Đầu thế kỉ XX, dưới tác động từ cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp (1897 - 1914), ở Việt Nam đã xuất hiện những lực lượng xã hội mới là
- tư sản, công nhân và địa chủ.
- tư sản, nông dân và tiểu tư sản.
- công nhân, tư sản và tiểu tư sản.
- tiểu tư sản thành thị và công nhân.