1.1. Khái niệm Biện pháp tu từ ngữ âm
- Biện pháp tu từ ngữ âm là cách phối hợp, sử dụng khéo léo các âm, thanh, vần, điệu đem đến những màu sắc biểu cảm nhất định cho văn bản.
1.2. Các biện pháp tu từ ngữ âm thường gặp
a. Biện pháp điệp âm
- Khái niệm
- Điệp âm là biện pháp cố ý lặp lại một số yếu tố ngữ âm nào đó (phụ âm đầu, vần hoặc thanh) để tạo ra sự cộng hưởng ý nghĩa, có tác dụng tô đậm thêm hình tượng hoặc xúc cảm, gợi liên tưởng, đồng thời giúp cho lời văn, lời thơ thêm nhạc tính.
- Phân loại
- Điệp phụ âm đầu:
- Là sự lặp lại phụ âm đầu để tạo ra sự trùng điệp về âm hưởng, tăng tính tạo hình và diễn cảm cho câu thơ. Tuỳ theo đặc điểm của phụ âm đầu được chọn làm phương tiện mà nó có thể gợi những liên tưởng tinh tế khác nhau.
- Điệp vần:
- Là sự cố ý tạo ra sự trùng điệp về âm hưởng bằng cách lặp lại những âm tiết có phần giống nhau, nhằm mục đích tăng sức biểu cảm, tăng nhạc tính cho câu thơ.
- Điệp thanh:
- Sử dụng lặp lại các thanh điệu cùng nhóm (bằng/trắc) để tạo ra sự cộng hưởng về ý nghĩa, tăng tính nhạc cho câu thơ.
b. Biện pháp tạo nhịp điệu
- Là biện pháp tu từ ngữ âm trong đó người ta cốt tạo nên một âm hưởng hấp dẫn bằng những hình thức cân đối, nhịp nhàng của lời văn, nhằm làm cho lí luận có sức thuyết phục mạnh mẽ.
- Được dùng chủ yếu trong văn xuôi chính luận.
c. Biện pháp tạo âm hưởng
- Là biện pháp tu từ ngữ âm trong đó người ta phối hợp âm thanh, nhịp điệu của câu văn không phải chỉ cốt tạo ra một sự cân ñối, nhịp nhàng, uyển chuyển, êm ái, du dương, mà cao hơn thế, phải tạo ra một âm hưởng hoà quyện với nội dung hình tượng của câu văn.
- Được dùng chủ yếu trong văn xuôi nghệ thuật.