân chân thật, cởi mở, hồn hậu. Họ sống bằng thứ tình cảm đẹp đẽ, mênh mông, rộng lớn như mặt nước sông hồ Năm Căn. Họ nhìn nhau mà đi, nhường nhịn nhau mà sống. Yêu lắm con người nơi đây. Tôi sẽ chẳng thể nào quên được chuyến du lịch trong mơ hiếm có đến với khu chợ thật đặc biệt này.
-
