Đàn ghita của Lor-ca

ĐÀN GHITA CỦA LORCA

Thanh Thảo

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Tên thật là Hồ Thành Công, sinh 1946, quê ở Quảng Ngãi.

- Thơ Thanh Thảo là tiếng nói của người trí thức nhiều suy tư, trăn trở về các vấn đề xã hội và thời đại.

- Thơ TT nhuốm màu sắc tượng trưng, siêu thực, với nhiều cách tân nghệ thuật độc đáo.

- Tác phẩm chính: Những người đi tới biển, khối vuông ru-bích...

2. Garxia Lorca (1898 – 1936)

- Là một tài năng sáng chói của văn học Tây Ban Nha trên nhiều lĩnh vực: hội họa, âm nhạc , sân khấu.

- Do có nhiều cách tân đổi mới về tự do và nghệ thuật, 1936 chế độ phản động cực quyền thân phát xít đã bắt giam và bắn chết ông.

- Tên tuổi ông đã trở thành 1 biểu tượng, là ngọn cờ tập hợp các nhà văn hóa chiến đấu chống chủ nghĩa phát xít, bảo vệ văn hóa.

3. Văn bản

- Được sáng tác năm 1979, in trong tập khối vuông rubich, xuất bản năm 1985.

- Thể thơ: tự do, mang phong cách siêu thực, tượng trưng.
- Là sự ngưỡng mộ về tài năng, nhân cách của Lorca.

II/ Đọc- hiểu văn bản

1. Hình tượng nghệ sỹ Lorca

- Những tiếng đàn( âm thanh) :

+  loại nhạc điệu quen  thuộc của TBN -> đất nước TBN cầm

+ Tài năng nghệ thuật của Lorca với những khát vọng về tự do và cách tân nghệ thuật.

- Những tiếng đàn bọt nước (hình ảnh):Cảm nhận riêng của Thanh Thảo về tiếng đàn của Lorxa: đó là những âm thanh có hình khối, dường như tròn trịa, trẻ trung, lúc hiện lúc tan, mỏng manh nhưng không dễ bị tiêu diệt.

-  Áo choàng đỏ gắt;

+ Bản sắc văn hóa của đất nước TBN, đất nước của những trận đấu bò tót.

+ Hình ảnh của Lorca như 1 đấu sĩ với những khát vọng dân chủ trước nền chính trị độc tài của đất nước TBN lúc bấy giờ.

- Li la li la li la:  nhịp 2/2/2: âm thanh của tiếng đàn vừa da diết, vừa kiên nhẫn

- Đi lang thang, miền đơn độc.

- Vầng trăng chếnh choáng.

- Yên ngựa mỏi mòn.

-> Vẻ đẹp nghệ sỹ Lorca. Đó là niềm say mê nghệ thuật với tinh thàn tự do. Nhưng Lorca đi 1 cách đơn độc trong hoàn cảnh xã hội lúc bấy giờ.

=> Ta bắt gặp sự đồng cảm sâu sắc giữa tác giả và nghệ sĩ thiên tài Lorca.

2. Hình ảnh Lorca trong cái chết bi tráng

- Áo choàng bê bết đỏ:  hình ảnh hoán dụ gợi lên cái chết bất ngờ khủng khiếp đầy thương tâm của Lorca.

- Xây dựng hình ảnh đối lập:

 Hát nghêu ngao >< bê bết đỏ

Vô tư yêu đời>< tàn ác, dã man

- Tiếng ghi ta:

+ Nâu: Màu quen thuộc của vỏ đàn, màu cảu đất, của quê hương, màu của sự trầm tĩnh, suy tư.

+ Xanh: màu xanh của lá, của sự sống tràn trề, thiết tha hy vọng + “ biết mấy” -> nuối tiếc, ngậm ngùi.

+ Tròn  bọt nước  vỡ tan: (âm thanh gợi hình): đột ngột,  bàng hoàng.

+ Ròng ròng máu chảy: đau đớn, nghẹn ngào.

+ Tiềng ghi ta được lặp lại 4 lần trong 6 câu   -> dồn dập, gấp gáp, mãnh liệt, đau đớn trào dâng sau cái chết đột ngột của Lorca.

+ nghệ thuật chuyển đổi cảm giác : tiếng ghi ta vỡ ra thành màu sắc, đường nét, hình khối, sinh thể => âm nhạc đã trở thành thân phận, tiếng đàn trở thành linh hồn của con người.

3. Suy nghĩ, cảm xúc về cuộc đời, sự nghiệp và sự ra đi của Lorca

- Lời đề từ: Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”

+ Niềm đam mê nghệ thuật , tình yêu tha thiết với đất nước TBn

+  Kêu gọi mọi người hãy biết quên nghệ thuật của Lorca để vượt qua, sáng tạo, đổi mới nghệ thuật và tìm 1 hướng đi  mới.

-  Không ai chôn cất...mọc hoang.

+  Chua xót không ai dám vượt qua nghệ thuật của Lorca.

+ Ngợi ca, khẳng định sự nghiệp của Lorca là bất tử vowis thời gian, với con người.

- Giọt nước mắt, vầng trăng, đáy giếng: So sánh vầng trăng như giọt nước mắt khổng lồ , giọt nước mắt sáng trong như vầng trăng bất tử => đau xót và tiếc thương với Lorcs, khẳng định sự thủy chung.

- Đường chỉ tay, dòng sông: định mệnh phũ phàng,

- Ghi ta màu bạc: màu sắc siêu thoát, hư ảo, ánh lên sự lập lánh cảu khát vọng tự do, của cách tân nghệ thuật.

- Lorca ném:

+ Lá bùa.

+ Trái tim mình.

 -> Hoàn toàn chủ động trước cái chết. Lorca không chỉ chiến thắng bọn phát xít mà còn chiến thắng cả định mệnh. Sự giã từ, giải thoát của Lorca.

- Chuổi âm thanh kết thúc: li la.... – tên 1 loài hoa: Tử Đinh Hương- màu tím.

+ Âm thanh mô phỏng tiếng đàn.

+ Sự bất diệt của tiếng đàn vang xa.

+ Khúc tưởng niệm Lorca.

+ Vòng hoa của Thanh Thảo, của người đời tưởng nhớ Lorca.

 + Đóa hoa nảy nở từ cái chết đau thương của Lorca.

=> Tiếng lòng tri âm sâu sắc với nghệ sĩ Lorca.

4. Nghệ thuật

- Thể thơ tự do, không dấu chấm câu.

- Hình ảnh tượng trưng, siêu thoát.

- Kết hợp giữa thơ và nhạc.