Nhận xét về nghệ thuật miêu tả các loài chim. Cụ thể là:
a. Chúng được miêu tả trên những phương diện nào và mỗi loài được miêu tả kĩ điểm gì? (hình dạng, màu sắc, tiếng kêu hoặc hót, hoạt động vàc đặc tính).
b.Kết hợp tả và kể như thế nào? Tìm những dẫn chứng cho thấy các loài chim được miêu tả trong môi trường sinh sống, hoạt động của chúng và mối quan hệ giữa các loài
c. Nhật xét về tài quan sát và tình cảm của tác giả với thiên nhiên, làng quê qua việc miêu tả các loài chim.
a. Nhận xét về cách miêu tả:
+ỏ mỗi loài chim, tấc giả đã quan sát tinh tế và chọn miêu tả một vài nét đặc sắc:
- Bổ các: tiếng kêu các... các... các..., vừa bay, vừa kêu cứ như bị ai đuổi đánh.
-Sáo sậu, sáo đen: đậu cả lên lưng trâu mà hót mừng được mùa... tọ toẹ học nói.
-Bìm bịp: kêu bịp bịp, giòi khoác cho nó bộ cánh nâu.
-Diều hâu: bay cao tít, mũi khoằm, đánh hơi tinh lắm.
■Chèo bẻo: như những mũi tên đen, mang hình đuôi cá... Mới tờ mờ đất nó đã cất tiếng gọi người: "Chè cheo chét... ”
-Chim cắt: cánh nhọn như dao bầu chọc tiết lợn, khi đánh nhau, cắt chỉ xỉa bằng cánh.
+Tả trong môi trường sinh sống, hoạt động của chủng và trong mối quan hệ giữa các loài:
- Tu hú đến khi mùa vải chín và khi quả hết, nó bay đi đâu biệt.
- Bìm bịp kêu thì một loạt chim ác, chim xấu mới ra mặt.
- Diều hâu hay bắt gà con,chim cáxỉa chết bổ câu, chèo bẻo đánh diều hâuMà chim cắt.
- Nhạn... vùng vẫy tít mây xanh “chéc chéc”.
b. Kết hợp tả với kể và bình luận:
+Chuyện con sáo đen nhà bác Vui tọ toẹ học nói, chuyện kể về sự tích con bìm bịp...
+Nói về họ nhà sáo: Họ của chúng đều hiền cả. Chúng đều mang vui đến cho giời đất.
+Nói về chèo bẻo: Chúng nó trị kẻ ác. Thì ra, người có tội khi trở thành người tốt thì tốt lắm.
+Nói về chim cắt: Chúng là loài quỷ đen, vụt đến, vụt biến... cho đến nay chưa có loài chim nào trị được nó.
Sự kết hợp khéo léo giữa miêu tả, kể chuyện và nhận xét, bình luận chứng tỏ vốn hiểu biết phong phú và tình cảm yêu mến của tác giả dành cho các loài chim - người bạn thân thiết của tuổi thơ:
Người ta nói chèo bẻo là kẻ cắp. Kẻ cắp hôm nay gặp bà già. Nhưng từ đây tôi lại quý chèo bẻo. Ngày mùa, chúng thức suốt đêm. Mới tờ mờ đất nó đã cất tiếng gọi người: “Chè cheo chét”... Chúng nó trị kẻ ác. Thì ra, người có tội khi trở thành người tốt thì tốt lắm.
Đó là cách nhìn loài chim trong mối quan hệ với con người, với công việc nhà nông, là thiện cảm hoặc ác cảm theo quan niệm phổ biến lâu đời trong dân gian, đôi khi gán cho chúng những tính nết hay phẩm chất như của con người.
c. Nhận xét về tài quan sát của tác giả và tình cảm của tác giả đối với thiên nhiên, làng quê qua việc miêu tả các loài chim:
- Phải là người sinh ra và lớn lên ở nông thôn, rất yêu thích các loài chim và được nghe kể rất nhiều về chúng, đặc biệt là phải bỏ công theo dõi và quan sát chúng, tác giả mới có thể viết về chúng tỉ mỉ đến như vậy. Tài quan sát của tác giả thể hiện ở chỗ không chỉ tả đúng về bề ngoài như hình dáng, màu lông... mà còn biết rõ các đặc tính của từng loài chim như cách kiếm ăn, cách chiến đấu với kẻ thù...
- Việc miêu tả tỉ mỉ cây lá, hoa trái và các loài chim thể hiện tình cảm yêu mến, gắn bó tha thiết với làng xóm, ruộng vườn của tác giả. Tác giả đã thực sự hoà mình vào cuộc sống thanh bình và tươi đẹp của quê hương.
