Giao tiếp và tính nhân văn trong ứng xử trên không gian mạng

1. Ưu điểm của giao tiếp qua không gian mạng

• Giao tiếp qua không gian mạng sử dụng các phương tiện kỹ thuật số như email, mạng xã hội, chat trực tuyến,… giúp con người kết nối thuận lợi, không bị giới hạn về thời gian và không gian.

• Giao tiếp qua mạng có thể:

  • Đồng bộ (hai bên cùng tham gia cùng lúc).

  • Không đồng bộ (người gửi và nhận không cùng lúc, ví dụ: email, tin nhắn,…).

• Ưu điểm nổi bật:

  • Không phụ thuộc vào thời gian, địa điểm.

  • Cho phép nhiều người cùng tham gia một lúc, rất phù hợp với hội thảo, học trực tuyến,…

  • Lưu trữ lại được thông tin (video, tài liệu,…), có thể xem lại sau.

  • Giúp người rụt rè dễ giao tiếp hơn.

  • Giúp người khuyết tật (nghe, nói) dễ giao tiếp hơn.

2. Một số vấn đề tiềm ẩn của giao tiếp qua không gian mạng

• Giao tiếp qua mạng làm mất đi nhiều ưu điểm của giao tiếp trực tiếp và gây ra nhiều vấn đề như:

  • Thiếu ngôn ngữ hình thể → dễ hiểu sai ý, giảm hiệu quả giao tiếp.

  • Dễ viết tắt, viết không chuẩn mực → ảnh hưởng đến ngôn ngữ.

  • Lười biếng, lạm dụng công nghệ → giảm giao tiếp thực tế.

  • Nguy cơ nghiện Internet, ảnh hưởng đến đời sống thực.

  • Rủi ro bảo mật, bị lừa đảo qua mạng: dụ dỗ, mạo danh, deepfake,…

• Một số nguy cơ khác:

  • Bị rình rập, quấy rối, bắt nạt, đe dọa, mất kết nối,…

3. Ứng xử nhân văn trên không gian mạng

• Nhân văn là giá trị tốt đẹp trong quan hệ con người: yêu thương, chia sẻ, thấu hiểu, công bằng,…

• Trên không gian mạng:

  • Ứng xử nhân văn bằng suy nghĩ kỹ, không gây tổn thương người khác.

  • Không cổ vũ, chia sẻ, bình luận các nội dung độc hại, quấy rối.

  • Phản đối hành vi xấu, bảo vệ người bị hại.

  • Tỉnh táo trước các thủ đoạn dụ dỗ, deepfake, lừa đảo,…

• Ứng xử nhân văn góp phần tạo xã hội tích cực:

  • Thể hiện sự đồng cảm, chia sẻ, truyền đi điều tốt đẹp.

  • Bảo vệ môi trường, tài sản chung, vận động cộng đồng ủng hộ việc tốt.

  • Phê phán cái xấu theo cách có văn hóa và đạo đức.