1. Con người đã xuất hiện như thế nào?
Cách đây hàng chục triệu năm, trên Trái Đất có loài vượn cổ sinh sống trong những khu rừng rậm. Trong quá trình tìm kiếm thức ăn, loài vượn này dần dần đã biết đi bằng hai chi sau, dùng hai chi trước để cầm nắm và biết sử dụng những hòn đá, cành cây,... làm công cụ. Đó là Người tối cổ (sớm nhất cách đây khoảng 3-4 triệu năm).
Những hài cốt của Người tối cổ đã được tìm thấy ở nhiều nơi như: miền Đông châu Phi, trên đảo Gia-va (Inđônêxia), ở gần Bắc Kinh (Trung Quốc)...
Người tối cổ sống theo bầy gồm khoảng vài chục người. Ban ngày, họ hái lượm hoa quả và săn bắt thú để ăn; ban đêm họ ngủ trong các hang động, dưới mái đá hoặc trong những túp lều làm bằng cành cây, lợp lá hoặc cỏ khô. Họ biết ghè đẽo đá, làm công cụ; biết dùng lửa để sưởi ấm, nướng thức ăn và xua đuổi thú dữ. Cuộc sống bấp bênh "ăn lông, ở lỗ” như thế kéo dài hàng triệu năm.
2. Vì sao xã hội nguyên thủy tan rã?
Cuộc sống của Người tinh khôn ở buổi ban đầu tuy có khá hơn so với Người tối cổ song họ cũng chỉ mới biết dùng đá để chế tạo công cụ lao động. Công cụ đá, dù được cải tiến không ngừng, không thể đem lại năng suất lao động cao được. Mãi đến khoảng thiên niên kỉ thứ IV TCN, con người mới phát hiện ra kim loại và dùng kim loại để chế tạo công cụ.
Nhờ công cụ bằng kim loại, con người có thể khai phá đất hoang, tăng diện tích trồng trọt, có thể xẻ gỗ đóng thuyền, xẻ đá làm nhà.
Người ta có thể làm ra một lượng sản phẩm không chỉ đủ nuôi sống mình mà còn dư thừa. Một số người, do có khả năng lao động hoặc do chiếm đoạt một phần của cải dư thừa của người khác, đã ngày càng trở nên giàu có. Những người trong thị tộc giờ đây không thể cùng làm chung, hưởng chung. Xã hội nguyên thủy dần dần tan rã, nhường chỗ cho xã hội có giai cấp.
|
Nội dung so sánh |
Người tối cổ |
Người tinh khôn |
|
Con người |
- Hầu như có thể đi, đứng bằng hai chân. - Đầu nhỏ, trán thấp và bợt ra sau, hàm nhô về phía trước,… - Trên cơ thể còn bao phủ bởi một lớp lông mỏng. |
- Dáng đứng thẳng (như người ngày nay). - Thể tích hộp sọ lớn hơn, trán cao, hàm không nhô về phía trước như Người tối cổ. - Lớp lông mỏng không còn. |
|
Công cụ sản xuất |
Biết chế tạo công cụ: lấy những mảnh đá hay hòn cuội lớn, đem ghè một mặt cho sắc và vừa tay cầm.
|
- Ghè hai rìa của một mảnh đá, làm cho nó gọn và sắc cạnh hơn dùng làm rìu, dao, nạo. - Lấy xương cá, cành cây để làm lao, biết chế tạo cung tên. |
|
Tổ chức xã hội |
- Bầy người nguyên thủy: sống theo bầy, gồm khoảng vài chục người. - Ban ngày: hái lượm hoa quả và săn bắt thú rừng. Ban đêm: họ ngủ trong các hang động, dưới mái đá hoặc trong những túp lều làm bằng cây, lợp lá hoặc cỏ khô. - Biết dùng lửa để sưởi ấm, nướng thức ăn và xua đuổi thú dữ. |
- Sống theo từng thị tộc: các nhóm nhỏ, gồm vài chục gia đình, có họ hàng gần gũi với nhau. Những người cùng thị tộc đều làm chung, ăn chung và giúp đỡ lẫn nhau trong mọi công việc. - Biết trồng rau, trồng lúa, chăn nuôi gia súc, dệt vải, làm đồ gốm và đồ trang sức như vòng tay, vòng cổ. - Đời sống được cải thiện hơn, thức ăn kiếm được nhiều hơn và sống tốt hơn, vui hơn. |
Quá trình để con người xuất hiện :
Vượn cổ → người tối cổ → người tinh khôn → loài người
Xã hội nguyên thủy tan rã vì :
- Khoảng 4000 năm TCN con người đã phát hiện ra kim loại (đồng - quặng sắt) và dùng chế tạo công cụ.
- Nhờ công cụ bằng kim loại con người có thể khai phá, làm diện tích trồng trọt tăng, tạo ra nhiều sản phẩm, xuất hiện của cải dư thừa.
- Một số người chiếm sản phẩm dư thừa trở nên giàu có_ Xã hội phân hóa giàu nghèo_ Xã hội nguyên thủy dần dần tan rã.
Người tối cổ và Người tinh khôn
| Người tối cổ | Người tinh khôn | |
|
Thời gian xuất hiện |
Khoảng 3-4 triệu năm trước | Khoảng 4 vạn năm trước |
| Đặc điểm | Thoát khỏi giới động vật, đi bằng hai chân,hai tay khéo léo |
Có cấu tạo cơ thể như người ngày nay, thể tích sọ não lớn, tư duy phát triển |
| Hình dạng |
trán thấp bợt ra sau, u mày nổi cao, cơ thể còn phủ lông ngắn, dáng đi hơi còng lao về phía trước, thể tích sọ não 850 - 1100 cm3 |
mặt phẳng, trán cao, không còn lông, dáng đi thẳng, bàn tay nhỏ khéo léo, thể tích sọ não lớn 1450cm3 |
| Tổ chức xã hội | Sống theo bầy gồm khoảng vài chục người | Sống theo từng nhóm nhỏ, gồm vài chục gia đình, có họ hàng gần gũi với nhau, gọi là thị tộc |
| Hoạt động hằng ngày |
Ban ngày : hái hoa, lượm quả, săn bắt thú để ăn. Ban đêm : ngủ trong hang động, dưới mái lá, trong túp lều làm bằng canh cây, lợp lá hoặc cỏ khô. Biết ghè đẽo đá, làm công cụ, biết dùng lửa để sưởi ấm, nướng thức ăn và xua đuổi thú dữ |
Những người cùng thị tộc đều làm chung, ăn chung, giúp đỡ lẫn nhau trong mọi công việc. Biết trồng rau, trồng lúa, biết chăn nuôi gia súc, làm đồ gốm, dệt vải từ sợi vỏ cây, biết làm đồ trang sức như vòng tay, vòng cổ. |
| Gia cảnh | Cuộc sống bấp bênh"ăn lông, ở lỗ" như thế kéo dài hang triệu năm |
Con người không chỉ kiếm được thức ăn nhiều hơn mà còn sống tốt hơn, vui hơn. |
