Nội dung lý thuyết
Các phiên bản khác* HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI
1. Dấu tích những người đầu tiên trên đất nước ta xuất hiện cách đây bao lâu ? Được tìm thấy ở đâu ?
Trả lời :
- Cách đây hàng chục vạn năm đã có người Việt cổ sinh sống.
- Dấu tích hoá thạch của Người tối cổ được tìm thấy ở hang Thẩm Hai, Thẩm Khuyên (Lạng Sơn).
- Ở núi Đọ (Thanh Hoá) tìm thấy nhiều công cụ bằng đá của người nguyên thuỷ cách đây khoảng 40 - 30 vạn năm.
- Ở hang Kéo Lèng (Lạng Sơn) tìm thấy chiếc răng và mảnh xương trán của Người tinh khôn.
2. Em hãy lập bảng thống kê các giai đoạn phát triển của xã hội nguyên thuỷ Việt Nam ?
Trả lời :
| Giai đoạn | Thời gian | Địa điểm | Công cụ lao động |
| Người tối cổ | Hàng chục vạn năm | Thẩm Khuyên, Thẩm Hai (Lạng Sơn), núi Đọ (Thanh Hoá), Xuân Lộc (Đồng Nai) | Công cụ đá ghè đẽo thô sơ |
| Người tinh khôn | 3 - 2 vạn năm | Sơn La, Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái, Bắc Giang | Bằng đá cuội, được ghè đẽo ở rìa tạo thành lưỡi sắc |
| Người Hoà Bình - Bắc Sơn | 12.000 - 4000 năm | Hoà Bình, Lai Châu, Sơn La, Hà Giang | Công cụ đá được cải tiến (mài), có thêm công cụ xương, sừng, đồ gốm |
| Người Phùng Nguyên - Hoa Lộc | 4000 - 3500 năm |
- Phùng Nguyên (Phú Thọ) - Hoa Lộc (Thanh Hoá), Lung Leng (Kon Tum) |
Công cụ bằng đá, gốm, được mài nhẵn, công cụ bằng đồng xuất hiện |
3. Nêu những điều kiện dẫn đến sự ra đời của nhà nước Văn Lang và nhà nước Âu Lạc ?
Trả lời :
- Vùng cư trú : Cách đây khoảng 4000 năm các bộ lạc Việt cổ đã sống định cư thành các xóm làng ở vùng gò đồi trung du, đồng bằng châu thổ các sông lớn ở Bắc Bộ và Trung Bộ, cư dân ngày càng đông, quan hệ ngày càng mở rộng.
- Cơ sở kinh tế : họ sống bằng nghề nông nguyên thuỷ (trồng trọt và chăn nuôi).
- Nông nghiệp trồng lúa nước trở thành ngành kinh tế chính; hàng năm người dân phải lo trị thuỷ, bảo vệ mùa màng.
- Nghề luyện kim phát triển cao, con người làm được các công cụ cần thiết cho sản xuất như lưỡi cày, lưỡi cuốc, rìu, vũ khí (giáo, dao, mũi tên và nhiều sản phẩm khác như trống đồng, đồ trang sức.
- Các quan hệ xã hội: hình thành sự phân biệt giàu nghèo, nhu cầu hợp tác trong sản xuất, nhu cầu bảo vệ an ninh, chống ngoại xâm.
Như vậy, 15 bộ lạc sinh sống ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ cần phải liên kết với nhau để trị thuỷ, chống lũ lụt, bảo vệ mùa màng và chống giặc ngoại xâm đã đưa tới sự ra đời của nhà nước Văn Lang.
4. Nêu những công trình văn hoá tiêu biểu của thời Văn Lang - Âu Lạc ?
Trả lời :
Thời Văn Lang - Âu Lạc có nhiều công trình văn hoá nhưng tiêu biểu nhất là Trống đồng và Thành Cổ Loa.
- Trống Đồng Đông Sơn là hiện vật tiêu biểu nhất thể hiện sự phát triển của kĩ thuật đúc đồng thời Văn Lang - Âu Lạc. Trống đồng vừa là nhạc cụ quan trọng nhất trong các ngày lễ hội, vừa là vật thể hiện văn hóa, hoạt động đời sống của cư dân Việt cổ qua các hình hoa văn. Nhìn vào đó ta có thể thấy được nền văn hoá vật chất và tinh thần của thời kì đó.
- Thành Cổ Loa là một công trình kiến trúc đồ sộ, thể hiện tài năng, sức sáng tạo của người Âu Lạc, vừa có giá trị lịch sử (kinh đô, khu quân sự) vừa có giá trị văn hoá to lớn.
5. Em hãy điền những sự kiện chính vào bảng dưới đây cho phù hợp với thời gian dựng nước và giữ nước của dân tộc ta thời kì đầu dựng nước và giữ nước ?
Trả lời :
| Thời kì đầu dựng nước và giữ nước | Những sự kiện chính |
| VII TCN | Nhà nước Văn Lang ra đời. |
| 218 TCN | Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tần của người Tây Âu và Lạc Việt. |
| 207 TCN | Thục Phán lập nước Âu Lạc. Cuộc kháng chiến chống Triệu Đà của nhân dân Âu Lạc thắng lợi. |
| 179 TCN | Cuộc kháng chiến chống Triệu Đà của An Dương Vương thất bại. |
6. Những điểm giống nhau và khác nhau của nhà nước Văn Lang và nhà nước Âu Lạc ?
Trả lời :
* Giống nhau :
- Là tổ chức bộ máy nhà nước đầu tiên, còn sơ khai, đơn giản, vua có quyền quyết định tối cao.
- Giúp vua cai trị là các Lạc Hầu , Lạc Tướng. Lạc Tướng đứng đầu các bộ; Bồ Chính đứng đầu các chiềng, chạ.
* Khác nhau :
- Nước Văn Lang đóng đô ở vùng trung du: Bạch Hạc (Phú Thọ) ngày nay.
- Nước Âu Lạc đóng đô ở vùng đồng bằng: Cổ Loa huyện Đông Anh - Hà Nội.
- Nhà nước Âu Lạc phát triển hơn, có thành Cổ Loa vừa là kinh đô, trung tâm chính trị, kinh tế, vừa là công trình quân sự độc đáo bảo vệ an ninh quốc gia, thể hiện trình độ phát triển cao hơn.
- Vua An Dương Vương có quyền lực cao hơn vua Hùng, có quân đội mạnh được trang bị đầy đủ, đặc biệt là "nỏ thần".