- Bằng sự quan sát tinh tế kết hợp với suy nghĩ hồn nhiên của trẻ thơ, Duy Khán đã đem đến cho người đọc một bức tranh kì thú của làng quê, “lao xao” âm thanh và đầy ắp những cảnh vật gần gũi, thân thương. Điều này chỉ có được khi nhà văn gắn bó máu thịt và yêu say đắm cảnh sắc thiên nhiên của quê hương.
a. Nhận xét về cách miêu tả:
+ỏ mỗi loài chim, tấc giả đã quan sát tinh tế và chọn miêu tả một vài nét đặc sắc:
- Bổ các: tiếng kêu các... các... các..., vừa bay, vừa kêu cứ như bị ai đuổi đánh.
-Sáo sậu, sáo đen: đậu cả lên lưng trâu mà hót mừng được mùa... tọ toẹ học nói.
-Bìm bịp: kêu bịp bịp, giòi khoác cho nó bộ cánh nâu.
-Diều hâu: bay cao tít, mũi khoằm, đánh hơi tinh lắm.
■Chèo bẻo: như những mũi tên đen, mang hình đuôi cá... Mới tờ mờ đất nó đã cất tiếng gọi người: "Chè cheo chét... ”
-Chim cắt: cánh nhọn như dao bầu chọc tiết lợn, khi đánh nhau, cắt chỉ xỉa bằng cánh.
+Tả trong môi trường sinh sống, hoạt động của chủng và trong mối quan hệ giữa các loài:
- Tu hú đến khi mùa vải chín và khi quả hết, nó bay đi đâu biệt.
- Bìm bịp kêu thì một loạt chim ác, chim xấu mới ra mặt.
- Diều hâu hay bắt gà con,chim cáxỉa chết bổ câu, chèo bẻo đánh diều hâuMà chim cắt.
- Nhạn... vùng vẫy tít mây xanh “chéc chéc”.
b. Kết hợp tả với kể và bình luận:
+Chuyện con sáo đen nhà bác Vui tọ toẹ học nói, chuyện kể về sự tích con bìm bịp...
+Nói về họ nhà sáo: Họ của chúng đều hiền cả. Chúng đều mang vui đến cho giời đất.
+Nói về chèo bẻo: Chúng nó trị kẻ ác. Thì ra, người có tội khi trở thành người tốt thì tốt lắm.
+Nói về chim cắt: Chúng là loài quỷ đen, vụt đến, vụt biến... cho đến nay chưa có loài chim nào trị được nó.
Sự kết hợp khéo léo giữa miêu tả, kể chuyện và nhận xét, bình luận chứng tỏ vốn hiểu biết phong phú và tình cảm yêu mến của tác giả dành cho các loài chim - người bạn thân thiết của tuổi thơ:
Người ta nói chèo bẻo là kẻ cắp. Kẻ cắp hôm nay gặp bà già. Nhưng từ đây tôi lại quý chèo bẻo. Ngày mùa, chúng thức suốt đêm. Mới tờ mờ đất nó đã cất tiếng gọi người: “Chè cheo chét”... Chúng nó trị kẻ ác. Thì ra, người có tội khi trở thành người tốt thì tốt lắm.
Đó là cách nhìn loài chim trong mối quan hệ với con người, với công việc nhà nông, là thiện cảm hoặc ác cảm theo quan niệm phổ biến lâu đời trong dân gian, đôi khi gán cho chúng những tính nết hay phẩm chất như của con người.
c. Nhận xét về tài quan sát của tác giả và tình cảm của tác giả đối với thiên nhiên, làng quê qua việc miêu tả các loài chim:
- Phải là người sinh ra và lớn lên ở nông thôn, rất yêu thích các loài chim và được nghe kể rất nhiều về chúng, đặc biệt là phải bỏ công theo dõi và quan sát chúng, tác giả mới có thể viết về chúng tỉ mỉ đến như vậy. Tài quan sát của tác giả thể hiện ở chỗ không chỉ tả đúng về bề ngoài như hình dáng, màu lông... mà còn biết rõ các đặc tính của từng loài chim như cách kiếm ăn, cách chiến đấu với kẻ thù...
- Việc miêu tả tỉ mỉ cây lá, hoa trái và các loài chim thể hiện tình cảm yêu mến, gắn bó tha thiết với làng xóm, ruộng vườn của tác giả. Tác giả đã thực sự hoà mình vào cuộc sống thanh bình và tươi đẹp của quê hương.
- Bằng sự quan sát tinh tế kết hợp với suy nghĩ hồn nhiên của trẻ thơ, Duy Khán đã đem đến cho người đọc một bức tranh kì thú của làng quê, “lao xao” âm thanh và đầy ắp những cảnh vật gần gũi, thân thương. Điều này chỉ có được khi nhà văn gắn bó máu thịt và yêu say đắm cảnh sắc thiên nhiên của quê hương.
