Khởi nghĩa Hai Bà Trưng (năm 40 - 43):
Trưng Trắc, Trưng Nhị là hai con gái của Lạc tướng huyện Mê Linh, thuộc dòng dõi Hùng Vương. Tháng 3 năm 40 sau Công nguyên, Trưng Trắc cùng Trưng Nhị phát động khởi nghĩa ở cửa sông Hát trên sông Hồng, thuộc huyện Phúc Thọ, Hà Tây ngày nay. Dưới sự lãnh đạo của hai Bà, nhiều cuộc khởi nghĩa địa phương được thống nhất thành một phong trào rộng lớn, từ miền xuôi đến miền núi, bao gồm người Việt và các dân tộc khác trong nước Âu Lạc cũ. Trong hàng ngũ tướng lĩnh của nghĩa quân có rất nhiều phụ nữ.
Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng giành được thắng lợi, nền độc lập dân tộc được phục hồi. Trưng Trắc được suy tôn làm vua (Trưng Vương) đóng đô ở Mê Linh, giữ được quyền tự chủ trong 3 năm.
- Khởi nghĩa Bà Triệu (năm 248):
Là đỉnh cao của phong trào chống xâm lược của nhân dân ta thế kỷ II - III. Khởi nghĩa nổ ra trong lúc bọn đô hộ có lực lượng hùng mạnh đã củng cố được ách thống trị trên đất nước ta và đang đẩy mạnh dã tâm đồng hóa dân tộc ta.
Bà Triệu tên là Triệu Thị Trinh, em ruột của Triệu Quốc Đạt, một thủ lĩnh có thế lực ở Quân An, quận Cửu Chân (huyện Triệu Sơn - Thanh Hóa). Năm 19 tuổi, bà cùng anh tập hợp nghĩa sĩ lên đỉnh núi Nưa, mài gươm, luyện võ, phất cờ khởi nghĩa. Nhân dân hai quận Giao Chỉ, Cửu Chân đã nổi dậy hưởng ứng cuộc khởi nghĩa của Bà Triệu, đánh thắng quân Ngô nhiều trận. Nhà Ngô lo sợ phải đưa thêm 8.000 quân sang nước ta đàn áp phong trào khởi nghĩa. Bà Triệu Thị Trinh đã hy sinh trên núi Tùng (Phú Điền, Hậu Lộc, Thanh Hóa).
- Khởi nghĩa Lý Bí (năm 542)
Giữa thế kỷ VI, phong trào khởi nghĩa chống ngoại xâm của nhân dân nổ ra khắp nơi, đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa của Lý Bí dẫn tới thành lập nước Vạn Xuân. Lý Bí quê ở Long Hưng, tỉnh Thái Bình. Mùa xuân năm 542 cuộc khởi nghĩa do Lý Bí lãnh đạo nổ ra và không đầy 3 tháng đã quét sạch bè lũ đô hộ nhà Lương. Mùa xuân năm 544 Lý Bí tuyên bố thành lập nước, đặt quốc hiệu là Vạn Xuân. Ông lên ngôi Hoàng đế, tự xưng là Nam đế (vua nước Nam). Ít năm sau, cuộc kháng chiến bảo vệ chủ quyền đất nước của Lý Nam Đế thất bại, ông bị bệnh mất tháng 4-548.
Khởi nghĩa Phùng Hưng (766 - 791)
Phùng Hưng là hào trưởng đất Đường Lâm (xã Cao Lâm, Ba Vì, Hà Tây) đã phát động cuộc khởi nghĩa lớn chống chính quyền đô hộ triều nhà Đường. Ba anh em Phùng Hưng, Phùng Hải, Phùng Dĩnh lãnh đạo nghĩa quân nổi dậy làm chủ Đường Lâm và đánh chiếm một vùng đất rộng lớn, xây dựng thành căn cứ đánh giặc. Cuộc khởi nghĩa kéo dài 20 năm, có thời gian đã chiếm được thành Tống Bình (Hà Nội). Ông được tôn là Bố Cái Đại Vương.
1. Khởi nghĩa Phùng Hưng:
a) Diễn biến:
- Đứng trước nỗi khổ của nhân dân bởi ách thống trị của Cao Chính Bình.
b) Diễn biến:
- Năm 776 Phùng Hưng cùng em là Phùng Hải họp quân khởi nghĩa ở Đường Lâm.
- Ít lâu sau, Phùng Hưng kéo quân về bao vay phủ Tống Bình. Cao Chính Bình rút vào thành cố thủ, sinh bệnh rồi chết.
c)Kết quả:
- Phùng Hưng chiếm được thành, sắp đặt việc cai trị.
- Phùng Hưng mất, Phùng An lên nối nghiệp cha. Năm 791, nhà Đường đem quân sang đàn ác, Phùng An ra hàng.
2. Khởi nghĩa Lí Bí:
a) Nguyên nhân:
- Do chính sách thống trị tàn bạo của nhà Lương.
b) Diễn biến:
- Năm 542, Lí Bí dựng cờ khởi nghĩa , được các hào kiệt và nhân dân khắp nơi trưởng ứng.
- Chưa đầy 3 tháng nghĩa quân đã chiếm được hầu hết các quận, huyên; thứ sử Tiên Sư hoảng sợ bỏ chạy về Trung Quốc.
- Tháng năm 542, quân Lương huy động quân sang đàn ác, nghĩa quân đánh bại quân Luong, giải phóng Hoàng Châu.
