Dạng 1 : Bài tập về crom và hợp chất của crom

CROM VÀ HỢP CHẤT CỦA CROM

I. Crom

1. Vị trí – cấu tạo

- Thuộc nhóm VIB, chu kì 4, số thứ tự 24, là kim loại chuyển tiếp.

-  Cấu hình e: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶ 3d⁵4s¹

- Số oxi hóa:  +1  đến + 6  (số oxi hóa bền: +2, +3, +6)

2. Tính chất vật lý

- Màu trắng ánh bạc, là kim loại cứng nhất.

- Khối lượng riêng lớn, khó nóng chảy

3. Tính chất hóa học.

a. Tác dụng với phi kim

                           4 Cr     +      3 O₂     2 Cr₂O₃

                            2Cr      +      3Cl₂        2CrCl₃                            

b. Tác dụng với H2O

          Trong thực tế Crom không tác dụng với H₂O vì có màng oxit rất bền.

c. Tác dụng với axit

*Với axit HCl, H₂SO₄ loãng .

                            Cr     +           2HCl             CrCl₂    +    H₂

                            Cr     +        H₂SO₄ (loãng)      CrSO₄   +     H₂

* Với axit H2SO4 đặc, nóng, HNO3:

                                    2Cr    +       6H₂SO₄ (đặc)    Cr₂(SO₄)₃     +   3SO₂    +   6H₂O    

                                      Cr    +      6HNO₃ (đặc)    Cr(NO₃)₃      +   3NO₂    +    3H₂O

                                      Cr    +       4HNO₃ (loãng)  Cr(NO₃)₃      +    NO      +    2 H₂O

                Chú ý:  Crom không tác dụng với H₂SO₄, HNO₃ đặc, nguội.

d.Tác dụng với dd muối:  Crom trực tiếp đẩy kim loại yếu hơn ra khỏi dd muối

                                     Cr     +        CuSO₄   →     CrSO₄      +   Cu

3. Điều chế

                              Cr₂O₃    +     2Al          Al₂O₃     +   2Cr

4. Ứng dụng

-          Dùng mạ các chi tiết máy.

-          Sản xuất thép crom.    + Thép có chứa 18% Cr là thép không gỉ (inox).

                                                + Thép chứa từ 25-30% Cr có tính siêu cứng dù ở nhiệt độ cao.

II. Hợp chất của crom

1. Hợp chất crom (III)

a. Crom (III) oxit

- Cr₂O₃ là oxit lưỡng tính, tan trong axit và kiềm đặc. Ứng dụng của Cr₂O₃ được dùng tạo màu lục cho đồ sứ, đồ thủy tinh.

b. Crom (III) hidroxit

- Cr(OH)₃ là hiroxit lưỡng tính,  màu lục thẫm, tan được trong dung dịch axit và dung dịch kiềm.      

          Cr(OH)₃ +NaOH → NaCrO₂  +  2H₂O

          Cr(OH)₃ + 3HCl → CrCl₃ + 3H₂O

- Vì Cr³⁺ có số oxi hóa trung gian nên nó thể hiện cả tính khử và tính oxi hóa. Tính khử thể hiện trong môi trường bazo; tính oxi hóa thể hiện trong môi trường axit.

           2Cr(OH)₃ + 3Cl₂  +  10 NaOH   →  2Na₂CrO₄ + 6NaCl + 8 H₂O

          2CrCl₃ +Zn →  2CrCl₂  +  ZnCl₂

2. Hợp chất crom (VI)

a. Crom (VI) oxit

- CrO₃là chất oxi hóa rất mạnh. Một số chất vô cơ và hữu cơ như S, P, C, NH₃, C₂H₅OH … bốc cháy khi tiếp xúc với CrO₃, CrO₃ bị khử thành Cr₂O₃.       

- CrO₃ là oxit axit, khi tác dụng với nước tạo thành hỗn hợp axit cromic H₂CrO₄ và axit đicromic H₂Cr₂O₇. Hai axit này không thể tách ra ở dạng tự do, chỉ tồn tại trong dung dịch. Nếu tách ra khỏi dung dịch, chúng bị phân hủy thành CrO₃.

b. Muối cromat  và đicromat

- Ion cromat CrO₄^{2 -}có màu vàng. Ion đicromat Cr₂O₇ ^2- có màu da cam.

- Trong môi trường axit, cromat(màu vàng), chuyển hóa thành đicromat.(màu da cam)              

- Trong môi trường kiềm đicromat.(màu da cam), chuyển hóa thành cromat (màu vàng)                                   

- Muối cromat và đicromat có tính oxi hóa mạnh, chúng bị khử thành muối Cr(III).