Nhà thơ Tố Hữu sáng tác bài Lượm vào năm 1949, in trong tập thơ Việt Bắc. Bài thơ đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc hình ảnh Lượm, một em bé thiếu nhi hy sinh vì nhiệm vụ trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
Lượm là bài thơ tự sự - trữ tình kể về cuộc đời ngắn ngủi nhưng rất anh dũng của chu bé liên lạc, hồn nhiên, nhí nhảnh, yêu đời, dũng cảm đã ngã xuống để bảo vệ sự bình yên cho chính mảnh đất quê hương mình. Hình ảnh nhân vật Lượm xuyên suốt trong bài thơ.
Cánh đồng quê hương như vòng nôi, như vòng tay của mẹ, ấm êm dịu dàng đón em vào lòng. Em chết mà tay vẫn nắm chặt bông lúa, quê hương và hương lúa vẫn bao bọc quanh em như ru em vào giấc ngủ đẹp của tuổi thơ anh hùng. Em chết mà hồn bay giữa đồng, vừa thiêng liêng vừa gần gũi biết bao! Không yêu mến, xót thương, cảm phục Lượm thì không thể miêu tả một cái chết hồn nhiên và lãng mạn đến như thế! Đó là cái chết của những thiên thần nhỏ bé. Thiên thần nhỏ bé ấy đã bay đi để lại bao tiếc thương cho chúng ta, như Tố Hữu đã nghẹn ngào, đau xót gọi em lần thứ ba bằng một câu thơ day dứt:
Với thể thơ bốn chữ, một thể thơ dân gian truyền thống phù hợp với lối kể chuyện có nhịp kể nhanh. Lượm thật sự là một bài thơ hay, cảm động về một tấm gương bé bỏng hy sinh trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
Đoạn thơ trên thể hiện tình yêu quê hương của Lượm. Lượm dù hy sinh như vẫn sống mãi với quê hương đất nước nhờ chi tiết: '' Hồn bay giữa đồng''. Lượm không muốn rời xa Tổ quốc, vẫn là con người Việt Nam mang ơn nghĩa nặng sâu cho Tổ quốc. Đoạn thơ cũng cho ta thấy Lượm hy sinh rất thanh thản, nhẹ nhàng, không kêu đau đớn. Lượm như muốn hoà mình vào làng quê lúa chín, tay Lượm nắm chặt bông lúa như nắm lấy Tổ quốc. Vì yêu Tổ quốc, đất nước Lượm đã hy sinh trên một cánh đồng. Đoạn thơ như 1 lời khẳng định một điều rằng: Lượm chưa chết, Lượm vẫn còn sống với quê hương, con người Việt Nam và hoà mình vào dòng màu, đất mẹ ở nơi đây.
Chúc bạn học tốt!