Các quốc gia cổ đại phương Tây ra đời muộn hơn phương Đông là vì
đất canh tác khô cứng, lưỡi cuốc, lưỡi cày bằng đồng không có tác dụng. công cụ sắt ra đời muộn. trình độ kĩ thuật canh tác ở phương Tây rất lạc hậu. chế độ công xã thị tộc tan rã muộn.