Bài 27: Mối ghép động

I. Thế nào là mối ghép động?

1. Khái niệm: 

• Mối ghép động là mối ghép trong đó các chi tiết được ghép có sự chuyển động tương đối với nhau

• Mối ghép động trong máy giúp máy hoạt động theo chức năng nhất định của từng máy.

• Mối ghép động chủ yếu  để ghép các chi tiết thành cơ cấu.

• Một nhóm nhiều vật nối với nhau bằng những khớp động, trong đó có một vật được coi là giá đứng yên, còn các vật khác chuyển động với qui luật hoàn toàn xác định đối với giá được gọi là một cơ cấu

• Ví dụ : khớp tịnh tiến; khớp quay; khớp cầu ; khớp vít ; khớp cácđăng…..

Quan sát một chiếc ghế xếp: 

Khi mở ghế ra và gập ghế lại, tại mối ghép A, B, C, D các chi tiết có sự chuyển động tương đối với nhau. 

II. Các loại khớp động:

1. Khớp tịnh tiến:

a, Cấu tạo:

• Mối ghép pít- tông có mặt tiếp xúc là mặt trụ nhẵn bóng

• Mối ghép sống trượt có mặt tiếp xúc là sống trượt- rãnh trượt nhẵn.

b. Đặc điểm khớp tịnh tiến:

• Mọi điểm trên vật tịnh tiến có chuyển động giống hệt nhau về quỹ đạo, vận tốc...

• Khi làm việc các chi tiết trượt trên nhau sinh ma sát lớn,làm mòn chi tiết

→ Cần làm giảm bằng cách dùng vật liệu chống mài mòn và bề mặt đươc làm nhẵn bóng và bôi trơn dầu mỡ.

c. Ứng dụng

• Dùng để biến đổi chuyển động tịnh tiến thành chuyển động quay và ngược lại (như mối ghép pittông-xilanh trong động cơ)

2. Khớp quay

a. Cấu tạo: 

Khớp quay

• Trong khớp quay mỗi chi tiết chỉ có thể quay quanh một trục cố định so với chi tiết kia ở khớp quay, mặt tiếp xúc thường là mặt trụ tròn

• Chi tiết có mặt trụ trong là ổ trục

• Chi tiết có mặt trụ ngoài là trục

b. Ứng dụng:

• Được dùng nhiều trong thiết bị ,máy móc  như bản lề cửa, xe đạp, xe máy , quạt điện,....

Bài 1:

Thế nào là khớp động? Nêu công dụng của khớp động? 

Hướng dẫn giải

• Khớp động là mối ghép có các chi tiết chuyển động tương đối với nhau được gọi là mối ghép động hoặc khớp động.

• Công dụng: mối ghép động chủ yếu để ghép các chi tiết thành cơ cấu, gồm: khớp tịnh tiến, khớp quay, khớp cầu...chúng được dùng rộng rãi trong nhiều máy và thiết bị.

Bài 2:

Có mấy loại khớp động thường gặp? Tìm ví dụ mỗi loại? 

Hướng dẫn giải

• Gồm có hai lọai: 

  • Khớp tịnh tiến: Xi lanh, Pit-tông

  • Khớp quay: Ổ trục, Trục, Bạc lót

Bài 3:

Nêu cấu tạo và công dụng của khớp quay? 

Hướng dẫn giải

• Cấu tạo:

  • Trong khớp quay mỗi chi tiết chỉ có thể quay quanh một trục cố định so với chi tiết kia.

  • Ở khớp quay, mặt tiếp xúc thường là mặt trụ tròn

  • Chi tiết có mặt trụ trong là ổ trục

  • Chi tiết có mặt trụ ngoài là trục

• Ứng dụng : Khớp quay thường được dùng nhiều trong thiết bị máy như: bản lề cửa, xe đạp, xe máy, quạt điện.