Bài 33. Tập tính ở động vật

I - Khái niệm tập tính và vai trò của tập tính ở động vật 

1. Khái niệm tập tính ở động vật

Tập tính ở động vật bao gồm một chuỗi phản ứng của cơ thể đáp ứng các kích thích từ môi trường bên trong và môi trường bên ngoài, nhờ đó động vật thích nghi với môi trường sống và tồn tại.

Có rất nhiều các dạng tập tính khác nhau ở động vật, được chia thành hai loại: 

• Tập tính bẩm sinh là loại sinh ra đã có, được di truyền từ bố mẹ, đặc trưng cho loài. ví dụ: tập tính giăng tơ của nhện, tập tính bú mẹ của trẻ sơ sinh, tập tính bơi của cá,...
• Tập tính học được là tập tính được hình thành trong quá trình sống của các thể, thông qua học tập và rút kinh nghiệm. Ví dụ: gà con thấy có diều hâu sẽ nhanh chóng trốn vào chỗ gà mẹ, cá voi học cách ép miệng của nó vào bụng cá voi mẹ để lấy sữa, trẻ nhỏ học cách cầm đũa.

2. Vai trò của tập tính

Tập tính giúp cho sinh vật thích nghi được với môi trường để tồn tại và phát triển. Các tập tính của động vật giúp chúng có thể tìm kiếm thức ăn, chạy thoát khỏi kẻ thù nguy hiểm, thích nghi với môi trường sống, tập tính sinh sản, di cư, bảo vệ lãnh thổ, tập tính xã hội giúp sinh vật tạo nên các mối quan hệ hài hoà trong xã hội, ... 

II - Thực hành quan sát tập tính ở động vật

• Chuẩn bị video về một số tập tính ở động vật: tập tính kiếm ăn, tập tính sinh sản, tập tính bảo vệ lãnh thổ, tập tính di cư hoặc các tập tính khác.
• Phiếu định hướng quan sát theo mẫu: 

• Quan sát, ghi chép và trình bày kết quả quan sát được về một số tập tính ở động vật vào phiếu định hướng quan sát. 

III - Ứng dụng tập tính của động vật trong thực tiễn

Hiện nay, người ta ứng dụng tập tính của động vật trong nhiều lĩnh vực ngoài thực tiễn như trong chăn nuôi, trồng trọt, học tập và sinh hoạt hằng ngày. 

1. Tập tính là một chuỗi các phản ứng của cơ thể động vật trả lời kích thích từ môi trường bên trong hoặc bên ngoài cơ thể. 

2. Tập tính giúp cho động vật tồn tại và phát triển. Tập tính bao gồm: tập tính bẩm sinh và tập tính học được hình thành trong đời sống của cá thể động vật. 

3. Dựa vào những hiểu biết về tập tính ở động vật, người ta ứng dụng để tạo ra môi trường sống phù hợp nhằm nâng cao năng suất vật nuôi, cây trồng, đáp ứng các nhu cầu khác của con người.

4. Trong học tập, người ta vận dụng tập tính để nâng cao hiệu quả học tập và hình thành những thói quen tốt như: học cách ghi nhớ từ vựng, học thuộc bài, học thói quen dậy sớm tập thể dục, ngủ đúng giờ, ...; xoá bỏ những thói quen xấu.