- Đầu năm 543, nhà Lương tấn công lần 2, ta đánh địch ở Hợp Phố.
c) Kết quả:
- Năm 544, Lí Bí lên ngôi hoàng đế ( Lý Nam Đế ), đặt tên nước là Vạn Xuân.
- Dựng kinh đô oqr cửa sông Tô Lịch.
- Lý Nam Đế thành lập triều đình mới với 2 ban: văn, võ.
3. Khởi nghĩa Hai Bà Trưng:
a) Nguyên nhân;
- Do chính sách thống trị tàn bạo của triều đại phong kiến phương Bắc.
- Chồng bà Trưng Trắc là Thi Sách bị Tô Định giết chết.
b) Diễn biến;
- Mùa xuân năm 40 ( tháng 3 dương lịch ). Hai Bà Trưng dựng cờ khởi nghĩa ở Hát Môn ( Hà Nội ), nghĩa quân nhanh chóng làm chủ Mê Linh rồi tìm hiểu Cổ Loa, Luy Lâu.
- Tô Định hốt hoảng bỏ thành lẻn trốn về Nam Hả, quân Hán ở các quận khác bị đánh tan.
c) Kết quả:
- Cuộc khởi nghĩa dành thắng lợi.
4. Khởi nghĩa Bà Triệu:
a) Nguyên nhân:
- Chính sách đô hộ, đồng hóa rất tàn bạo của triều đại nhà Ngô.
b) Diễn biền:
- Năm 248 cuộc khởi nghĩa bùng nổ ở Phú Điền ( Hậu Lộc - Thanh Hóa ).
- Nghĩa quân đánh phá các thành ấp của nhà Ngô ở quận Cửu Chân, từ đó đánh ra khắp Giao Châu.
- Nhà Ngô cử Lục Dận đem 6000 quân sang Giao Châu, Lục Dận vừa đánh vừa mua chuột.
c) Kết quả:
- Cuộc khởi nghĩa bị dàn ác.
- Bà Triệu hi sinh trên núi Tùng ( Phú Điền - Hậu Lộc - Thanh Hóa ).
Khởi nghĩa Phùng Hưng:
- Phùng Hưng quê ở Đường Lâm ( H. Nội ), ông nối nghiệp cha làm quan lang ở Đường Lâm. Ông hay giúp đỡ người nghèo nên nhân dân ai cũng mến phục
- Năm 776 Phùng Hưng cùng em Phùng Hải khởi nghĩa Đường Lâm được nhân dân ủng hộ
- Sau đó nghĩa quân tiến về bao vây Tống Bình, Viên đô hộ là Cao Chình Bình phải cố thủ trong thành sinh bệnh mà mất
- Phùng Hưng chiếm thành sắp xếp việc cai trị
- Phùng Hưng mất con Phùng An nối nghiệp
- Năm 791, nhà Đường đàn áp, Phùng An ra hàng
Khởi nghĩa Lí Bí:
- Mùa xuân 542, khởi nghĩa Lý Bí bùng nổ, hào kiệt khắp nơi kéo về hưởng ứng:
+ Ở Chu Diên có Triệu Túc và con là Triệu Quang Phục
+ Ở Thanh Trì có Phạm Tu
+ Ở Thái Bình có Tinh Thiều
- Gần 3 tháng nghĩa quân chiếm hầu hết các quận, huyện, Tiêu Tư bỏ chạy về Trung Quốc
- Tháng 4 năm 542 và đầu năm 543hai lần nhà Lương đưa quân sang đàn áp, quân ta chủ động tiến đánh và giành thắng lợi
- Mùa xuân năm 544 Lý Bí lên ngôi Hoàng đế ( Lý Nam Đế ) đặt tên nước là Vạn Xuân, dựng đô ở cửa sông Tô Lịch ( H. Nội )
- Lập triều đình với 2 ban văn, võ
Khởi nghĩa Hai Bà Trưng:
- Hai Bà Trưng là con gái Lạc tướng thuộc huyện Mê Linh. Trưng Trắc kết duyên cùng Thi Sách con Lạc tướng thuộc huyện Chu Diên
- Hai gia đình bí mật liên kết với các thủ lĩnh ở khắp mọi miền đất nước để chuẩn bị nổi dậy
- Không may, Thi Sách bị quân Hán giết hại
- Mùa xuân năm 40 ( tháng 3 dương lịch ) Hai Bà Trưng dựng cờkhởi nghĩa ở Hát Môn ( H. Nội ). Nghĩa quạn nhanh chóng làm chủ Mê Linh rồi tiến về Cổ Loa và Luy Lâu
- Tô Định hốt hoảng trốn về Nam Hải. Quân Hán ở các quận, huyện khác bị đáng tan
=> Cuộckhởi nghĩa thắng lợi
Khởi nghĩa Bà Triệu:
- Năm 248 cuộc khởi nghĩa Bà Triệu bùng nổ
- Từ Phú Điền, Bà Triệu lãnh đạo nghĩa quân đánh phá các thành ấp nhà Ngô tại Cửu Chân rồi đánh ra khắp Giao Châu
- Nhà Ngô cử 6000 quân sang đàn áp
- Cuộc khởi nghĩa thất bại, Bà Triệu hi sinh trên núi Tùng ( Hậu Lộc - Thanh Hóa )
mai phải nộp rồi.
